Kumele iklonyeliswe inyanga ebophise obedayisa ingane enebala elimhlophe
KUMELE sishayelwe ihlombe isenzo esihle senyanga (uMnu Joseph “Godolulalamankankane” Mthembu) ebophise umgulukudu wowesifazane owayezama ukudayisa ingane enebala elimhlophe.
Nakuba egwetshiwe kodwa kasenele lesi sigwebo asitholile.
Bekusafanele achaze ukuthi waqala nini ukwenza lobu bugebengu.
Ngicela ukuphonsela uhulumeni inselelo yokuba uklomelise le nyanga eyenze umsebenzi omkhulu kangaka; ngiphinde ngiphonse inselelo enhlanganweni yabelaphi bendabuko ukuba kumele yenze okuthile ukukhuthaza ubulungiswa nokuhlonipha umsebenzi wamalungu ayo ngokuklomelisa nokukhuthaza izenzo ezinhle zabelaphi.
Lo mkhuba wokubulala abantu abanebala elimhlophe ngoba kuthiwa izicubu zabo kuthakwa ngazo umuthi wenhlanhla, yisenzo esingcole kabi futhi esinobulwane obumangalisayo.
Singcole ngokuphindiwe uma senziwa ngowesifazane, obazi kahleubuhlungu bokukhulelwa, ukusikwa nayo yonke iminjunju ehambisana nokulethwa komuntu emhlabeni.
Bekufanele avalelwe unomphela, angaphinde aphume ejele lona wesifazane.
Uma enezingane, ngiyacabanga nje ukuthi zithini ngalesi senzo.
Uma zisencane, uyozibhekelwa ngubani uma sezikhulile?
Phela akekho umuntu ongafisa ukuba nomzali onjengalona.
Uphoxe umndeni wakhe wawufaka ehlazweni elinzima.
Into exaka kakhulu, wukuthi abenzi bobubi banikwa izigwebo ezincane, ababulali nabo banikwa izigwebo ezingekho.
Okudida kakhulu wukuthi uma uke wabulala isilwane njengobhejane, ugwetshwa iminyakanyaka.
Omunye owabulala ubhejane wagixabezwa iminyaka ewu-52, kodwa uma umuntu ebulale omunye ugwetshwa iminyaka ewu-20 nje kuphela.
Yebo siyazithanda izilwane, kodwa akusho ukuthi zidlula abantu.
Kwesinye isikhathi kuze kubesengathi lezi zigwebo zinamehlo okubuka imibala.
Mhlawumbe-ke leyo mibala inemali, ikwazi ukukhokhela abameli abakhaliphile.
Namanje sisabheke ngabomvu icala lomlungu wesifazane lokucwasa nokugqugquzela inzondo.
Uzothola ukuthi abamalungelo abantu bazomshaya ngoswazi oluncane, bamhlawulise imadlana nje, okusho ukuthi izigwili zizoqhubeka nokwephula umthetho ngoba zazi ukuthi zizogwetshwa ukunxephezela ngemali, into ezinayo.
Lokhu kusho ukuthi umuntu onsundu akalutho, uyize leze.
Kuwubuphukuphuku okuphindwe kaningi ukucabanga ukuthi abantu abanebala elimhlophe kungenziwa ngabo umuthi.
Lokhu kucabanga nokwenza, kudalwa wuthando lwemali, ube ungafuni ukuyisebenzela.
Uma ufuna ukuceba, kumele uqale ujuluke, usebenze ukuze uphumelele.
Phela nezigebengu zakheka ngayo le ndlela yokufuna ukunqamulela ukuze zifike empumelelweni.
Ukuba nebala elimhlophe kudalwa wukungabikhona kwento eyenza umbala esikhunjeni somuntu.
Le nto ibizwa nge-melanin ngolimi okungesilona olwethu.
Lokhu kwenza umuntu abe nesikhumba esimhlophe ngokwedlulele futhi abe nenkinga yokubona, azwele kakhulu elangeni.
Lokhu kakwenzeki kubantu abansundu kuphela, nezinye izizwe ziyahlangabezana nalesi simo.
Into edabukasiyo, kasikaze sizwe ukuthi nabelungu babulala abakubo abanebala elimhlophe ngoba befuna inhlanhla.
Okufanele kwazeke, wukuthi ngisho nasezilwaneni imbala, le nto iyenzeka.
Kazibonakali izilwane zicwasa esinye ngoba sinebala thizeni.
Lokhu kuyasho ukuthi ukubulala abantu bebala elimhlophe yisenzo ongeke wasifanisa nobuphukuphuku, kodwa singaphezulu kakhulu kunalokho.
Kangazi-ke ukuthi into uma seyedlula ubuphukuphuku ibizwa ngani.
Mangiphinde ngithi isenzo sikaMvelase, sengathi singathathwa yibo bonke abelaphi bendabuko.
Phela kumele sifunde ukuthi kayikho imali eyokwenza uphumule, uyidle kahle nomndeni wakho, uma uyithola ngokubulala isidalwa esingumuntu, noma ngabe ngowebala elimhlophe noma ngumuntu nje.
*Mnu Callistus Bheki Nkwanyana
Uneziqu ze: Masters in Governance and Political Transformation
Wayengumqondisi: KZN office of the Premier: Community Partnership and Moral Regeneration Ungumbhali wencwadi: “Talking to yourself, the journey to self-discovery”
Uyatholakala ku: nkwanyanacb60@gmail.com /0665445466 Ucingo / WhatAPP