Impamba kususwa ‘ngendluzula’ izingane
ZILINGANISELWA ku-200 izingane, kubalwa nezincane ezisuswe emakhaya ezingane amathathu enyakatho nesifundazwe, mayelana nezinsolo zokuhlukunyezwa.
Abaphathi bala makhaya bagxeke uMnyango wezokuThuthukiswa koMphakathi ngokususa lezi zingane. Laba baphathi bathe abazi lutho mayelana nokuhlukunyezwa kwezingane.
Inhlangano engenzi nzuzo esifundazweni, iNatal Christian Social Services iphethe i-Morester Ladysmith neMorester Home Meah eseNewcastle. Umphathi wayo uMfundisi Gerhard Botha, uthe abanalwazi mayelana nokuhlukunyezwa kwezingane njengoba kungekho obekwe icala kubasebenzi. “Sizokuphikisa enkantolo ukuthathwa kwezingane,” kusho uBotha.
Kubikwa ukuthi izingane bezikhala zimemeza futhi zilwa ngesikhathi zithathwa. UBotha uthe abasebenzi bebengazi ukuthi izingane zithathelwani. UBotha uthe badidekile abasebenzi ngokwenzeka nangokusolwa komunye wabasebenzi ngokuhlukumeza lezi zingane njengoba kungekho oke wavulelwa icala.
UBotha uthe ubengekho ngesikhathi kwenzeka lokhu kodwa abasebenzi bakhe bayazi ukuthi abavumelekile ukuphazamisa umsebenzi wabezenhlalakahle.
“Asikwazi ukuzivikela ngoba asinayo imininingwane mayelana nalezi zinsolo. Izicelo zabaphathi nabameli bethu zokuthi sixoxe ngalolu daba aziphumelelanga,” kusho uBotha.
Uthe uzwile ukuthi umnyango ulunywe indlebe ngabantu abangafunanga ukuzidalula.
“Asitshelwanga ngale nkinga nesinqumo sokuthatha izingane. Okusihlupha kakhulu ukuthi abazali nababheki balezi zingane abatshelwanga ukuthi zizohanjiswa kuphi,” kusho uBotha.
Imiyalezo ethi “Sizohlala la” nethi “UNkulunkulu uzoba nathi” ibinamekwe yizingane emawindini ngenkathi amaphoyisa nosonhlalakahle beqoqa izingane kula makhaya.
Indawo okugcinwe kuyo lezi zingane ifihliwe, kanti ezinganeni ezithathiwe kukhona nengane enenyanga eyodwa esanda kutholakala ilahlwe emgqonyeni.
Okhulumela uMnyango wezokuThuthukiswa koMphakathi, uNkk Ncumisa Ndelu akaphawulanga mayelana nezinsolo zokuthi izingane zithathwe ngendluzula kodwa ukuqinisekisile ukuthi izingane zisusiwe kula makhaya. Uthe uzodalula ukuthi zisuselweni uma sebetsheliwe abazali bezingane.
Ilungu leDA, uMnuz Alfred Lees lithe lizocela uNdunankulu wesifundazwe uMnuz Willies Mchunu ukuthi aphenye mayelana nendlela okuthathwe ngayo izingane kula makhaya.
Uthe izingane zibekwe engcupheni njengoba bezihamba ngezimoto ezingenazo izihlalo ezilungele izingane. “Siyathemba ukuthi lokhu okwenzakele akuzukufana nenhlekelele eyenzeka eLife Esidimeni,” kusho uLees.
Okhulumela uMasipala waseAlfred Duma, uNkk Sharon Buys uthe bathole imibiko ethi izingane ebezinomakhalekhukhwini eMorester Home zifonele abazali zibatshela izindaba ezishaqisayo ezenzeka kuleli khaya. Uthe ezinye izingane zisemigwaqweni eThekwini ngoba leli khaya belingenawo amagumbi azanele. ”Akekho umuntu osabekwe icala kodwa uma bekunezinsolo zokuhlukumeza yini kungasuswanga umhlukumezi kunokususa izingane eziningi kangaka?”