Masethembe ibhodi elisha lizoyitakula iSABC
NGELEDLULE uMengameli Cyril Ramaphosa uqoke abantu abayisishiyagalombili ukuba ngamalungu ebhodi labaqondisi benhlangano yokusakaza engaphansi kukahulumeni, iSABC, eyengamele phakathi kweminye imisakazo Ukhozi FM. Ukuqokwa kwalaba bantu kwenzeke emuva kokushiya kwamanye amalungu aleli bhodi ezinyangeni ezedlule, okulishiye linamalungu amane kuphela, obekuyisibalo esinganele ukuba besingakwazi ukuthatha izinqumo ezisemthethweni.
Okuphawulekayo ngala malungu amasha wukuthi amanye awo kawanawo umlando ogqamile ngemisebenzi yawo emihle aseyenzile. Kawanaso isigqi ukuba kungathenjwa ukuthi analo ikhono nesipiliyoni sokwenza izinguquko ezinzulu, ezingatakula iSABC ezinkingeni zemali ekuzo. Kuzokhumbuleka ukuthi le nhlangano isenkingeni yemali ngenxa yokwehluleka wukwenza inzuzo njengoba kade ikwazi ukwenza lokhu phambilini. Lesi simo esibi semali, siphoqe izikhulu zayo ezinyangeni ezedlule ukuba zihlongoze ukudiliza izisebenzi ezibalelwa ezinkulungwaneni ezimbili, eziyitoho neziqashwe ngokugcwele.
Nokho lesi siphakamiso samiswa yiqembu elibusayo, i-ANC, emuva kokusuka komsindo omkhulu kanti kunezinsolo zokuthi lokhu kwenziwa ngenxa yokwesaba ukuthi ukudilizwa kwezisebenzi ukhetho lukazwelonke seluseMome, kungalilimaza iqembu okhethweni. Ukumiswa kokudiliza kakusho ukuthi izinkinga zale nhlangano seziphelile; empeleni izikhulu zayo kuzofanele zithathe izinqumo ezinzulu maduze ukuyitakula.
Yingakho kuyishwa ukuthi amalungu amasha ebhodi, okuyiwona aliningi - uma uhlaziya imisebenzi yawo - abukeka engebona abantu abangakwazi ukuxazulula izinselelo ezibhekene nale nhlangano yezokusakaza ebalulekile empilweni yezwe. Lokhu kungasho ukuthi izinkinga zeminyaka zokudunguzela iSABC edume kabi ngazo, zisazoqhubeka. Okungasho ukuthi imali yabakhokhi bentela isazoqhubeka ukusetshenziswa wuhulumeni ukweseka le nhlangano.
Lokhu kakwamukeleki, ikakhulukazi uma sibheka ukuthi kunemisakazo neziteshi ezizimele, ezikwaziyo ukuhweba zenze inzuzo ngaphandle kokuxhaswa wuhulumeni. Pho yehlulwa yini iSABC ukuzimela njengazo lezi ziteshi? Kunombono wokuthi iSABC iyinhlangano yomphakathi, esebenzela umphakathi ngokusakaza izindaba, ezinye izinhlangano zangasese ezenza inzuzo ezingaphoqelekile ukuzisakaza.
Lokhu ngamampunge ngoba vele iziteshi zeSABC kaziwenzi kahle umsebenzi ezibekelwe wona ngokwemigomo ebusa le nhlangano, kokunye kuze kwenze ngcono zona izinkampani zokusakaza ezenza inzuzo.
Sethemba ukuthi leli bhodi, noma linganiki ithemba lokuthi kukhona okutheni elizokwenza ukukhipha le nhlangano ezinkingeni, lizozama ukuvikela izintatheli zeSABC ukuba zenze umsebenzi wazo wokubika izindaba zomphakathi ngokungachemi, ikakhulukazi ngakwezepolitiki.
Phela lesi yisifo esidala eyaziwa ngaso le nhlangano kusukela ngesikhathi sikahulumeni wobandlululo kuze kufike wona lo wentando yeningi.