Wathengwa yiWanderers ngo-R300
NGESIKHATHI kusungulwa iligi kanobhutshuzwayo yabomdabu ngo-1971, isifundazwe iNatal ngaleyo minyaka sasimelwe amakilabhu amabili - okwakuyiLamontville Golden Arrows ne-African Wanderers.
Ingwazi esixoxa ngayo kwelanamuhla futhi eqale ukuduma ngalo mdlalo ngesikhathi ingunozinti wabaQulusi, nguVuma Mfeka.
UVuma udabuka eMaQadini eNanda. Ngokomndeni obanzi ngabandawonye noFrederick Mfeka, ongomunye unozinti owayevelele esadlalela uSuthu ILANGA elisanda kubika ngaye.
Ukhokho wabo nguMxathula owazala umkhulu wabo uNjombane, yena wazala uRufus.
Phakathi kwabantwana abawu-6 bakaRufus, okwabe kungamantombazane amabili nabafana abane kubalwa noyise kaVuma uReuben Erastus Sipho Mfeka, abaningi abamazi enguthishanhloko eZwelesithembiso School. Unina nguSithombe Mfeka owabe engunesi eClairwood naseKing Edward VIII ngokwehlukana.
UVuma uqale ukufunda ngo-1957 eNtuthukweni Primary elokishini iLamontville okwabe kuyisikole esasigcina kuStd 2. Wadlulela Ekukhuleni Higher Primary.
Kuthe esenza ibanga 4 wayesethunyelwa eBantuvukani Higher Primary ngesikhathi uthishanhloko kunguD. Zondi kanti obeculisa bekunguDennis Hlatshwayo.
Imfundo yamabanga athe thuthu uyithole eManzimtoti okuyilapho ahlangana nabadlali bebhola ababevutha bengabaselwe, phakathi kwabo okubalwa uRoyce Khumalo, uChris “Matatazela” Mokoena, uMenzi Biyela, noTommy Hlophe - kamuva abaduma kwi-Arrows.
Usuke eBantuvukani waya eMlazi ngesikhathi umndeni wakubo uthuthela khona lapho efike wenza khona ibanga 6.
Usuke lapho-ke waya e-Adams College, eManzimtoti. Ufike lapho waba matasa kwezemidlalo okwenza abazali bakhe bamsusa eThekwini bambuyisela ekhaya wafunda eMakhumbuza Secondary ukuze bamgade.
Lokhu kwaba nezithelo ngoba uJC wawuphasa ngoFirst Class. Phakathi kwezifundo ayezenza ubala iMaths, iBiology, iPhysical Science.
Ngokubona ukuthi abantu bebhola basebeqalile ukumfuna njalo, njengabaphathi boMlazi Citizens, abazali bakhe bamthumela eSt Augustine’s, abadala abebethi kuseMasotsheni, lapho wayezofunda ehlala ngaphakathi ehostela ukuze agxile ezifundweni.
Kulapho ehlangane khona nothisha uTZ Mthembu owayeneziqu zeBSc ayezithole eFort Hare University owamfaka uthando lomsebenzi wobuthisha. Emuva kokuphothula umatikuletsheni owawuphansi kweJoint Matriculation Board kuwona okwakwemukelwa abafundi abaphase ngoFirst class kwaJC, wabe esedlulela e-University of Zululand.
Phakathi kwabafundi ayenabo lapho ubala uDon Mkhwanazi ongasekho obengusomabhizinisi ovelele, noPhumzile MlamboNgcuka. Lapha ubeyiDeputy Head Prefect, futhi ewukaputeni weqembu lebhola nomdlalo wesibhakela, edlala nethenisi futhi engumdansi wonyawo lwempungushe.
E-University of Zululand wafica kunabafundi ababevutha uphondo kunobhutshuzwayo, abanye abesebedlala esigabeni se- professional.
Kulabo badlali asabakhumbula yilaba: uGeorge “Brains” Mchunu obedlala kwiPimville United Brothers (PUBS) abafana baseSkom, u-Edward “Cruiser” Khuzwayo, uWellington “Chippa” Khoza, uFrederick “The Cat” Mfeka, noRichard Ngubane abebedlalela uSuthu noWilton “Koko” Magwaza owayedlalela iLeeds United yaKwaMashu.
Kuyo leyo midlalo ubala futhi u-Alfred “KK” Lentsoane weMoroka Swallows, uRussel Ndala weWitbank Black Aces, noRatha Mokgoathleng weKaizer Chiefs yena obefunda eFort Hare University manje oseyijaji eNkantolo ePhakeme eGauteng.
