Plaasverkope
Beskikbare water is ‘n belangrike faktor in die sterk groei in plaaspryse, sê mnr. Ernst Janovsky, hoof van Absa AgriBesigheid.
Hy voorsien dat nuwe besproeiingsgebiede suid van die Vaaldam ontwikkel kan word.
Plase in besproeiingsgebiede behaal goeie pryse, veral waar boere twee oeste per jaar kan behaal.
Volgens Janovsky doen boere daar goed met skape op lusern.
Hy is wel bekommerd dat die watergehalte in sekere gebiede ‘n groter wordende probleem is.
Janovsky sê grondeise maak baie boere pessimisties oor die landbou, maar dit keer nie groot boere om grond by te koop nie.
Die konsolidering van grond vind deurentyd plaas en grond word dikwels gekoop deur konsortiums, wat uit ‘n familie kan bestaan.
Absa AgriBesigheid se inligting oor plaaspryse berus op waardasies van sy kliënte se grond.
Janovsky sê in die verlede het die staat goeie inligting oor plaaspryse bygehou, maar dit bestaan nie meer nie.
Die pryse wat groot boere vir grond betaal, is nie altyd bekend nie omdat dié boere gewoonlik regstreeks met ‘n eienaar onderhandel en dikwels kontant betaal.
Hy sê daar is ‘n groeiende neiging om plase op veilings of deur tenders te verkoop.
In Suid-Afrika is die koop van landbougrond suiwer as belegging nog nie ‘n groot neiging nie. Janovsky sê in Brasilië is daar ondernemings wat met satellietinligting navorsing doen en só onderpresterende landbougrond identifiseer, dit koop, die plaas regruk en dit dan teen ‘n hoër prys verkoop.
Die neiging om grond te koop om te verhuur, is nog nie, soos in Amerika, groot in Suid-Afrika nie. In eersgenoemde is 60% van landbougrond plase wat verhuur word.
Janovsky sê kleiner en mediumgrootte boere in Suid-Afrika het grond as aanvullende sekerheid nodig om geld te kan leen.
Met groter boere kyk banke wel nie net na die grond in die boer se besit nie, maar, byvoorbeeld, ook na sy potensiaal en omset.
— CARIEN KRUGER