FOKUS SUIWEL SA melkboere kry klop op die skouer

Sowat 430 boere, kundiges en bedryfsleiers het die SA Grootkuddekonferensie van 1 tot 3 Junie in Port Elizabeth bygewoon. Die konferensie is gemik op groot melkboere wat beter wil boer, en ook boere wat van plan is om hul boerderye van gemiddelde groot kuddes uit te brei en bestuur op te skerp. Dit is die negende keer dat die geleentheid aangebied is sedert die eerste konferensie in 1998.

Mnr. Basil Doonan, ’ n onafhanklike melkplaaskonsultant van Tasmanië, tree sedert die eerste SA Grootkuddekonferensie as spreker en konsultant op. Hy het gesê Suid-Afrikaanse melkboere boer winsgewender as hul Australiese eweknieë. “Suid- Afrikaanse melkboere het ’n hoër vlak van opvoeding en pas wetenskaplike navorsing en tegniese inligting geredeliker toe. Die toepassing van hierdie kennis bring meer wins.

“Te oordeel na die groot verbetering wat ek die afgelope 15 jaar in die land waargeneem het, het Suid-Afrikaanse melkboere van ondoeltreffende boere in van die mededingendste ter wêreld ontwikkel. Julle pas maklik aan by verandering en het teen ’ n fenomenale tempo die vlak van produksie en tegniese vaardigheid verbeter in ’n betreklik kort tydperk,” het hy gesê.

Sy advies vir verdere verbetering is onder meer gemik op die hoeveelheid koeie per hektaar. “Talle boere in Suid- Afrika het ’ n hoë getal koeie per hektaar omdat hulle aanvullend tot weiding ook voer gee. Hierin lê ’ n risiko omdat melk- en voerpry- se wisselvallig kan wees. Moet eerder nie té afhanklik raak van aangekoopte voerbronne nie.”

Hy meen ook dat kuddevrugbaarheid kan verbeter en dat boere ’ n oog moet hou op die koste van bedryfsmiddele en besproeiingsbestuur.

KLOUGESONDHEID

Dr. Neil Chesterton, Nieu- Seelandse veearts en melkkoeikenner, het hom merendeels op mankheid toegespits. “Navorsing op 60 weidingsplase in Nieu-Seeland het twee groot 

Suid-Afrikaanse melkboere word geag onder die voorstes ter wêreld. Omdat hulle die jongste tegnologie aangryp en toepas, kan hulle winsgewender boer as boere in ander lande.

FOKUS

 risikofaktore uitgewys wat bydra tot klouprobleme, soos soolbeserings en witlyn. Dit is weens onvoldoende onderhoud van die loopgange en die ongeduld van veehanteerders.”

Volgens Neil is loopoppervlakke dikwels die bron van ’n aanvanklike besering aan pote. ’ n Ongeduldige veehanteerder wat koeie met seer pote aanjaag, vererger net die probleem. Hy het Suid-Afrikaanse melkboere aangemoedig om spesifiek vir dié twee faktore op hul plaas op die uitkyk wees.

Dr. Barbara Benz van die Universiteit van NürtingenGeislingen in Duitsland het die voordele van rubbermatte op loopvlakke in en om die melkstal en geskikte oppervlakke vir koeibehuising bespreek.

“Seer pote beïnvloed regstreeks die eetpatroon van ’ n koei en gevolglik ook haar melkproduksie. Omdat sy moeiliker beweeg of in pyn is, staan en loop sy moeilik en kom gevolglik nie vir dieselfde tyd as ’ n gesonde koei by die voertrog of die beste weiding nie.”

Rubbermatte, soos dié van Kraiburg, is by die konferensie uitgestal. Mnr. Tony Miles, nasionale verkoopsbestuurder van Sano-Modern Animal Nutrition wat die Kraiburg-matte versprei, sê daar is spesiale matte vir van kalfhokke tot melkstalvloere.

Hy sê die gunstige impak op klougesondheid is beduidend wanneer die regte rubbermatte in wagareas voor die melkstal, by die in- en uitgange van melkstalle, op die melkplatform en by voertrôe gelê word. Die matte word van herwonne buitebande vervaardig en is uiters duursaam.

TEGNOLOGIE BEÏNDRUK

Nóg ’n produk wat beïndruk het, is die Centrus-draaitafel wat deur die maatskappy Waikato versprei word. Die eerste bestelling van dié draaitafel met Kevlar-teg- nologie is in Suid-Afrika geplaas en die bouwerk sal waarskynlik volgende jaar voltooi wees. Volgens mnr. Murray Versveld van Waikato in Suid- Afrika is dié nuwe tipe draaitafel duurder as sy eweknie van beton, maar in talle opsigte veel beter.

“Die platform word van ’n Kevlar-komposiet gemaak soortgelyk aan die supersterk, ligte materiaal waarvan die wêreld se beste seiljagte gemaak word. Die draaitafel is vyf keer sterker as ’n betonblad en 80% ligter.”

