Impendulo kaShenge kuMntwana uThokozani
IMPENDULO YOMNTWANA WAKWAPHINDANGENE
NONDUNANKULU WESILO NESIZWE SIKAZULU
EPHENDULA INCWADI EBHALWE NGUMNTWANA UTHOKOZANI KA-PENUEL CABANGUBUHLE KA-SOLOMON KADINUZULU OWAZIWA NJENGOMNU THOKOZANI MSWELI
20 JULY 2021
NGIFISA ukucacisela izwe ngezinto ezibhalwe nguMntwana uThokozani ka Penuel Cabangubuhle kaSolomon kaDinuzulu.
UMntwana uPenuel osewadlula emhlabeni wayeyindodana yeSilo sakwaDlamahlahla, iNkosi uSolomon ka Dinuzulu. Emzala endlunkulwini yakhe uMdongwe, OkaMphimbo wakwaNdebele. UMphimbo wayeyiNduna yaso iSilo sakwaDlamahlahla, iNkosi uSolomon ka Dinuzulu.
Unina woMntwana uThokozanikangimazi ngoba naye ngiqale ukumbona emhlanganweni waBantwana kufundwa i-Will yeSilo esikhotheme KwaKhethomthandayo.
Ngatshenwa ukuthi kade aziwa ngokuthi unguThokozani Msweli, enguSomlomo kuMasipala weSifunda Ilembe KwaDukuza.
Nxa ngibuza ukuthi ungubani loyana, ngatshenwa ngomunye waBantwana ukuthi nguMnu uMsweli kodwa muva osekudaluleke kuthi uzalwa nguMntwana ongasekho, uMntwana uPenuel ka Solomon ka Dinuzulu.
Mina ngikhule naye uMntwana uPenuel esigodlweni sakwaDlama-hlahla.
Safunda ndawonye, saphasa u-Standard 7 esikoleni sakhona eNdlunkulu, eMpumalanga.
Sathathwa nguMntwana Omkhulu, uMntwana uMshiyeni kaDinuzulu owayelama iSilo uSolomon, ngemoto yakhe noMntwana uPenuel kanye noMntwana uThandayiphi kaSolomon esisa e-Adams College.
UMntwana kazange agcagcelwe waze wahamba emhlabeni. Ngazi amadodana akhe amabili, enye uMntwana uThemba osewadlula naye emhlabeni, nawo ayezalwa nguMntwana ezintombini.
Ngibona kumqoka ukuba nazi ukuthi lona ongidikadika kanjena, futhu engaqali, ungubani.
Kuhle nezwe lazi ukuthi uqale ukukhwela phezu kwami mhla kufundwa iWill yoMntanenkosi,
iNdlovukazi uMantfombi, kwaKhangelamankengane lapho okwathi sisaphethe umhlangano, wasukuma wahilana nami. Wenqaba nokuhlala phansi nxa ngithi kahlale phansi njengoba kwakungakabiyilo ithuba lokuphawula ngenkathi esukuma.
Ngiyamangala nxa uMntwana ozaleke ngale ndlela esengiyichazile, ongazange akhulele ngisho eSigodlweni, eqhubeka ezama ukungihlambalaza phakathi kwezwe, engehla, ngoba kuthi nxa iSilo esesabekwa phambi kweZindlu zonke zaseNdlunkulu, yena esasibiza ngoMntwana nxa iSilo sibeka inkulumo eSizweni, emsakazweni bese ekhuluma yonke le nishinishi ayibhale ngami.
Okokuqala kuyinhlamba ephindiwe ukuba uThokozani athi, mina ngivimbela imihlangano yeZindlu zaseNdlunkulu. Ukuthi ngikwenze nini lokhu nami angazi.
Imihlangano engiyibizayo selokhu kuhambe iSilo angikaze ngiyibize ngingasukeli kwiNdlovukazi uMaZungu naBantwana.
Angikaze ngivimbele iSilo (lesi asibiza ngoMntwana yena) ukubonana noMntwana uNombuso.
Ngakuchaza lapha ukuthi amasamaniso aseNkantolo athi asikabisiyo iNgonyama lowo obekwe yiWill yomzali wakhe ngokukhomba unina omzalayo njengeNdlovukazi, yena uThokozani naleli qeqebana elisusa umbango asebenzise igama loMntwana uSimakade kuNdunankulu uMhlonishwa uMnu uSihle Zikalala.
Lokho bekwenza amaminithi omhlangano wazozonke izindlu zaseNdlunkulu sezemukele okushiwo yiWill yeSilo ukuthi inkosikazi yaso ezala iNdlalifa nguMntanenkosi, indodakazi yeNgwenyama uSobhuza II.
