IZINDAWO ZOKUCIMA UKOMA ZIYISIZINDA SOBUGEBENGU ENANDA
KUCHAZWE isimo sokwakheka kweNanda noxhaxha lwezindawo zokucima ukoma - iningi lazo ezingekho emthethweni - njengenye yezimbangela zokwanda kobugebengu okubalwa kubona ukudlwengulwa kwabesifazane nokubulawa kwabantu kuleli lokishi.
Lokhu kuvezwe nguSihlalo weInanda Community Police Forum, uMnu Mzwandile Ntshangase, emuva kokuba ngoLwesihlanu uNgqongqoshe wamaPhoyisa, uMnu Bheki Cele ( osesithombeni) ememezele izibalo zobugebengu obenziwe kusukela mhla lulunye kuMbasa (April) 2019 kuya kumhla ka-31 kuNdasa (March) nonyaka.
Kulezi zibalo iKwaZulu-Natal isasiphethe isicoco esibi sokuba 'yikwajombigazi' ngemiphefumulo ewu-4 495, esisivikele iminyaka emine ilandelana, iNanda ihamba yodwa ngezibalo zokudlwengulwa kwabesifazane, ezweni jikelele.
Ngisho ukuvakasha kukaMengameli Cyril Ramaphosa kuleli lokishi eyokhuza umhlola, akubanga nazithelo ezinhle. Amaphoyisa aseNanda abhalise amacala awu-297 okudlwengula kusukela ngoMbasa nyakenye, ilandelwa wuMlazi okubhaliswe amacala awu-293 khona.
Ukudlwengulwa kwabesifazane eMlazi kukhomba ukuthi kunyuke ngo-11.8%. Elinye lamakhansela aseNanda, uMnu Sduduzo Khuzwayo, lithe inkiyankiya ababhekene nayo, wukudlwengulwa kwabesifazane ngamalungu emindeni.
“Amacala amaningi enzeka emindenini. Kunamakhansela awu-10 endaweni osekunesikhathi ezama ukuthola isixazululo nezindlela zokuqinisa iCPF ukuze kulwiwe nobugebengu,” kusho uMnu Khuzwayo.
Ubuye waveza nokuthi izibalo zokufa kwabantu zinyuswa nayinkinga yodlame lwamatekisi olubhokile kuleli lokishi.
UMnu Ntshangase uthe iNanda seyaphenduka ikhosomba lokubhaca izigilamkhuba, kwazise leli lokishi linabantu abaningi futhi kulula ukucasha ezindaweni lapho izakhiwo zixhobelene khona, okwenza kungabi lula ukubamba izigangi.
Uthe kunamathaveni awu-173 asebenza ngokusemthethweni namakhulu ngamakhulu angekho emthethweni adayisa utshwala obuwumbombayi nezidakamizwa ezahlukene.
“Amacala okudlwengula nawokuzama ukubulala enzeka abantu bephuma ezindaweni zokucima ukoma ezintathakusa ngesikhathi izisulu zicwile ezinkambeni zikaFaro,” kusho yena. Ngesikhathi obekubalwa ngaso la macala, eNanda kubhaliswe awu-231 okubulala, kanti eMlazi abe wu-212.
Amacala okudlwengula nawokuzama ukubulala enzeka abantu bedakiwe.