Só sê ’n WITLOFBOER
FANIE VAN DER MERWE KOUE-BOKKEVELD, WES-KAAP
Fanie van der Merwe van Bronaar Plase, ’n vrugte-en-groenteboer van die KoueBokkeveld, het sy produkaanbod uitgebrei met witlof, ’n ongewone, maar baie gesonde, blaargroente wat veral in Nederland en België gewild is. Dit het byna twee dekades gekos om die produksiepraktyke onder die knie te kry, maar nou kan Fanie winkels op ’n gereelde grondslag van dié veelsydige, roomwit groente voorsien.
HOEKOM IS DIT SO ’N DUUR OM MET WITLOF TE BOER? Die produksiekoste is meer as by enige ander blaargroente omdat daar twee groeistadiums is. Die witlofsaad (net soos artisjok- en aspersiesaad) moet van Nederland af ingevoer word. Die opbrengs is nie baie hoog in Suid-Afrikaanse gronde nie. Soms bring minder as ’n derde van die saad wortels voort. Ons voer daarom nou eerder die wortels self van Nederland af in. Dit word in verkoelde vraghouers hierheen verskeep. Die wortels word dan vir die tweede groeistadium gebruik, om die witlofkoppe te lewer.
HOE WERK HIERDIE TWEEDE GROEISTADIUM? Dit vind geheel en al in die donker plaas in ’n spesiale gerief wat ons teen R7 mil- joen in Ceres opgerig het. Ons vries die witlofwortels tot ons dit nodig het en kweek dit dan hidroponies in ’n voedingstofryke wateroplossing. Die blare se roomwit kleur is te danke aan die afwesigheid van sonlig, want chlorofil (wat groen is en tydens fotosintese voorkom), kan nie gevorm word nie. Die koppe wat uit die wortels groei (in Engels praat ons van ’n chicon) is heeltemal skoon omdat dit nie in die grond groei nie.
HOE LANK DUUR DIE PROSES? Dit neem drie weke vandat ons die wortels in die voedingsvloeistof geplaas het totdat die witlofkoppe geoes kan word. Dit beteken ons kan baie akkuraat beplan wanneer ons supermarkte, soos Woolworths, Food Lover’s Market en Checkers, van witlof kan voorsien. Ons is ook tans die enigste witlofboere wat die gewas heeljaar lank kan verskaf.
HOEVEEL WATER HET JULLE NODIG VIR DIE HIDROPONIESE VERBOUING? Dit is die ergste droogte in ’n eeu, en boere ondervind tans groot probleme om groente en vrugte te verbou. Die water waarin ons die witlof verbou, word gesirkuleer. Daarom is ons waterverbruik minder as dié van ’n paar gemiddelde huishoudings. Witlof is taamlik bestand teen die klimaat se streke omdat dit binnenshuis gekweek word.
HOE VERGELYK DIE OPBRENGS MET WAT BOERE OORSEE OES? Elke witlofwortel lewer net een kop in sy leeftyd. In Europa oes boere sowat 80 kg per m2, maar ons opbrengs is nader aan 50 kg per m2. Ons beoog om dit te verhoog, veral om die wortels se invoerkoste te regverdig, maar ook sodat ons groter volumes kan voorsien.
WAT MAAK WITLOF SO GESOND? Dis laag in koolhidrate en hoog in vesel en vitamiene B9, sowel as ander vitamiene, minerale en anti-oksidante. Dis ook ryk aan inulien, ’n natuurlike bestanddeel met medisinale gebruike en wat ook as ’n plaasvervanger vir suiker gebruik kan word in die fyngebakbedryf. Dit smaak rou en gaar ewe lekker.