Asethembe ukuthi uhulumeni uyibonile imiphumela yendlala
IZWE liyasha liyangqongqa, kodwa abaholi nosolwazi bona bazikhathaza kuphela ngokukhuluma isiNgisi esikhulu komabonakude.
Siyazi sonke ukuthi lolu dlambedlu luqalwe ngabalandeli bowayengumongameli waseNingizimu Afrika, uMnu Jacob Zuma, kodwa manje sekuthiwa luphehlwa yithi sonkana njengamaZulu.
Kwabawaziyo umlando, uMsholozi akakaze nje ngisho nangolulodwa usuku abeyinkosi yaKwaZulu, okungenza ukuthi isizwe sonke simlwele njengoba izifundiswa zizama ukusho.
Lena yimpi yangaphakathi kwiANC, kayihlanganise lutho nathi njengesizwe. Yize le nxushunxushu iqalwe ngabalandeli be-ANC KwaZulu-Natal, lokho akuyenzi impi yamaZulu.
Uma singahamba ngaleyo ndlela yokucabanga, kwakumele naloluya dlame olwabheduka eFree State, kulwelwa ukuthi omunye wabaholi baKhongolose, u-Ace Magashule angakhishwa esikhundleni, lubizwe ngempi yabeSotho.
Naye phela ubhekene namacala okukhwabanisa. Nalapho futhi kwakulwa bona abalandeli bale nhlangano, belwa bodwa.
Akugcinanga lapho. Abalandeli bomunye umholi wale nhlangano eNorth-West, uSupra Mahumapelo, nabo bakhahlela amatafula, belwela ukuthi angayiswa enkantolo ngamacala okukhwabanisa futhi angakhishwa esikhundleni.
Nalapho futhi akekho owathi lena yimpi yaBatswana. Lolu dlame ngabe lugwenywe lungakaqali, uma nje abaholi be-ANC bekwazile ukuyilungisa le nto bona bebodwa ngoba phela yimpi yasekhaya.
Nalaba balandeli abaqala ukubhikisha eNkandla - ngaphambi kokuboshwa kukaZuma - kwakumele bakhalinywe besaqala.
Kwakumele kuthunyelwe amaphoyisa anele, njengenhlalayenza uma kunodlame, kulandwe namasosha uma kubonakala ukuthi isimo sinzima.
Lesi simo siyekwe kwaze kwangena ngisho namasela, abone ithuba lokweba. Nabangezona izigebengu bathole ithuba lokuntshotsha abangenakho ezitolo, njengoba sekwenzeka izwe lonke.
Isimo somnotho simanzonzo, abantu balahlekelwe yimisebenzi ngenxa yokuvalwa kwezwe, kuqhathwa usizi emizini eminingi, ngakho lesi simo sifana notshani obomile, obudinga nje umentshini.
Abalandeli baMsholozi bawulayithile-ke lowo mentshisi. Ezinye izinjulabuchopho zona zithi umuntu oweza nesikhuni sokokhela umlilo kwaba yijaji uZondo, lona weZondo Commission.
Zithi ukwala kwakhe ukushenxa okwesikhashana njengoba kwakucele uMsholozi, yikho okwaqala inkathazo. Phela uZuma wathi yena ngeke athule ubufakazi phambi kakhe lo mbhemu ngoba nakhu ethi uchemile.
Wacela ukuthi abeke omunye ushiyameni ngenkathi kwethula yena ubufakazi. Bathi lo qhudeqhude wabo yiwo owenza kuze kukhishwe necwecwe lenkantolo lokuthi akaboshwe uNxamalala ngoba nakhu naye ala emi ngodonga, ethi ngeke afakwe imibuzo nguZondo.
Lezi zinjulabuchopho zithi uma wayevumile, mhlawumbe uZuma wayeyobuthula ubufakazi, ibe iyadlula kanjalo-ke leyo ndaba, besekuqhutshekwa nekhomishana.
Osiyazi nondlebezikhanyilanga basola uquqaba ngokugqekeza izitolo, kodwa kabakhulumi ngenhlupheko iningi olubhekene nayo.
Kulula ukugxeka abalambile uma wena ushaye esentwala. Kangisho ukuthi ngivumelana nalo mkhuba owenzekayo, kodwa nenja iyayidla imidlwane uma ungayiniki ukudla.
Emakhaya, uma inkomo yakho ishayiswe yimoto ungekho, ufika sekusele isikhumba kuphela. Ngisasekoleni kwake kwagingqika iloli elalithwele amahhabhula, bathi befika abaniniyo, kwasekungasekho ngisho nelilodwa. Ngonyaka olandelayo kwagingqika iloli elithwele ubhiya. Kwaba yileso. Kwakuthatha ngisho namakholwa imbala angabuthinti utshwala.
Okubuhlungu-ke wukuthi yibo laba bantu abahluphekayo, abebezitapela, abazohlupheka uma osomabhizinisi bengasabuyeli ukuyozivusa izitolo. Sekuyomele bayothenga emadolobheni.