Futhi angazi ukuthi kunini lapho ngike ngavimba iSilo ukuthi sihlangane noMntwana uNombuso noMntwana uThembi. Onke-ke la manga awabhala lapha athi ngangiwenza eSilweni esikhotheme, kwazi izwe ukuthi kusukela sisengaphansi kweSilo lesi esikhotheme, ngisisebenzele ngempilo yami yonke nobukhosi ngibulwele namanje ngisabulwela, kwazi izwe lonke.
Ngiyadabuka nxa ebhala lokhu athi kwashiwo yiSilo esikhotheme, ukuthi mina noHulumeni waKwaZulu sathi ngangisibophe njengoMandela owayeboshiwe.
Ngiyadabuka ukuba akhulume into enjena ngeSilo singasekho. Izwe lonke neSizwe sonke siyazi ukuthi eMakhosini azo zonke izinhlanga laph' eNingizimu ne-Afrika, ayikho neyodwa iNkosi Yohlanga (King) ebekeke ezingeni leli iSilo esikhotheme esikulo. Ngaphoqa uMengameli uMnu de Klerk ukuba iPhalamende ibizwe isivalile usuku olulodwa ukuba kuqoshwe esakhiweni sezwe sesikhashana (Interim Constitution) ngo-1994 ukuba kuyoqoshwa ukuthi ubukhosi bukaZulu (Monarchy) buyemukeleka esakhiweni sezwe ukuthi bukhona.
Iqembu engangilihola i-IFP lacishe lagcina lingayanga okhethweni ngenxa yokulwela ubukhosi beSilo nobukhosi bukaZulu.
Konke lokhu okwenzelwa iSilo kwenziwa yimi noHulumeni wakwaZulu, uholwa yimi.
Izigodlo zonke zakhiwa yimi noHulumeni waKwaZulu. Abaqaphi laba abaqapha iSilo yinto eyenziwa yimi noHulumeni wami waKwaZulu.
I-KwaZulu ayizange ibeyi-Bantustan ngoba mina ngakuchitha ukuba sibeyi-Bantustan njengoTranskei, Bophuthatswana, Venda ne-Ciskei.
Ngokwenza lokho ngavikela ubuzwe, hayi bamaZulu odwa kodwa abantu abampisholo baseNingizimu ne-Afrika abasebeyoba zihambi (foreigners) kulo lonke leli ngaphandle kwalezi cucu okwakuthiwe zingamazwe ezasala sephucwa izwe.
Nezicucwana lezi ezikhona zifa-kwe yimi phansi kweNgonyama ngokuphasisa umthetho weNgo-nyama Trust Act ngo-1994. Futhi akukho nesisodwa isifundazwe eSouth Africa esinento efana naleyo.
Kungiphatha kabi ukuthi noma bekhona eNdlunkulu abangiphazamisayo nxa ngenza umsebenzi wami wobuNdunankulu, ukuthi kuze kwenziwe kimi nayimilanjwana pho efana noThokozani.
Indlela yokuthi abukele phansi isithunzi seSilo ukuthi nxa ngisiphelekezele ngokucela kwaso, siyobeka igama esizweni, uThokozani athi besifunzwa yimi.
Aze asho athi; "UZulu wonkana, izwe lonke kanye nomhlaba wonke uzibonele ngokwawo izinyane leSilo libanjwe ngoqhotho esidlangalaleni, lifunzwa elalikusho, liphendulwa inkothalugqoko yoqobo ngokunyenyezelwa endlebeni khona njalo esidlangaleleni."
ISilo ngesikhathi sifunda IsiZulu kukhona igama esasingaliboni njengoba sasingazifakile izibuko. Ngafunda lelogama, ngaze ngazama ukuqhweba abahamba naso iSilo ukuthi bayobheka izibuko zeSilo emotweni. Kwenzeka lokho.
Yinhlamba lena enginikizwa ngayo ngumuntu okuthi noma ezalwe nguMntwana weNkosi kucacele noma ngubani ngendlela aziphethe ngayo nokungabinanhlonipho ukuthi ngumuntu okhulele emaphandleni.
Yonke into ayenzayo uThokozani ikusho kugqame ukuthi ungumu-ntu okhuliswe kanjani.
Angithuke, asho khona ukuthi angifanise noHulumeni wamaNgisi namaBhunu, athi sancela kulabo Hulumeni bencindezelo njengoHulumeni waKwaZulu.
