Masingavumi ukusetshenziswa amaqembu ezepolitiki
MHLELI: Kwelakho elingashayi eceleni ngithi ake ngiphawule ngodaba lwamaqembu ezepolitiki esiwabona ehla enyuka kulezi zinsuku ekhankasela ukhetho. Bayasikhohlisa basithembisa izulu nomhlaba izinto ezinkulu zodwa.
Amaqembu aholwa abantu bakithi agqigqa emikhukhwini egcwele ezweni lonke lapho abantu bethwele khona kanzima ngoba nentuthuko bayizwa ngendaba abantu abahlala kuyona. Uma sekuvotiwe ababe besalubhada emikhukhwini beyobheka ukuthi abantu bahleli kanjani. Zonke lezi zinto abazenza manje abazenzi ngani uma kungeke kube nokhetho?
Abantu mabangavumi ukusetshenziswa amaqembu ezepolitiki afuna ukufeza izinhloso zawo ngabo. Laba baholi bayazazi izinkinga nezinhlupheko zabantu ngoba basuka khona enhluphekweni. Sasithi bazosikhipha osizini ngesikhathi izwe lethu ligqashula amaketanga obandlululo kodwa manje bazisuthisa bona nemindeni yabo, izihlobo nabangani babo kuphela abanandaba nomunye umuntu.
Noma sisemazingeni aphansi siyazibona izinto zenzeka. Bantu bakithi asingakhohliseki ngoba alikho iqembu eliyohluka kwelinye uma selisemandleni ombuso. Ngisho noma kungathiwa i-ANC iyakhishwa emandleni kungena elinye iqembu ngeke kube nomehluko kuyofana nje.
Uma uhlupheka udla imbuya ngothi manje uyohlala uhlupheka akekho umuntu ozokucabangela, uma ubusa uyohlala ubusa ngeke kushintshe lutho. Laba bantu bafuna sikhuphule bona ukuze baqhubeke nokwenza le migilingwane abayenzayo okuhlale kubikwa ngayo bedla imali ngendlela engacacile.
Sekuphele iminyaka engu-25 izwe lakhululeka kepha kusenezindawo othola ukuthi abantu bakhona abanamanzi, abanamigwaqo bahlala ezindlini ezitshekile. Kunamakhansela kodwa awenzi lutho ukuthuthukisa abantu. Bazicabangela bona kuphela, bahamba ngezimoto ezibelethe amasondo, bahlala ezindaweni zomntakabani abavele bathuthele kuzona uma sebevoteliwe banishiye kanjalo nosizi lwenu. Bayakhohlwa abantu ababavotela futhi kusazoba njalo emva kokuba abantu sebevotile.
Bakwethu asingafani nesihlahla esihamba nomoya kumele sime kwesikucabangayo nasezintweni esikholelwa kuzona.
Uma uhlehla ubuyela emumva ngo-1994 wawungathi kuzoshintsha yonke into ngesikhathi sithola inkululeko kepha manje sesiyabona ukuthi kwakuza inhlupheko. Elami lithi inkululeko yomuntu omnyama isezandleni zakhe akekho umuntu oyokhulula omunye.
Njengamanje amakhaya amaningi aphila ngemali yesibonelelo akusetshenzwa ngoba kwaleyo misebenzi ayibonwa. Wawungakanani ubona abantu beziphilisa ngokudayisa imifino imbuya? Sekwaba yibhizinisi leli abanye abaziphilisa ngalo.
Mina ngithi asisukume bantu bakithi, umnotho usemhlabathini asilime ngoba yonke into ewukudla iphuma emhlabathini. Uma sisathembele kubantu abasikhohlisayo, abasithembisa izulu nomhlaba uma besaseshela befuna amavoti ethu, siyobamba utalagu ngezandla. Washo nontaba kayikhonjwa wathi intombi ishelwa ngamanga. Yiphuphu lenyoni kuphela elifunelwa ukudla lihlafunelwe wunina lona ligwinye kuphela.
Masiyeke ubuvila sisukume siyibambe ngoba akekho oyosikhulula osizini lwethu. Noyongena ekubuseni uyothi uma esehleli kahle esihlalweni sobukhosi, kuthi sesilindele ukuthi enze izinto asithembisa zona esakhankasa athi usalungisa amaphutha awafice ekhona.
Abantu bezepolitiki sebedlale ngathi kakhulu futhi namanje basaqhubeka. Abantu sebafunda nokubhikisha ngenxa yokungafezwa kwezethembiso. Kodwa ngiyanincenga bakwethu uma senicasukile yizenzo zalaba bantu abasikhohlisayo ningalokothi nicekele phansi izakhiwo uma nizwakalisa izikhalo zenu.
Nikhumbule ukuthi isihlahla asingcoliselwa ngoba uma ushiswa yilanga uyayidinga indawo enomthunzi. Uma sishisa amahholo sizoyibambelaphi kuphi imihlangano, uma sishiywe yizihlobo zethu imingcwabo sizoyenzela kuphi?
Masicabange kuqala ngaphambi kokwenza singenzi into sidiniwe ngoba umphumela walokho awumuhle neze. Okwenza udiniwe kukuhlukumeza impilo yakho yonke.
Okunye engithanda ukukusho wukuthi masiqhubeke sivote yize noma singagculisekile ngoba uma singavoti sizobuyisela abamhlophe emandleni okubusa.
Kuyoba khona ukukhala nokugedla kwamazinyo uma kuke kwabuya abacindezeli embusweni. Baningi abantu ababulawa abacindezeli bengenacala ngesikhathi sobandlululo befela ibala labo nje kuphela. Kunabantu abaya ekudingisweni beshiya amakhaya abo nemindeni kukubi bexoshwa wubandlululo ezweni lawokhokho bethu.
Mina ngike ngithi umuntu ofisa ukuthi kubuye abamhlophe ambusweni wumuntu ongazi lutho ngobandlululo ongalwazi unya abamnyama ababebhekene nalo kusaphethe abamhlophe behlukunyezwa kungabi ndaba zalutho. Ongazi akabuze kithina sizomtshela ukuthi yayishisa kanjani insimbi ngezikhathi zobandlululo. Edmund Ngcobo EHAMMARSDALE