Hlaba umkhosi uma ubona ingozi
LWAFIKA olungaliyo enyangeni entsha kaSepthemba. Namahlanje isimo sokushaya ama-hazard singifica ngiseMkhanyakude KwaMhlabuyalingana emgwaqweni uR22 oxhumanisa iMbazwana neHluhluwe.
Kodwa njengoba ngikhuluma nawe nje ngibona ingozi yezimoto ezimbili engisola ukuthi zishayisane mahlanze ngoba zombili zihlinelwe amakhala azo.
Enye yalezi zimoto isikhiphe ngisho ama-airbag womabili ngaphambili. Ngendlela isimo esimi ngakhona, kuyabonakala ukuthi kulinyelwe ngempela lana ngoba lezi zimoto zinegazi ezicabheni.
Nokho ngibonga khona ukuthi akukho muntu osembozwe ngocwazi. Amaphoyisa ophiko lwakwaSAPS yiwona alawula izimoto ezidlulayo kule ndawo nami ngize ngishaya amahazard ngidlule ngesinono ngokulawulwa yiphoyisa maqede ngiyishaye izule.
Kunemicabango ehlala ingifikela njalo uma ngibona ingozi yomgwaqo, ikakhulukazi uma ngifika qathatha kuyona. Ngiye ngizibuze ukuthi engabe obani laba abangasafikanga lapho bebephokophele ukufika khona?
Ngiye ngizibuze ukuthi engabe kwenzekeni ngithathe ngibeke.
Ngiye ngiphinde ngizame ukubheka ukuthi akuyona yini imoto engiyaziyo. Phela kunabantu abaningi engibaziyo abahamba kakhulu njengami ngakho ngiye ngesabe ukudlula ngingasabonanga ukuthi akuzona yini izimoto engizaziyo lezi ezisengozini.
Uma sengiqinisekisile ngiye ngidlule ngehubo ikakhulukazi uma sebefikile abakuqeqeshelwe ukubhekana nesimo sengozi yomgwaqo.
Uma bengakafiki ngiye ngishaye ucingo ngibize i-ambulensi noma amaphoyisa omgwaqo.
Ngisakhuluma ngale ndaba ngikhumbula ngehlelwa yingozi ngaseDoorenkop kude buduze nakwaDukuza. Umshayeli weloli owafika kuqala engozini eyangehlela, wathi engibona ngopha ekhanda wangibuza ukuthi ngigijimelani endaweni engingayazi.
Angimphendulanga ngoba ngase ngiphethwe yisiyezi ngenhlanhla kwaqhamuka amaphoyisa zingakacimi izibani angisiza angigada kwaze kwafika i-ambulensi yangiphuthumisa esibhedlela. Ngafike ngatshelwa ukuthi ngidinga ukuyohlinzwa ngahlala izinsuku ezinhlanu egunjini labagula kakhulu.
Cabanga lo mshayeli weloli owama wangibuza ukuthi ngijahelani emgwaqweni engingawazi, lokho akungisizanga ngalutho kunalokho kwangishiya nombuzo ukuthi lobaba emdala kangaka esikhundleni sokuqhubeka nokuhambisa izingodo eMandeni noma lapho ayeya khona nazo, umela ukubuza ukuthi bengigijimelani endaweni engingayazi. Lokho kukhombisa ukungabi nozwelo ngempela nokuthanda izindaba hhayi ukusiza.
Nginabangani abangamaphoyisa omgwaqo abaye bakuveze uma sixoxa ukuthi uma sekukhona abosizo oluphuthumayo ungami endaweni yengozi futhi ungagqolozeli ingozi uze ukhohlwe ukubheka lapho uya khona ngoba ungazithola usudala enye ingozi.
Okubalulekile ukulandela imiyalelo yamaphoyisa asuke esendaweni. Phela ukubuka ingozi noma okwenzeka eceleni komgwaqo ngesikhathi ushayela kuyefana nokubuka intombi enhle ehamba eceleni komgwaqo uze ukhohlwe ukubheka lapho uya khona kanti usuyoshayisa.
Umbono wamahazard uthi bashayeli phezani ukukhipha amakhamera nishuthe izingozi zomgwaqo eningahlangene nazo, ngaphandle uma uzoyimisa imoto yakho lapho kuphephe khona ushaye amahazard wehle uyolekelela uma bengakafiki abosizo oluphuthumayo. Nakhona uma ukwazi okufanele ukwenze.
Okungcono ongakweza ukuthi ubheke izimpawu zokuthi kukuphi nendawo lapho bese ushayela izinombolo zosizo oluphuthumayo.
Uma kukhona abangaphakathi emotweni noma ezimotweni ezisengozini baxoxise ubaphe ithemba ubatshele ukuthi banganyakazi usizo lusendleleni. Kodwa uma ubona ukuthi imoto isesimweni sokuthi ingavutha noma isekhoneni zama ukuxwayisa abanye abasebenzisi bomgwaqo ukuthi behlise ijubane ngoba kunengozi.
Uma sekufike abomthetho banike imininingwane yakho ubatshele ukuthi uboneni bese uyahamba singadali isiminyaminya.
Abanye bagcina sebephazamisa ngisho abosizo oluphjuthumayo ekufikeni eduze kwabantu abalimele nabadinga usizo ngenxa nje yokuthanda izindaba kodwa ungeke usize ngalutho njengaleliya-khehla elangibuza into ecikayo ngilimele ngilengela ekufeni.
Hhayi-ke sengidlule ngehubo kule ngozi yakuR22 ngilibangise ngaseHluhluwe nawe-ke yenza njalo cisha lawo mahazard uqhubeke nokushayela ngokucophelela. Singalinge sikhohlwe ukugcina yonke imithetho yezokushayela injengoba injalo ukuze sihlangane sisaphephile nangesonto elizayo kuyo le ngosi. Uma ufisa siyiqhube le ndaba ngena ekhasini Igedlela lami with Sthembiso Shangase kuFacebook. Yimi owenu nali ikheli ngezansi hazardiso@ gmail.com