GELD VIR GRONDEISE ‘KOM SOOS BENODIG’
DIE
Regering sal hom bekommer oor waar die geld vir suksesvolle eisers in die nuwe restitusieproses vandaan kom wanneer daardie eise verwerk word. Dít was min of meer die boodskap van die Kommissie vir die Herstel van Grondregte aan die Parlement se portefeuljekomitee oor landelike ontwikkeling en grondhervorming.
Die skikking van die nuwe eise sal egter uit die fiskus kom, sê mnr. Thami Mdontswa, adjunk- grondeisekommissaris, omdat die heropening van grondeise regeringsbeleid is.
Totdat al die nuut ingediende eise ondersoek is, sal dit nie moontlik wees om te bepaal hoeveel daarvoor begroot moet word nie, sê Mdontswa.
Dit kan nog jare lank duur, want die verwerking van nuwe grondeise sal eers begin wanneer die eise van voor die 1998-afsnydatum gefinaliseer is, sê Mdontswa.
Die nuutste syfers dui aan dat die Kommissie vir die Herstel van Grondregte reeds teen 27 Februarie vanjaar 50 124 eise ontvang het. Hierdie eise is vir stedelike en plaasgrond, sê Mdontswa.
’n Impakstudie het vroeër aangedui dat ongeveer 379 000 nuwe eise teen 2019 ontvang sal word, wat die staat van R129 miljard tot R179 miljard kan kos.
Me. Nomfundo Gobodo, hoof-grondeisekommissaris, het aan die Parlement se portefeuljekomitee oor landelike ontwikkeling en grondhervorming gesê daar is reeds met die kantoor van die Tesourie en die departement gesprekke gevoer om meer geld vir die restitusieprogram te kry.
Verlede jaar is bykomende geld gedurende die aansuiweringbegroting vir die program toegestaan. Die bedryfsbegroting van R366 miljoen vir die 2014/’ 15- boekjaar is ná heroorweging tot R629 miljoen verhoog.
Gobodo het aangedui dat verskeie universiteite genader is om te help om die eise te ondersoek. Van die 1,4 miljoen hektaar strategiese grond wat die departement teen 2019 wil bekom om die gelyke verdeling van grond te bewerkstellig, is reeds 85 231 ha aangekoop. – JOYLENE VAN WYK