Kies die regte opgaardam
Daar is ’ n hele paar opsies na gelang van die volume water en waterdruk wat jy vir ’ n besproeiingstelsel nodig het. Jy kan gronddamme, baksteen-en-sementdamme en selfs groot watertenks benut.
’n Mens kry dikwels ouer, vervalle damme op plase.
Mnr. Ronald van Lochem, besturende direkteur van Aquadam, bou reeds van 1992 damme saam met sy span kundiges en arbeiders en sy raad is om nié hierdie ou damme af te breek nie.
“’n Ou dam met krake is tipies van die steendamme wat boere sommer self met steenversterking, bakstene en sement gebou het. Dikwels is die bewapening van die damstruktuur nie korrek nie en dan kraak veral die onderste derde van die dam.
“Drukverskille, damvlakke wat kan wissel van vol tot dol- leeg en selfs die tipe grond waarop hierdie damme gebou is, kan bydra tot spanning op die struktuur. Foute in die ontwerp, soos die dammuur wat nie op die vloer ingeklem is nie, verhoog die druk op die onderste derde van die muur. Die krake begin lek, water en suurstof laat die staal roes en swakker word en die krake word groter,” verduidelik Ronald.
Om die krake toe te pleister, is nie ’n oplossing nie. Tog is dit nie die einde van só ’ n dam se nut nie. Met infrastruktuur, soos pompe, pype en krane, reeds daar, is dit wensliker om ’n beter dam op dieselfde plek te hê.
Met Ronald-hulle se ontwerp is dit moontlik om die ou dam as bekisting te gebruik. ’n Ingenieursontwerpte staalbewapening word op die regte plekke en op die regte manier ingesit en dan word spuitbeton gebruik om sement teen hoë druk in ’n egalige laag vir ’n nuwe muur en vloer te spuit. Selfs ’n dam wat heeltemal uitmekaar val, kan op dié manier in ’n supersterk nuwe dam omskep word.
Ronald sê dié tipe damme sal ten minste 50 jaar hou en is ’ n doeltreffende, bekostigbare en permanente oplossing vir damme wat gekraak het.
ANDER OPSIES
Volgens Ronald is daar wel goedkoper opsies. Doelvervaardigde damvoerings in sink-, sement-, of BO: Danksy die Smart Tank-opsie kan tydelike damstrukture in ’n japtrap self opgerig word.
Of jy nou tientalle hektaar onder spilpunt, weiding onder besproeiing of groentetonnels met drupbesproeiing het, speel opgaardamme waarskynlik ’n belangrike rol vir watervoorsiening en waterdruk. Met die spuitbetonmetode word ’n sementmengsel teen ’n hoëdruk (3 bar) gespuit met geen borreltjies of lugleegtes nie en ’n hoë verdigting met ’n betonsterkte van 60 mPa.