UHulumeni waKwaZulu ngathunywa ukuba ngingene kuwo ngumholi wami iNkosi u-Albert Luthuli, njengeshoshozela engangiyilo lika-ANC, elalikhuliswe laviviswa nguMsunguli ka-ANC, uBaba uDr Pixley ka Isaka Seme owayeganwe yizibulo likaBabamkhulu iSilo uDinuzulu kaCetshwayo,
Inkatha ngayisungula ngokuthunywa ngu-Dr Kenneth Kaunda nabaholi bama-Frontline States, ngokuvumelana noMnu Oliver Tambo.
Umlando wokukhonza komndeni wakithi kwaButhelezi eNdlunkulu mude. UNqengelele ukhokho wami wakhulisa ILembe. Nakuma-Archives abalobi abahlonishwayo, oJames Stuart basho ukuthi wayengumeluleki weLembe ophambili. Ekhona uNdunankulu uNgomane Mdletshe.
UMnyamana wabuthwa yiSilo saseMgungundlovu, iSilo uDingane, eMgungundlovu
KwaNodwengu kwathi nxa kukhala izingane zeSilo uMpande, wathi uma ebuza ukuthi zikhalanje zidliwa yini, kwathiwa eNkosini uMpande, izingane zeNkosi zishaywa nguMnyamana.
ISilo uMpande sathi usenguyise wabantabaso. Waze wabonga uMntwana uMthabayi owelamana noMntwana uHhamu nxa iSilo uMpande simganisela uMnyamana. Wathi ngingebe ngisaganwa yingane yakho ngoba sewathi mina nginguyise wezingane zakho.
Abantwana abakhulu baseNdlunkulu bebethi kimi, "Baba," uMntwana wakwaSitholani - uMntwana uMatholegwaqa, uMunywana (umalume wami), umnawe weSilo uSolomon kaDinuzulu, uMntwana uNdesheni ka Mnyayiza (umalume wami), uyise ozalwa nguMntwana uNdabuko owelama iSilo uCetshwayo emhlane.
NeSilo sakwaKhethomthandayo mhla sinomhlangano waBantwana bezindlu zonke kwaDlamahlahla ngo-1954, belungiselela ukuba iSilo iNkosi uCyprian Nyangayezizwe Bhekuzulu kaSolomon iyokwembula itshe endlizeni leLembe, kwathi nxa sithi ake kubenethuba bakhululeke aBantwana sibuye sihlangane futhi, sathi ake sithi ukuma "Baba", sisho kimi ngiyingane kuso ngakho lokho okwashiwo yiSilo uMpande, ukuthi uMnyamana nguyise wabantabakhe.
Ngangazi ukuthi nxa sike sama sathatha ikhefu, izimbiza zazibila ekhaya eSigodlweni ngaphakathi kwaDlamahlahla, ngeke kube kusalunga lutho.
Ngacela ukuba siqhubeke nomhlangano, lingathathwa ikhefu. Umhlangano wawulaphaya ngaphandle kweNdlu yeSonto.
Kungalelolanga lapha uBhusha angethwesa khona ukuba nguNdunankulu wakhe. ISilo esikhotheme size sahamba emhlabeni ngisho esidlangalaleni ukuthi asibeke owaso uNdunankulu.
Lokho esingakwenzanga, singisebenzise kuleso sikhundla sazesakhothama.
Kuyaziwa ukuthi umlobi kaANC, u-Nobleman Nxumalo owazibiza ngoMzala encwadini kaKhongolose ebizwa ngokuthi: 'Gatsha Buthelezi - A Chief with Double Agenda', waloba ukuthi ngazibeka mina ukuthi nginguNdunankulu ngakho baningi abaka-ANC abahambisana nalokho.
Kuyangehlela ukuba ngidikadikwe nguMntwana waseNdlunkulu, uThokozani okhulele emaphandleni, owenza lokho nabanye eNdlunkulu abangakhulelanga emaphandleni abakwenzayo kimi.
Unikwa yibo isibindi uMntwana uThokozani ukuba achamele ekhanda lami ngalolu hlobo, ngoba akazi lutho ngalomlando engiwubeka lapha.
Lomsebenzi engiwenzayo angiwuqalanga manje. Nendlu yakwaButhelezi kayiwuqali manje. Singabasegcekeni thina bakaNgqengelele lapha eNdlunkulu.
Ukuzalwa kwami nguMafungwase weSilo uDinuzulu, uMntwana uConstance Magogo Mantithi Thombisile Ngangezinye kaDinuulu ngikubeke eceleni ngabomu. Noma bengidayisa nabanye eNdlunkulu futhi kade baqala, angizukudlala umuntu okhulele emaphandleni.