Merinoboer het genoeg gehad

MNR. Kippy Bryden, ’n groot skaapboer van Kokstad, KwaZulu-Natal, het verlede Woensdag sy ganse Merinokudde opgeveil. “Ons kan eenvoudig nie meer die verliese weens diefstal en roofdierskade bekostig nie,” het ’n duidelik hartseer Bryden by die veiling laat hoor.

Bryden is een van die laaste groot Merinoboere in KwaZulu-Natal en ’n uitstekende wolboer, volgens mnr. André du Toit, hoofbestuurder van BKB vir lewendehawe en eiendom. “Dié is nie ’n geïsoleerde geval nie en dit is kommerwekkend. Ekonomies maak dit sin om hier met skape te boer. Nou dwing faktore buite die boerdery ’n ganse boerderyvertakking op sy knieë.”

HONDE ROEI HULLE UIT

Bryden boer al 56 jaar lank met Merino’s, deesdae saam met sy skoonseun, mnr. John Mohaud. Uit ’n kudde van 4 000 skape het hulle verlede jaar bykans 1 000 skape verloor. “Ongeveer 10% van die verliese is weens diefstal en die res is weens roofdierskade. Die rooikatte en jakkalse is niks nuuts nie en kan bestuur word. Ons grootste probleem oor die afgelope paar jaar is jaghonde. Ons plaas grens aan die voormalige Transkei en die jagters van daar kom jag wild met hul honde hier by ons. As die jagters dan terugkeer huis toe, bly die honde agter. Hier raak hulle vinnig wild, vermeerder en vorm troppe wat die skape jag.”

Volgens Bryden was hulle gewoond daaraan om tussen 200 en 400 skape per jaar weens roofdierskade te verloor. “Die afgelope paar jaar het die verliese astronomies toegeneem en ons het geen ander keuse nie, ons moet alternatiewe boerdery oorweeg,” verduidelik hy.

EINDE VAN VEEBOERE

Mnr. Hendrik Botha, die voorsitter van die KwaZulu-Natalse rooivleisprodusentevereniging, meen dit is ’n onaanvaarbare situasie. “Dit is tragies dat 56 jaar se ondervinding en intellektuele eiendom nou vir die wol- en skaapbedryf verlore is. Deur ’n skaapboerdery te verkoop, beteken ook nie die probleem is opgelos nie. Die volgende boer in die pad af is maar net die volgende teiken. Stil-stil is hierdie misdrywe besig om alle veeboere te vernietig,” het Botha voor die veiling gesê. Volgens die statistiek van die Rooivleisprodusente-organisasie verloor die rooivleisbedryf in Suid-Afrika meer as R2 miljard weens veediefstal, onwettige jag en roofdierskade.

Bryden wil nou sy beesboerdery uitbrei en ’n wildboerdery op die been bring. “Dit is effens moeiliker om ’n buffel as ’n Merino te steel,” sê hy amper uitdagend.

– JOHAN VAN DER MERWE