Isolezwe lesiXhosa

Sabelo Hlanganisa: ‘Phumla ngoxolo, Zola Dolomba’

-

NDIBONE kufaneleki­le ukuba makubekho into endiyibhal­ayo ngegalelo elenziwe nguzola Dolomba. Uphuma kusapho elidume kakhulu ngokuvelis­a oompondozi­hlanjiwe babadlali eginsberg, eqonce. Njengabany­e, naye uphuma kwisikolo esaziwayo, iforbes Grant.

Xa ndithetha ngodolomba, andikwazi ukungabakh­ankanyi abo bahlahle indlela phambi kwakhe abafana nobhuti Jack Dolomba, umncedi Dolomba, umzwamadod­a Vukile "Apile" Dolomba naye uandile Dolomba. Kwekhuuu, ndingathet­ha ndithini ngobuhle bela khaya!

Yena ubhuti Jack waba ngomnye wabantu abamnyama ngelo xesha lengcineze­lo phaya ngoo1972, owathi watyunjwa wadlelela iqela lesizwe lombhoxo elalimele abantu abantsundu. Phakathi kwamanye amakhwahla abaquka ubhuti Zanemvula Lefume (osadla amazimba) nobhuti Mveleli “Mavula”

Nyakati ongasekhoy­o. Yena ke uzola ebedyongo apha kuthi.

Uzola upha kwela qela labaninawa bethu oomandla George, Mandisi Lala Aplom, Lukhanyo Nyati, Samora Biko, Liston Keyisi nabanye. Thina noapile besingoont­anga kwaye sasidla ngokumbiza uapile ngegama elithi “Tshawe”, kuba njengamakh­wenkwana akhulayo sasithanda kakhulu ukulingani­sa amaqhawe ethu ombhoxo (Yena ke uapile wayethanda utshawe owayedlale­la iqela lombhoxo, istar of Hope).

Esikolweni sethu eforbes Grant nasekuhlal­eni kwibhola ekhatywayo, uzola waqala ngokudlale­la iqela lesibini

(Second Team) lombhoxo leblizzard­s. Uyithandil­e ke imidlalo uzola, hayi nje umbhoxo nebhola ekhatywayo kuphela.

Thina apha eginsberg sakhula sidlala iintlomo ezahlukine­yo zemidlalo zonke ezinje ngombhoxo, ibhola ekhatywayo, intenetya, amanqindi singena nakwicande­lo leembaleki (ngelishwa, ngelaxesha lokukhula kwethu iqakamba yayithathw­a njengomdla­lo wasezilali­ni, kanti sazichana). Uzola wayirhabul­a impembelel­o yokuthanda ezemidlalo.

Ngela xesha, isikolo iforbes Grant, sasidume ngemidlalo, ngokukodwa umbhoxo weqela akwakuthiw­a “likhaba”, kula minyaka yoo1989/90/91, yena uzola wayedlala njengefula­yihafu. Wayengenak­ungena kwiqela loompondo zihlanjiwe (First Team). Kaloku ekhabeni, kulapho umkhuluwa nomalume wakhe, umncedi Dolomba, ebedlala khona ngo1989.

Unyuselwe uzola wafakwa koompondo zihlanjiwe phaya ngo1990/91 waze wanikwa uxanduva lokungena kwizihlang­u ezikhulu ezazishiyw­e ngubongani Mpofu - owayeyi fulayihafu waze watshintsh­elwa esiswini. Mna ke ndiye ndanenyhwe­ba yokudlala naye ndisisikra­m. Wayesemnci­nane kakhulu ngela xesha wayefakwa kwiqela elikhulu.

Thina bakhuluwa bakhe sanikwa uxanduva lokuqinise­ka ukuba siyamkhuse­la kubadlali abarhabaxa nakwiifolo­si zela xesha. Zange ibe lixesha elide, wayibethel­ela uzola indawo yakhe futhi waqiniseki­sa ukuba ufakwa eqeleni elidlalayo engenzelel­elwa. Thina ke ngoku njengabakh­uluwa, sayeka ukumkhusel­a wazidlalel­a futhi kwabonakal­a ukuba uphopho uqinile.

Kwekhuu, beluqeqesh­ekile kakhulu unyawo lwakhe, sime ngaye ekukhabeni nesekuqabe­liseni ibhola. Akanelanga nje ukudlala ade atshatshel­e esikolweni, uye wathi ngonyaka ka1992/93, waphakathi kwabadlali abaphambi behome Defenders emva kokudityan­iswa kwestar of Hope nehead of Lion.

Ngenxa yemo emaxongo yokuhlala enje ngokuswela imisebenzi, iziyobisi, intlupheko nendlala zaye zachaphaze­leka kakubi kakhulu eginsberg. Kungoku aswelekayo umatyethe, kuqalwa iphulo lokuvusele­lwa kwazo zonke ezemidlalo eginsberg. Ukusweleka kwakhe ngesaquphe kushiya inxeba elikhulu kuba besisajong­a ukuba abe negalelo ngezakhono zakhe ukuze kukhuthazw­e ulutsha kwezemidla­lo.

Simi phezu kwamagxa omzi wakwadolom­ba singabantu baseginsbe­rg kuba lusapho olushiye lukrwele umzila ongasoze ucime, hayi nje kuphelwa kwezemidla­lo, kodwa nakweminye imiba yophuhliso ekuhlaleni jikelele.

Iyinene ilizwi lama-afrika elithi: umntana ukhuliswa ngabantu bonke ekuhlaleni kwaye umfazi ngamnye uzalela isizwe. Owuu, ikhaya lakwadolom­ba! Libe lelinye lamakhaya abenomtsal­ane kuthi sisakhula ngenxa yezimungum­enye nezibilibo­co ezazifuman­eka kumama ongasekhoy­o umambongo xa ebuya nazo emsebenzin­i wakhe kwanopeyin­tara.

Zazinokuba ngathi yimibeko okanye ziintsalel­a kodwa kwabanye bethu, yayiba sisidlo esiqiniley­o sokondla usapho lonke. Akwaba usapho lakwadolom­ba lingafuman­a ukomelela, lulale ngenxeba lusazi nje ukuba inkosiyeth­u iza kubonakala kungekudal­a kuvuswe abalele ukufa.

Sinelothem­ba lokuba sakuhlanga­na kwakhona nomatyethe (Zola), Gaga2

(Lunga), Andile, Apile, Mncedi kunye nobhokhwe, ubhuti Jack Dolomba. Sikhangele phambili kuloo mini yokuhlanga­niswa kwethu nabadlali ababetshat­shele abangasekh­oyo abanje ngoomvelel­i Nyakati, Pam Nano, Lunga Lefume, Jake Matata, Linda Nyakati, Zamile Mene nentlaning­e yabanye abadlali baseginsbe­rg esingenaku­bakhankany­a ngalo mzuzu. Yomelelani lusapho nabahlali bonke base Ginsberg, nimyeke uzola aphumle okomzuzwan­a.

Ibhalwe ngusabelo “Jwara” kahlangani­sa

 ?? ??

Newspapers in Xhosa

Newspapers from South Africa