Jan Greyling gee raad oor trekker koop

uwe werktuie kan finansieel sin maak, maar as jy daardie selfloopspuit koop net om by te hou met die buurman, kan dit jou baie kos.

’n Vergelykende studie onder mielieboere in Amerika het gewys die prestasie van die beste derde en die swakste derde in die groep word nie deur opbrengs en pryse bepaal nie, maar deur die koste van masjinerie en die belegging in masjinerie per akker. Hierdie koste moet daarom deeglik oorweeg word as jy ’n suksesvolle onderneming wil bestuur.

Rekordhouding en die beplanning daarvan is ongelukkig baie swak. Dit beteken daar is minder inligting vir die bedryf beskikbaar. Produksiebegrotings is algemeen beskikbaar en studiegroepe in verskillende bedryfstakke trap vergelykende koste deur, maar meganisasie word byna altyd weggelaat weens gebrekkige data en boere se verskille in strategie.

Vanuit ’n kosteperspektief neem waardevermindering en rente met verloop van tyd af, maar herstelkoste neem toe. Teoreties moet ’n mens ’n item vervang wanneer die totale bedryfskoste begin toeneem ( met ander woorde, wanneer die herstelkoste die som van die waardevermindering en rente oorskry). ’n Trekker bereik dié punt normaalweg ná nege of tien jaar as dit vir 1 000 uur per jaar gebruik word.

PROBEER KOSTE SPAAR

’ n Mens kan jou blind staar teen kostebesparing, maar wanneer ’n taak nie binne die beste tydsbestek afgehandel word nie, beteken dit ’ n groter geleentheidskoste. Nuwe toerusting kan dié risiko verklein, veral wat belangrike items, soos planttrekkers, betref.

Dit help natuurlik ook om meer as een werktuig vir ’ n bepaalde taak te benut, of om alternatiewe te hê sodat die werk kan aangaan as teëspoed toeslaan. Dit kan egter tot te veel toerusting en personeel lei. Dis ’n wesenlike risiko binne die SuidAfrikaanse belastingstelsel en boere moet meer doen om die belastingvoordele teenoor die koste op lang termyn te ondersoek. Rente, versekering en lisensiëring dra alles by en verdien aandag.

Jy kan redeneer dat ’n permanente werktuigkundige of werkswinkel op die plaas onderhoud en herstelwerk goedkoper kan maak, maar onthou ook die aantal beskikbare ure is beperk. Die werkswinkel raak maklik oorlaai en die pap sal op die grond val as dit nie uitgebrei of toerusting verminder of vinniger vervang word nie.

Standaardisering kan ook help. ’n Vooraanstaande boer in die NoordKaap koop net drie groottes trekkers aan sodat hy minder onderdele hoef aan te hou en om herstelwerk en onderhoud eenvoudiger te maak.

NUWES ELKE TWEE JAAR

Aan die ander kant van die spektrum is daar boere wat byna al hul trekkers en stropers binne twee jaar vervang. Die herverkoopwaarde, prysinflasie van nuwe items en onderhoudskoste speel ’n rol. Dit kan werk in ’n groot onderneming met lae onderhoudskoste en gunstige rentekoerse, maar ek is nie seker of dit die werklike en geleentheidskoste minder maak nie.

Daar is geen vaste reëls wat die vervanging van toerusting betref nie, maar dit is belangrik om dit fyn te bestuur. Baie boere kan daarby baat vind as hulle hierdie koste noukeurig aanteken en dit met meganisasiegidse of binne studiegroepe vergelyk.

Dit is maar so dat boere van hul ysters hou, veral daardie met die nuwe verf op. Dit kan boonop ekonomies sin maak: Iemand sê nou die dag dit was sy beste besluit nóg om rente vir onderhoudskoste te verruil. Die kwessie is egter hoe jy moet dink oor jou vervangingstrategie. Daar is geen vaste reëls wat die vervanging van toerusting betref nie, maar dit is belangrik om dit fyn te bestuur.

Die twee groot staatmakers is Rhodes- en smutsvingergras. Vir vrugbare grond is ’n mengsel van witbuffels-, Rhodes- en smutsvingergras (sowat 3 kg/ha van elkeen) aan te beveel.

Gebruik ’n mengsel van borseltjie-, Rhodesen smutsvingergras (sowat 3 kg/ha van elkeen) vir sanderige grond.