Kulindwe inkomba ngemfundo yamahhala
UNGQONGQOSHE wezimali uMnuz Malusi Gigaba uthe balinde umkhombandlela ngendaba yemfundo yamahhala ezikhungweni zemfundo ephakeme kuMengameli Jacob Zuma osethole umbiko wekhomishini ebiphenya ngokuxhaswa kwale mfundo.
UGigaba uthe ikhomishini yenze izincomo zokuthi ingaxhaswa yini le mfundo ibe mahhala njengoba abafundi beyibeke ezithebeni zezwe ukuthi ibhungwe eyale mfundo.
“Uyakhula umkhakha wemfundo ephakeme njengoba kulo nyaka unguR77 bilion, ngo2020/2021 kuzonyuka ukuxhaswa kwalo mkhakha kube nguR97 billion. Lokhu kufaka ukuxhasa njalo ngonyaka abafundi abangaphezulu kuka-450 000 emanyuvesi nasemakolishi,” kusho uGigaba.
Ukusho lokhu izolo ethula isabelo sakhe sokuqala samaphakathi nonyaka.
Uthe okuningi kuzogqanyiswa ngumengameli uma esethula inkulumo ebhekiswe esizweni ngonyaka ozayo nakwisabelo sonyaka ozayo ngoFebhuwari.
Izolo, kuvele ukuthi ukuxhasa abafundi ngemali egcwele kungashodisa imali yokuxhasa imfundo ngoR61 billion eminyakeni emithathu ezayo.
Kanjalo nokuxhasa abafundi basemakolishi kungabiza uR23.5 billion eminyakeni emithathu ezayo. UGigaba umemezele ukuthi eminyakeni emithathu ezayo kuzotshalwa ngaphezulu kukaR1.1 billion ukuphucula ingqalasizinda ezikhungweni zemfundo ephakeme.
Le mali izokwakha izindawo zokuhlala abafundi okuzokwenza abafundi abangu-300 000 bathole imibhede ngo-2026. Usho lokhu nje abafundi basenyuvesi yaseKapa bamashele ePhalamende izolo befuna kudedelwe umbiko wemfundo yamahhala njengoba ikhomishini yeJaji Jonathan Heher isimnikile uZuma umbiko.
I-DA ibhalele ikomiti lemfundo ephakeme ifuna kuphoqwe uZuma ukuthi adedele umbiko njengoba sekuphele izinsuku ezingaphezulu kuka-50 awuthola umbiko.
UGigaba umemezele ukuthi imfundo yamazinga aphansi izokwabelwa uR44 billion ukwakha izikole, ukulungiswa kwezikhona, ukwakha amalaboratories namathoyilethi.
Khonamanjalo, kubikwa ukuthi amandla eRandi ehlile ngemuva kokuthi uGigaba ethule isabelomali. Engakasethuli belinguR13.74 eDoleni laseUSA. Emuva kwenkulumo laba nguR13.93.