Besproeiingswenke vir beter mielieoeste

Besproeiing speel toenemend ’ n groter rol in saaiboerderye. Suksesvolle gewasverbouing onder besproeiing vereis egter fyn bestuur vir die skep van optimale produksietoestande en die maksimum wins.

Goeie grondvoorbereiding skep ’n ideale basis vir groeikragtige en egalige plante – een van die belangrikste boustene vir optimale gewasverbouing.

Afloopwater is dikwels ’ n groot probleem by besproeiing. Verdigtingslae is gewoonlik die probleem en dit moet met konvensionele bewerking opgebreek word met ’ n diep skeurploegbewerking (60 cm tot 90 cm). Die proses kan ook in ’n later stadium gedoen word.

Dit is belangrik dat die grondoppervlak so gelyk moontlik moet wees voordat geplant word. ’n Goeie ploegaksie meng plantreste met die grond en het die voordeel dat dit siektes verminder.

Andersins kan die oesreste van die vorige seisoen gebrand word as daar te veel materiaal is vir doeltreffende grondbewerking of as te veel siektes in die vorige seisoen voorgekom het.

Geen- of minimumbewerking is ’n neiging wat in die afgelope paar jaar skerp toe geneem het. Die grond word slegs tydens die plantaksie versteur.

Verskeie boere in die Hopetownomgewing pas hierdie praktyk reeds geruime tyd met groot sukses toe. Dit het hul opbrengste aansienlik verbeter en terselfdertyd bedryfskoste drasties verlaag.

Sanderige gronde is geneig om te verdig en moet dienooreenkomstig bestuur word. Optimale onkruidbestryding danksy die regte bestuur en spuitprogramme is van deurslaggewende belang. Roundup Readykultivars vergemaklik bestuur en die bestryding van onkruide aansienlik.

PLANTTYD

Voordat die plantproses kan begin, is dit belangrik om die planter reg te kalibreer. Tydens die kalibreringproses is dit noodsaaklik om die plantbaarheid van die saad te toets. As ’n planter te min of te veel saad plant, kan die gevolge katastrofies wees.

Plantspoed hou verband met ’n oneweredige stand oftewel ’n konsertinaeffek. Hou die planterspoed teen sowat 6 km/h (of volgens aanbeveling) en moenie vinniger plant nie, al sê die planter se eienaarshandleiding dat jy teen tot 12 km/h kan plant.

RYWYDTE

Rywydte is belangrik en onder besproeiing is rye van 90 cm die algemeenste. ’ n Boer van Hopetown het in een seisoen sy gemiddelde opbrengs met ’n ton per hektaar verhoog en hy skryf dit daaraan toe dat hy sy rywydte van 90 cm tot 75 cm verander het. Sy buurman wat twee plase verder weg boer, het sy rywydte tot 45 cm verminder, óók met groot sukses.

Die teorie is dat die mededinging in die ry in die nouer rye verminder word. Ná opkoms skep trekkerbewerking egter probleme in nouer rye. Gewasverbouing in rye van 45 cm vereis dat al die grondbewerking vóór planttyd uitgevoer word. Kunsmis en onkruiddoders word ná opkoms deur die spilpunt of met ’n vliegtuig toegedien.

Waar blaarsiektes ’n groot probleem is, is dit nie altyd raadsaam om rye van 45 cm te gebruik nie omdat deurlugting beperk word en ’n gunstiger mikroklimaat vir die siektes bestaan.

PLANTESTAND

Plantestand is ’ n deurgetrapte onderwerp. Waar kultivars met ’n medium tot lang groeityd onder besproeiing geplant word, word ’ n stand van 45 000 tot 65 000 plante per hektaar aanbeveel. In die geval van ultravinnige basters word ’ n minimum van 80 000 plante per hektaar as finale plantestand aanbeveel.

In die Oranjerivierbesproeiingsgebied word goeie resultate verkry met tot 95 000 plante per hektaar. Ultravinnige kultivars kan hierdie stand goed hanteer danksy hul goeie staanvermoë. ’ n Goeie riglyn is om die planter vir 90 000 plante per hektaar te kalibreer. Dit kompenseer

Daar word beraam dat meer as 200 000 ha mielies onder besproeiing in Suid-Afrika verbou word. Beter bestuur kan die las van bedryfskoste en -middele verminder deur opbrengs te verbeter. Goeie resultate word in die Oranjerivierbesproeiingsgebied verkry met tot 95 000 plante per hektaar.

vir verliese wat kan voorkom weens onder meer swakker ontkieming.

