Lidla lubi igciwane kothisha eKZN
ZIYAKHATHAZA izibalo zothisha abasangenwa yigciwane lengculazi eNingizimu Afrika. IKwaZulu-Natal ihamba phambili ngothisha abangenwa yigciwane lengculazi nabanalo. Iphinde ibe phezulu ngabantu abanegciwane.
Lokhu kuqukethwe wumbiko othulwe yiHuman Sciences Research Council (HSRC) noMnyango weMfundo eyiSisekelo engqungqutheleni yegciwane lengculazi, iSA AIDS Conference ebise-ICC eThekwini.
Isibalo sothisha baseNingizimu Afrika abanegciwane lengculazi sinyuke safinyelela ku-15.3% (58 000) ngo-2015 sisuka ku-12.7% ngo-2004.
Balinganiselwa ku-27.7% abanegciwane. Lesi sibalo sinyukile uma siqhathaniswa nesika-22% sango-2004. Lokhu kusho ukuthi kothisha abangu-100, abangu-27 banegciwane. USolwazi Khangelani Zuma we-HSRC, ongomunye wabacwaningi uthe okudala ukuthi zinyuke izibalo zothisha abanegciwane ngukuphila isikhathi eside kwabantu abanaleli gciwane ngenxa yemishanguzo yokulithithibalisa ama-antiretrovirals (ARVs) nokwanda kwelibangenayo.
Kothisha abangu-58 000 abanaleli gciwane, bangu-2 900 abangenwe yileli gciwane esikhathini esingangonyaka. Kukholakala ukuthi bayisishiyagalombili abangenwa yigciwane ngosuku.
“Kuyakhathaza lokhu ngoba othisha bafundile uma beqhathaniswa namanye amalungu omphakathi. Akufanele engabe siba nesibalo esingaka sabangenwa yigciwane kubantu abanolwazi nokulindeleke ukuthi basabalalise ulwazi ezinganeni ngohlelo lweLife Orientation,” kusho uZuma.
IKZN ne-Eastern Cape kutholakale ukuthi yizifundazwe ezihamba phambili ngezibalo zothisha abasanda kungenwa yigciwane. Kothisha abangu-100 baseKZN, kuphela unyaka sekunababili asebengenwe yigciwane lengculazi.
U-12% kuvela ukuthi bebeya ocansini nabantu abahlukene ngesikhathi esisodwa ezinyangeni ezingu-12 ezidlule.