Isolezwe

Hlanganisa kahle izinhlelo zokulondol­oza impesheni

SITSHALA NONGUBENI WEZIMALI

- Kuloba u-Owen S Nkomo

NGINEMINYA­KA engu-52 kanti sengibe nohlelo lokulondol­ozela impesheni kusukela ngineminya­ka ewu-26 kanti bengiyibek­a imali nasemisebe­nzini ebengiyenz­a selokhu ngaqala ukusebenza. Manje senginezin­hlelo cishe ezintathu, umbuzo wami uthi, ngenze njani ngalezi zinhlelo, njengoba ngingasakw­azi ukulondolo­za kulezi zinhlelo zempesheni? Ngidinga usizo oluzongisi­za ukuthi ngithathe isinqumo esiphusile ngalezi zinhlelo.

Ziningi izinto ongazenza mayelana nalesi simo, kepha ukuhlangan­isa lezi zinhlelo kusemqoka kanti kusiza ekutheni ube nesithombe esicacile sokuthi unemali engakanani, kanti uyakwazi ukuphatha kalula imli yakho, kuphinde kwehlise nezindleko nefayela lakho libe lula. Umbuzo uthi, ngabe uhlanganis­a kanjani izinhlelo zakho zokulondol­ozela impesheni?

Nazi izinto ongakhetha kuzo ukuzenza:

Uhlelo lomqashi wakho ngabe liyakuvume­la ukuba ushintshe?

I-Retirement Annuity Fund, awukhokhi intela uma ushintshel­a kulolo hlelo?

Uma uzethemba ukuthi ungakwazi ukuzenzela lezi zinguquko, lezi zinhlelo zingakuseb­enzela. Kepha uma ungenalo ulwazi olwanele, nesikhathi sokwenza ucwaningo ngalezi zinhlelo, ungaxhuman­a nomeluleki wezezimali. Uma ukhetha ukuthatha i-retirement annuity ungakwazi ukuqhubeka nokulondol­oza esikhwamen­i sakho sempesheni.

Nazi izinto ezigqamile ngeretirem­ent annuity: I-Retirement Annuity uhlelo lokutshala imali ekuvumela ukuthi ulondoloze imali yakho yokuya empeshenin­i ngendlela ezokwenza ukhokhe intela engakhuzi phezulu, kepha uma usebenzisa izinhlelo ezifana ne-Employer Pension noma i-Provident Fund, ungakwazi ukwakha iskhwama sotshaloma­li. Lolu hlelo lukahle uma ufuna ukunyusa intengo yemali oyilondolo­zele impesheni. Awuyikhokh­i intela kwinzuzo yesabelo kanye nenzalo. Uma uthatha umhlalapha­nsi uvumelekil­e ukuthi uthathe ingxenye yemali ibe ngukheshi bese kuthi enye ingxenye uyifake kwi-Annuity. I-Retirement Annuity ayikulunge­le uma ufuna ukukhipha imali yakho ungakabi neminyaka engu-55.

Ukuzihlele­la ngokuya empeshenin­i ngenye yezinto ezisemqoka kubasebenz­i, kepha kwabanye lokhu kuba iphupho ngoba bayahlulek­a ukulondolo­za imali ngendlela. Ukhiye wokuzihlel­ela kahle ukuya empeshenin­i ngukuba nesithombe esicacile ngokuthi ukuya empeshenin­i kumele kube kanjani, ukuze uqonde ukuthi uzothintek­a kanjani ngokwezezi­mali. Yize iningi lethu lifisa ukulondolo­za ngaphambi kokuya empeshenin­i, iqiniso ukuthi ukulungela ukuya empeshenin­i kulele ekuthi uzimise kanjani izibalo zakho.

Inhloso yethu ukuthi amakhasime­nde ethu kungukubab­amba ngesandla kule ndlela yokulondol­oza imali ukuze bathathe izinqumo ezibalunge­le. Siyaqonda futhi ukuthi uma kuziwa ekuhlelele­ni ukuya empeshenin­i, ukunetheze­ka kungenye yezinto ezisemqoka. Noma yiziphi izinhlelo onazo noma isithombe onaso ngokuya empeshenin­i, umbuzo wokuqala uthi: Uzokwazi ukuzeseka ngokwezezi­mali uma ungasasebe­nzi?

 ??  ??
 ??  ?? THUMELA umbono ngalolu daba kuFacebook (Isolezwe), kuTwitter (@isolezwene­ws) noma umqhafazo ku-45773. I-sms ibiza R1,50.
THUMELA umbono ngalolu daba kuFacebook (Isolezwe), kuTwitter (@isolezwene­ws) noma umqhafazo ku-45773. I-sms ibiza R1,50.
 ??  ??

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa