OP DIE VOORBLAD LNR vs Stamboek: ‘Bedryf kan dié vete nie bekostig nie’
DIT
was met absolute ongeloof en teleurstelling dat ek die berig gelees het van die aanslag wat die Landbounavorsingsraad (LNR) teen SA Stamboek voer. Dit juis in ’n tyd wat daar weer soveel stabiliteit en vertroue in die hele stoetbedryf heers.
Stellings en aantygings wat gemaak word en bedrae van verliese wat die LNR ly, klink vir my ongegrond en uit die duim gesuig. Die ironie is dat, sover my kennis strek, dit juis SA Stamboek was wat op aandrang van die bedryf drie jaar lank alles in sy vermoë gedoen het om ’n omvattende bedryfsplan deur die LNR en die Minister van Landbou aanvaar te kry. Die bedryf, die LNR en die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye sou in die plan verteenwoordiging kry. Daarvan het niks gekom nie.
Die hele bedryf weet vandag nog nie waarom nie. Verder is dit byna skokkend om uit hierdie aksie van die LNR teen Stamboek te moet aflei dat in ’n sogenaamde demokratiese land ’n bedryf nie toegelaat word om sy eie belan- ge te behartig en te bestuur nie. Diere-aantekening is ’n vrywillige aksie wat deur stoet- én kommersiële boere gedoen word om deur meting en evaluering die winsgewendheid van hul diere/kuddes te verhoog.
Die LNR en SA Stamboek was jare lank vennote in dié proses, maar toe daar toenemend kommer in die bedryf ontstaan het oor die volgehoue toewyding van die LNR oor die toekoms van diereverbetering, het die telers en telersgenootskappe besluit dat hulle binne Stamboek ’n volledige alles-in-een-diens tot stand moet bring. Dr. Shadrack Moephuli het reeds op 1 April 2009 tydens ’n vergadering in sy kantoor persoonlik aan ’n afvaardiging gesê daar is nie geld om die skemas in stand te hou nie. Volgens hom was die skemas die rede waarom die LNR elke jaar in die rooi is.
Daarna het top-wetenskaplikes en -veekundiges hul poste binne die LNR verloor en is hulle vervang met amptenare van wie daar vandag nie meer een in daardie poste is nie. Kontinuïteit kon nooit in daardie stadium binne die LNR bewerkstellig word nie. Die gebrek aan geld of die vermoë om tydig programmeerders aan te stel om die stelsel vlot te laat verloop, het kommer in die bedryf laat toeneem.
Druk uit die hele bedryf het toegeneem om dit wat Stamboek al vir langer as 100 jaar opgebou het, in stand te hou en te verseker. SA Stamboek is ’n diensorganisasie wat deur boere tot stand gebring is en steeds in diens van boere is.
Diere- aantekening en veral prestasiemeting is vrywillig. Die data wat telers van hul diere neem, behoort aan hulle en hulle betaal om die data vas te lê. Telers betaal aan ’n instansie van sy keuse vir die verwerking daarvan. Dit is elkeen se demokratiese reg.
Vir die LNR om nou te wil eis omdat hy skade gely het weens die feit dat boere se data nou by Stamboek verwerk word, is absolute onsin. Dan moet die LNR elke boer individueel dagvaar, want dit was elke boer se keuse op twee bedryfsvergaderings wat op aandrang van die telers en genootskappe gehou is. Stamboek is in diens van en word deur deelnemende telers/boere gefinansier.
Ek wil dit egter onomwonde stel dat daar groot geleenthede binne die LNR is om navorsing te doen in belang van die veebedryf in Suid-Afrika. Vir seker is dit uiters belangrik dat hierdie navorsing gedoen word. Ons het mekaar dus baie nodig en kan aanvullend tot mekaar groot hoogtes bereik. Maar om nou ’n onafhanklike instansie, soos Stamboek, te skaad en dit met belastingbetalers se geld te wil doen, sal veral die LNR tot groot oneer strek.
