Kumile nse ukufunda emanyuvesi
SIMANZONZO isimo emanyuvesi aKwaZulu-Natal njengoba kume nse ukufunda izolo, izitshudeni zikhala ngezinto ezehlukene.
Kuboshwe izitshudeni eziyisishiyagalolunye eMangosuthu University of Technology izolo (MUT), eMlaza kuphendulwa imoto ilala ngohlangothi yizitshudeni ebezibhikisha. Enyuvesi yaseZululand, oNgoye kushiswe imoto yesikhungo kwathi enyuvesi yaKwaZulu-Natal kwashiswa imibhede endaweni okuhlala kuyo izitshudeni ngeSonto ebusuku eThekwini.
Izolo kube nemashi eDurban University of Technology (DUT) izitshudeni zihambisa uhlu lwezikhalazo kwiMeya yeTheku.
ONgoye sivaliwe isikhungo ngemuva kokushiswa kwemoto, kwayalelwa izitshudeni ukuthi ziphume ziphele enyuvesi.
Umyalezo okhishwe yilesi sikhungo uthe zonke izitshudeni kumele kushaye u-3 izolo ntambama zingasekho nasezindaweni ezihlala kuzona.
Umyalezo wabaphathi uthe akekho ozovunyelwa ukubeka umcondo wakhe kulesi sikhungo nokuthi isikhungo sivalwe isikhathi esingaziwa.
EDurban University of Technology kume nse ukufunda izitshudeni zimashela eCity Hall ukuyodlulisa uhla lwezikhalo ezibhekiswe nakwiNational Prosecuting Authority (NPA).
Ngesonto eledlule le nyuvesi imemezele ukuthi ukufunda kuzoqala izolo ngemuva kokuvalwa kwayo kulandela ukudutshulwa kubulawe uMlungisi Madonsela obengumfundi khona. Umkhandlu wezitshudeni uthi ufuna kuboshwe ababulali bakaMadonsela, kuxoshwe nenkampani yonogada. Owengamele umkhandlu wezitshudeni, uSesiyanda Godlimpi, uthe:“Asizizwa siphephile siyizitshudeni ngoba noma sizihambela siyiqoqo onogada bavele bafune ukusihlakaza, ngakho sifuna bakhishwe.” Uthe bazoqinisekisa ukuthi ukufunda akuqhubeki kuze kubhaliswe izitshudeni ezingakabhalisi ngoba zikweleta inyuvesi, kufakwe izitshudeni ezindaweni zokuhlala ezigculisayo. Lezi zitshudeni ebeziphelezelwa amaphoyisa zidlulisele uhla lwezikhalo kuMnuz Mlungisi Ntombela wehhovisi lemeya.
UNtombela uthembise ukuthi uhlu uzoludlulisela kuMengameli Cyril Ramaphosa ngoba lubucayi.
E-MUT izitshudeni zikhala ngokunyuka kwemali yokubhalisa, eyokufunda neyokuhlala.
UMengameli womkhandlu wezitshudeni i-EFFSC eMUT, uCodesa Gwala, uthe: “Le nyuvesi ihlwempu, kanjalo nezitshudeni zayo, ngakho akusiwo umqondo ophusile ukuthi kukhushulwe imali. Ziningi izitshudeni ezivela ezindaweni zasemakhaya ezingeke zikwazi ukukhokhela inyuvesi njengoba imali inyukile.”
Ezinye izinto ezinganeme ngazo izitshudeni ukwehla kwesibonelelo semali yezincwadi sakwaNSFAS abathe sehle ngoR2000.
Umbhikisho ubuthinta zonke izitshudeni, bekukhona nezinye izinhlangano okubalwa i-Sasco, Sadesmo neDaso.
Okhulumela iMUT, uMnuz Bheki Hlophe uthe bazokhipha isitatimende ngalo mbhikisho namhlanje.
UGwala uthe bashaqekile njengoba sekukhona ababoshiwe ekubeni bebefuna ukuzwakalisa izikhalo zabo.
‘”Sesizolwela kuthi kuphume laba ababoshiwe kodwa uma bephuma sizoqhubeka nokubhikisha uma zingakafezwa izidingo zethu.”
Okhulumela amaphoyisa, uCaptain Nqobile Gwala, uthe kuvulwe icala lokucekela phansi impahla eMthunzini emuva kokushiswa kwemoto yenyuvesi uNgoye.
Uthe ovule icala uthe upake imoto yesikhungo ngabo-10 ebusuku waphuma isisha.
“EMangosuthu kuboshwe izitshudeni ezingu-9 ngecala lokudala udlame emphakathini.”