OUER BOME BOME BIED GROOT POTENSIAAL
Die lietsjieboer van Malelane in Mpumalanga wat wêreldgeskiedenis gemaak het deur 12 jaar oue lietsjiebome in nuwe kommersiële boorde te plant, het waarskynlik ’n nuwe praktyk gevestig. Dit het groot potensiaal vir die subtropiese boombedrywe wêreldwyd, sê dr. Gerhard Nortjé, tegniese bestuurder van Subtrop (die Suid-Afrikaanse Subtropiese Kwekersvereniging) op Tzaneen.
Mnr. Gavin Hardy van Butterfly Farms naby Malelane het 4 000 Wai Cheelietsjiebome van 12 jaar oud op ’n plaas by Carino naby Nelspruit uitgehaal en dit sowat 80 km verder op sy plaas naby Malelane geplant. Hierdie bome sou vernietig word omdat verdigtingsprobleme begin ontstaan het.
Gerhard sê wat Gavin nou vermag het, ontsluit uiteraard nuwe moontlikhede.
Dit gebeur in die praktyk dat boere nuwe bome teen ’n hoë plantdigtheid vestig om so gou as moontlik ’n redelike inkomste te verdien. Wanneer verdigtingsprobleme dan later ontstaan, word van die bome afgesaag en met ’n plantdoder behandel, of dit word uitgegrawe.
Gavin se baanbrekerspraktyk koppel nou skielik ’n nuwe gebruik vir en monetêre waarde aan ouer bome. Gerhard reken dit kan selfs verder gevoer word tot byvoorbeeld waar grondhervorming ter sprake kom. Dit skep nou die moontlikheid dat wanneer ’n boer van sy grond afstand doen, hy nie noodwendig die bome saam met sy plaas verkoop nie. Hy kan nou sy bome uithaal en verhandel of dit op sy nuwe plaas gaan vestig.
“Die moontlikhede is legio.”
Maar hoe oud word die subtropiese boomgewasse en wat word beskou as ’n produktiewe leeftyd vir die onderskeie boomsoorte? Gerhard sê makadamiabome word ouer as 160 jaar en avokadobome ouer as 180 jaar. Mangobome word glo sowat 500 jaar oud, terwyl lietsjiebome ouer as 600 jaar word. Daar word selfs gepraat van lietsjiebome wat 1 000 jaar oud kan word.
Die ekonomiese boordleeftyd van dié subtropiese boomgewasse word op 30 jaar tot 40 jaar geskat, maar dit verskil ook van kultivar tot kultivar.
“Die geheim van só ’n verplantingsoperasie van volwasse bome is dat dit vinnig moet gebeur en die grondvoorbereiding in die plantgate reg gedoen moet word,” volgens Gerhard.
Mnr. Mike Falk van Aeterno Investments 178 in Nelspruit het onlangs die BobCat 5850-masjien ingevoer waarmee die bome uitgehaal word. “Die 4 000 lietsjiebome wat ek vir Gavin naby Nelspruit uitgehaal het, was beslis die grootste getal bome wat ek nóg vir ’n boer uitgehaal het.”
Volgens Mike het hy ook al heelwat makadamiabome by Nelspruit, Barberton en aan die Noord- en Suidkus van KwaZulu-Natal suksesvol verplant. Hy sê as bome 200 meter tot 300 meter op ’n plaas verskuif moet word, kan hy 60 tot 80 bome in ’n agtuur-skof verplant, want die BobCat haal die boom uit, vervoer dit na die nuwe bestemming en sit dit dan in die plantgat.
Indien die bome op ’n vragmotor of sleepwa gelaai en weggery moet word, kan 120 tot 150 bome per dag uitgehaal word. “Die probleem in hierdie geval is dan nie die uithaal van die bome nie, maar die tyd wat dit duur om hulle op te laai, te vervoer, af te laai en te plant,” sê Mike.
ANDRIES GROENEWALD
–