Die stoetbedryf in Suid-Afrika het ’n stabiele tuiste vir alle diere-aantekening en produksiemeting gevestig. Dit sal nie weer verander nie. Daar was geleentheid vir die LNR en die staat om juis op telers se aandrang daarvan deel te wees. Dit was van die hand gewys.
Dit is nou die geleentheid vir die minister om in te gryp en hierdie onding in sy spore te stuit. Daar kan eenvoudig niks goeds van kom nie en die skade – ook binne die internasionale diere-aantekeninggemeenskap, sal onberekenbaar wees. Nie die bedryf of die staat kan dit bekostig nie.
Die huidige geskil tussen die Landbounavorsingsraad en SA Stamboek is die laaste ding wat die veebedryf nou nodig het, sê ’n voormalige leier van SA Stamboek. ‘Om nou ’n onafhanklike instansie, soos Stamboek, te wil benadeel en dit met belastingbetalers se geld te wil doen, sal veral die LNR tot groot oneer strek.’ Die menings wat op hierdie blad uitgespreek word, is dié van lesers. Landbouweekblad stem nie noodwendig daarmee saam nie.
SUID-AFRIKANERS het verlede jaar 5 000 ton avokado’s meer as in 2013 geëet, wat die avokadobedryf se inkomste uit plaaslike varsproduktemarke van net meer as R30 miljoen tot R180,2 miljoen vir die jaar sien groei het.
Bedryfsleiers skryf dié goeie groei toe aan ’n intensiewe markontwikkelingspoging wat die SuidAfrikaanse Avokadokwekersvereniging (SAAKV) saam met Pro Tactic Strategic Communication aangepak het.
Me. Lauren Anceriz van Pro Tactic het op die onlangse Subtropsimposium op Witrivier verduidelik hoe die “Add an Avo”veldtog verbruikers by winkels en supermarkte bewus gemaak het van die veelsydigheid van avokado’s in kos en ook van die vrug se gesondheidsvoordele en eienskappe.
Resepte vir avokadogeregte is op pamflette gedruk wat by die verpakking van avokado’s ingesluit is, terwyl gesondheidsvoordele op strooibiljette, winkelplakkate en baniere vir die publiek uitgebasuin is.
Promosieartikels in uitgesoekte publikasies het ook resepte en die voordele van avokado’s in die drukmedia bemark.
Meer as 30 000 jong moeders is by 16 klinieke in die land ingelig oor die voordele wat avokado’s vir kinders inhou, terwyl die gasvryheidsbedryf bereik is deur die noue samewerking met ’n groot restaurantgroep. Spysenieringstudente kon in ’n kompetisie ’n avokadogereg voorberei.
Avokadoboere, verpakkers en markagente is by die projek betrek om seker te maak avokado’s word van die begin af reg gehanteer. Hulle is ingelig oor die verskillende kultivars en hul eienskappe en ook die rypmaak en opberging van vrugte.
‘‘Ons gaan ons nou op plaasvlak daarop moet toespits om produksie te verhoog,’’ het mnr. Mark Baker, voorsitter van die SAAKV, oor die groot groei in die plaaslike mark gesê. Hy sê die avokadogebruik in Amerika het oor die laaste tien jaar verdubbel tot 2,5 kg per kop danksy soortgelyke veldtogte. ‘‘In SuidAfrika staan ons tans op ongeveer 850 g per kop. As dit verdubbel, het ons nie naastenby genoeg avokadoboorde om in die vraag te voorsien nie.’’
Mnr. Derek Donkin, voorsitter van Subtrop, sê dít is waarom boere reeds druk besig is om nuwe boorde aan te plant. ‘‘Al hoe meer gebruikers gaan nou meer gereeld meer avokado’s kan eet wat tot ekonomiese groei en werkskepping in hierdie bedryf gaan lei,’’ het hy gesê. – JASPER RAATS
agenis@landbou.com