MNR. GAVIN HARDY
WAT IS DIE GROOTSTE FOUT WAT JY NOG GEMAAK HET?
Ek het te laat begin boer en dit ook heeltemal te konserwatief benader. Om die korporatiewe wêreld te verlaat en te gaan boer. Ek het die plaas sowat 14 jaar gelede gekoop.
WAT HET DIE GROOTSTE IMPAK OP JOU BOERDERY GEHAD?
My vriendskap met my buurman, mnr. John Spear.
WAT IS DIE BESTE BESLUIT WAT JY NOG GENEEM HET?
Om op hierdie plaas met lietsjies te boer.
WATTER TEGNOLOGIE IS ONONTBEERLIK OP DIE PLAAS?
My siviele ingenieurskwalifikasie en kennis, 40 jaar se besigheidservaring en die eenvoudige klem op detail. Die laaste jare was ek deel van die Murray & Roberts-bestuurspan.
dit die hele operasie ekonomies sinvol.
“In ’ n mate doen ek miskien wat die Australiese lietsjieboere doen: Aangesien lietsjies maar wispelturig en baie gevoelig is, sê hulle jy versprei jou risiko’s deur kultivarverskeidenheid. As jy vyf kultivars plant en een misluk, is daar nog vier ander wat kan dra,” verduidelik Gavin.
ALLES HAARFYN BEPLAN
Wat behels dit om sowat 4 000 12 jaar oue lietsjiebome naby Nelspruit uit te haal en suksesvol sowat 80 km daarvandaan op ’n plaas anderkant Malelane te plant? En, onthou, in alle gevalle is dit van kritieke belang dat die wortels nie uitdroog nie.
Gavin het die hele uithaal-en-plantproses haarfyn beplan en ’ n prosedure daargestel wat aan dié van ’n militêre operasie herinner. Die doel was om ’n boom binne ses uur te plant nadat dit uitgehaal is!
Aan die uithaal-kant op Laatoes-lietsjies, só vertel Kota, moes hulle seker maak dat die bome wat uitgehaal moet word, vooraf behoorlik natgemaak is. Dit is sodat die hidrouliese grawe maklik in die grond ingesteek kan word en dat die grond nie van die wortels af loskom nie. ’n Organiese swaminhibeermiddel moes ook vooraf toegedien word om moontlike swaminfeksie by die afgesnyde wortels te voorkom. Die drupperlyne is na die aangrensende boomrye geskuif.
Die bome is drasties teruggesnoei tot op kniehoogte of ge- staghorn, soos dit in die bedryf genoem word, en die takke is uit die rye gesleep. Die stamme is met ’n mengsel bestaande uit die helfte wit PVA-verf en die helfte water geverf om sonbrand te voorkom, ’n wondseëlaar is toegedien en ’n rooi verfkol vir ’ n oostelike rigtingoriëntering is op die sentrale stam gemaak.
Om die boom uit te haal, posisioneer die Bobcat-operateur die boomuithaal-meganisme rondom die sentrale stam, die voertuigstutte word geaktiveer en die vier hidrouliese grawe word om die beurt rondom die stam en so effe skuins na binne in die grond ingedwing. Daarna lig die operateur eenvoudig die boomstam met sy wortels en grond uit tot op ’ n gerieflike hoogte, waar ’ n helper die oortollige boomwortels tussen die grawe afsaag. Die boom word dan weer in die gat laat sak. Dié hele proses duur slegs enkele minute per boom.
Daarna is die voorbereide en losgemaakte bome eenvoudig een op ’n slag met ’n meganiese laaigraaf uit die gat gelig en bo- op ’ n vragmotorbak gelaai. Wanneer die bak volgelaai was, het dit na Butterfly Farms vertrek. Vier vragmotors per dag is gebruik om die uitgehaalde bome aan te ry.
Op Butterfly Farms, waar die nuwe uitbreidingsboorde se grond al met plantriwwe en plantgate voorberei is, is die bome een-een in die gate geplaas en volgens die rigting-oriënteringsmerke op die stamme geposisioneer.
Grond is dadelik met handgrawe om die bome ingewerk en so gou as moontlik deeglik natgemaak met erdwurmkompos- verrykte water uit ’n waterkar. Die bome is weer ’n keer met die PVA-watermengsel geverf om