KULTIVARPAKKET

Risikoverspreiding is belangrik in enige onderneming, ook in ’ n boerdery. Daarom is dit belangrik om nooit net een kultivar aan te plant nie, maar die risiko te versprei deur ’n kultivarpakket te plant. Kyk altyd na ten minste twee jaar se proefresultate voordat kultivars gekies word.

’ n Kultivar wat deurgaans goed gepresteer het, dui op goeie stabiliteit. Soek ook na unieke eienskappe in ’n kultivar wat aangepas is by jou omstandighede, soos kultivars wat beter presteer op kleigrond of wat weerstand teen sekere siektes het.

BEMESTING

Neem grondmonsters sodat die regte verhouding van kunsmistoediening met die hulp van ’ n betroubare bemestingsadviseur bepaal kan word.

Toediening deur die spilpunt is algemeen en baie doeltreffend. Dit voorkom ook grondverdigting weens trekkers in die lande. Boere by Douglas en Prieska behaal opbrengste van tot 17 ton per hektaar en dien tot 300 kg stikstof per hektaar toe.

Dit is belangrik om die kunsmis in die regte plantstadiums toe te dien. Die agtblaarstadium is die aangewese tyd vir kopbemesting. Dit is belangrik om te sorg dat alle voedingstoftekorte met die aanbreek van die agtblaarstadium uit die weg geruim is sodat die vaslegging van die finale oespotensiaal in die twaalfblaarstadium nie nadelig beïnvloed word nie.

As tekorte tydens die twaalfblaarstadium voorkom, sal dit ’ n oesverlies teweegbring. As hierdie tekorte later reggestel word, sal daar wel ’ n gunstige plantreaksie plaasvind sonder die nodige opbrengsreaksie.

Afloopwater kan ’n groot probleem raak later in die seisoen, juis in die tydperk wanneer mielies die water die nodigste het. ’n Skeurploegaksie ( wet-rip) tussen die mielierye kan die probleem in ’n groot mate beperk. Hierdie aksie moet plaasvind vóór die vyfblaarstadium, anders raak die plante te groot en die skade aan wortels en blare raak te veel.

Hierdie bewerking word gewoonlik tot op ’ n diepte van 30 cm tot 40 cm gedoen. Dit verhoog waterindringing en deurlugting in die grond. Let daarop dat plante gou na dié bewerking watertekorte wys en dit is dus raadsaam om so gou as moontlik daarna te begin besproei.

WATERTOEDIENING

Maak seker dat die spuitpakket op jou spilpunt reg uitgewerk is. Meet die fisieke lewering van ten minste elke toring van die spilpunt. Maak ook seker dat daar nie ’ n spuit uitgeskop het nie, want sulke toestande veroorsaak ’ n drukverlaging deur die hele spilpunt met swak en oneweredige watertoediening tot gevolg.

Die gevolge van sulke probleme is op ’n satellietbeeld sigbaar. Jou spuitpakket moet genoeg water kan lewer in die kritieke tye wat een week voor bestuiwing en tot so twee weke ná bestuiwing tydens graanvulling is.

Dit is altyd raadsaam om jou grondprofiel voor hierdie kritieke tydperk deurnat te kry. Daar is baie boere in die Oranjeriviergebied wat hul spilpunte vir ses weke aanmekaar laat loop om genoeg water in hierdie kritieke tyd te kan voorsien. As daar twyfel bestaan of die spilpunt genoeg water sal kan lewer, plant dan eerder teen ’n laer stand.

Moet nooit te gou ophou besproei wanneer die oes fisiologiese rypheid nader nie. Gee voluit water totdat 80% van die koppe se skutblare bruin verkleur het. Daarna kan watertoediening gestaak word (gee dalk nog een slag water net om veilig te wees).

As besproeiing te vroeg onttrek word, kan dit veroorsaak dat pitte op die koppe “ry” wat die skepelgewig van die graan baie kan benadeel.

Die inligting en verwysings na boere in hierdie artikel is verskaf met vergunning van Pannar. Besoek www.pannar.co.za