Yisikhathi lesi lapho yayinesasasa elikhulu imidlalo phakathi kwamanyuvesi abomdabu kuleli eyayaziwa ngelithi ngama-Inter-Varsity tournament.
Lawo manyuvesi kwakuyilawa: University of Fort Hare, University of Natal (Medical School), University of the North (Turfloop), University of Western Cape, University of Durban-Westville nayo inyuvesi yaKwaZulu.
Ngenxa yokuba ngaleso sikhathi uFred ubebuye adlalele uSuthu njalo ngezimpelasonto, indawo kanozinti yagcina isidlalwa nguVuma esafunda eNyuvesi yaKwaZulu.
Uthi iqembu lakhona likanobhutshuzwayo lake layodlala owobungani neqembu leRoma University yaseLesotho.
Inyuvesi yaseRoma yayidlala kwi- professional league yaseLesotho njengoba lokhu sikubona kwiWits University, iStellenbosch University nePretoria University.
Yacela ukuba uVuma ayidlalele okwenza wahamba zonke izimpelasonto ngendiza esuka enkundleni iLouis Botha iye eJonathan Leabua Airport.
Wadlalela iRoma isizini eyodwa lapho baze bafika kwi- semi-final yeCup Competition. Kuthe lapho AbaQulusi sebebuyele kwiligi nemibango isiphelile, wabuyela kuyona.
UVuma ekhula ubezifela nge-Arrows. Kuyona ubechazwa ngisho yijezi layo elifana neleqembu lesizwe laseBrazil, besebenzisa izicathulo zokudlala ezimhlophe.
Uthi yayidlala uhlobo lukanobhutshuzwayo oluhehayo futhi bonke abadlali bayo bevutha bhe.
Uthi umdlali ayemkhonzile kwakunguSiphiwe “Sika bopha” Thabethe. Esadlalela uMlazi Citizens wayeyibambe nabadlali abanjengoCecil “Golden Boy” Chiliza kamuva owaduma esedlalela iChiefs.
Abaphathi be-African Wanderers uGeofrey Nkwanyana noRaphael Masondo bamthenga ngoR300 kubazali ukujoyina AbaQulusi.
Lapha kubaQulusi kwakunemibango engapheli nokho isimo saba nozinzo sekuphethe uZazi Khuzwayo waseClermont.
Kungalowo nyaka okwaba nalolo zinzo lapho badlala kahle baqeda isizini bekunombolo 6 kwi- log.
Ngaleso sikhathi umqeqeshi bekunguJimmy Kerr. Uthi esanda kuyeka ukudlala kulesi sigaba wake walandwa yisikhulu seDurban Bush Bucks, uLawrence “Big Bear” Ngubane ukuzovimbela wona Amathol’ Amnyama ezodlala neHellenic eCape Town.
Babengekho bobabili onozinti beBush Bucks, uSipho Zimba owayebhala izivivinyo noDave Watterson naye okwaba khona okumbambayo.
Ngalolo suku ukaputeni kwakunguMlungisi “Professor” Ngubane futhi owamphatha kahle kakhulu.
Baningi adlale nabo kubaQulusi nokho asabakhumbula yilaba: uJames “Greaves” Mthombeni, uHenry “Mthofi” Khumalo, uPetros “Ten Ten” Nzimande, uMthunzi “Shadow” Kota, uZeph Mthembu, uBongani “Last born” Bophela, uThabo “Private Letter” Kunene, uGeorge “Phathiwisa” Mthembu nabanye.
Usuke kubaQulusi wayodlalela uSuthu lapho afica abadlali abanjengo-Eric “Nduna kaNdaba” Ngidi, uJoel “Fire” Faya, uCedric “Sugar Ray” Xulu, uMafa “Ace” Nduli, uMoffatt “Killer” Zuma, uVusi Silangwe, uDave Forsyth nabanye.
Ngaleso sikhathi indawo kanozinti kumaZulu ubeyibanga noBrian Bosse. Esigabeni seCastle League onozinti ababemhlaba umxhwele esadlala kwakunguCyprian “Mahhala” Maimane weWitbank Black Aces, uThe Cat Mfeka woSuthu, uHenry “Black Cat” Cele, uNdoda “Gorilla” Peters noPatson “Sparks” Banda we-Orlando Pirates.
Uma kukhulunywa ngowomkhaya kulesi sifundazwe, uthi kwakusuke kukhulunywa ngomdlalo phakathi koSuthu nabaQulusi - okungamakilabhu ngaleso sikhathi onozinti bawo obekunguFrederick Mfeka kumaZulu bese kuba nguye uVuma (Mfeka) kubaQulusi.
IZOPHETHWA NGOMSOMBULUKO