Dit gee dié draaitafel ’ n lang gebruiksduur en die slytasie op aandrywingsonderdele en laers is aansienlik minder. Kragverbruik is ook laer danksy die ligter werklas op die aandrywing.

SIEKTE-AANMELDING

Dr. Danie Odendaal ( Veearts Netwerk) het in ’ n belangrike aanbieding oor siekte- aanmelding die werk van die Herkouerveterinêre Vereniging van Suid-Afrika (Ruvasa) geprys vir sy inisiatief om maandelikse siekteverslae saam te stel. Met die hulp van hierdie verslae kan boere, veeartse en die veemedisynemaatskappye betyds stappe doen om siektes die hoof te bied.

Die siekte-aanmeldingsprojek se elektroniese platform maak dit moontlik vir veeartse om die voorkoms van siektes maklik aan te teken.

Danie het boere in die gehoor aangespoor om hul veeartse in dié taak te ondersteun. “Ons weet dat boere dikwels self siektes behandel en nie vir elke kwaal ’n veearts uitroep nie. Tog stel ons belang in die siektevoorkomsdata. Met jul hulp en samewerking met veeartse sal ons hierdie inligting ook wil bekom.”

Hy het verduidelik dat hierdie vorm van siekte-aanmelding van die boer na die veearts, wat dit sal aanstuur vir dataverwerking, vertroulik hanteer word.

Me l kproduksie het sedert die middel van verlede jaar vinniger gestyg as in die vorige maande. Die styging is veroorsaak deur gunstiger melktotvoerprysverhoudings, aanmoedigingspremies en gunstige produksietoestande, veral in die kusgebiede.

Die binnelandse vraag na suiwelprodukte het ook gegroei. Die vraag na vars en langlewemelk het met 2,9% en 3,8% gestyg in die 12 maande tot einde Maart, vergeleke met die 12 maande tot einde Maart 2014 (volgens Nielsensyfers, soos verskaf deur die verwerkers se organisasie, Sampro).

Die vraag na jogurt het met 2,8% gestyg, na room met 8,1% en na verpakte kaas met 20%. Laasgenoemde syfer sluit waarskynlik ’n mate van sydigheid in as gevolg van die beweging weg van grootmaatkaas na verpakte kaas toe. Die styging in verkope het plaasgevind terwyl pryse óók skerp gestyg het (9,2% in die geval van vars melk en 18,5% in die geval van langlewemelk).

Op internasionale vlak was verlede jaar en die eerste helfte van vanjaar ’n moeilike tydperk vir melkboere. Suiwelprodukpryse het sedertdien gedaal as gevolg van hoër produksie en markonsekerheid veral met betrekking tot die Russiese boikot, Chinese probleme en die uitwerking van die verwydering van die Europese Unie se kwotabeperkings.

Laer wêreldpryse het bygedra tot verhoogde invoer na SuidAfrika. Die invoer van langlewemelk het veral skerp toegeneem in die laaste paar maande. Ten spyte van hoër invoer bly die SuidAfrikaanse bedryf ’n netto uitvoerder van melk en suiwelprodukte.

Die groeiende mark kon die hoër produksie gedurende die somermaande absorbeer. Die situasie het egter vanaf April vanjaar verander en verwerkers vind dit moeilik om die totale volume melk te hanteer. Verskeie melkkopers het aangekondig dat produsentepryse verlaag gaan word. Die verlaging in produsentepryse plaas die winsgewendheid van melkboere onder groot druk.

VERWAGTINGE VIR DIE RES VAN VANJAAR

Internasionaal is produk en pro dusentepryse op ’ n onvolhoubare lae vlak. Swak ekonomiese groei in ontwikkelde lande en stadiger groei in ontwikkelende lande, asook politieke probleme beperk die groei in die vraag na suiwelprodukte.

Melkproduksie is steeds hoog, maar die laer produsentepryse beperk produksiegroei. Die internasionale situasie sal dus in die toekoms verbeter. Tans is dit egter nog onmoontlik om ’n tydstip daaraan te koppel.

Plaaslik gaan produksie steeds op hoër vlakke wees, hoewel die verlaging in produsentepryse, hoër graanpryse en swak ruvoerbeskikbaarheid produksiegroei nadelig gaan beïnvloed. Die huidige laer produsentepryse gaan egter nog ’n tyd lank voortduur.

ADVIES AAN BOERE

Vanweë die laer produsentepryse sal boere moet seker maak dat hulle teen die hoogste moontlike vlak van doeltreffendheid produseer.

Dit is waarskynlik nou die tyd om ontslae te raak van koeie wat onbevredigende hoeveelhede melk lewer. Koeie wat nie genoeg melk lewer om die totale veranderlike koste te dek nie, behoort afgedroog te word.

In dié omstandighede is bedryfskostebestuur van deurslaggewende belang en stygende BO: Melkboere verwag nou dat die ooraanbod van melk en goedkoper invoer sal lei tot ’n laer melkprys. Die daling in produsentepryse en moontlike verdere verhogings in produksiekoste sal boere se toekomstige produksiebesluite beïnvloed.

In die eerste vyf maande van vanjaar is 10% meer melk as in die ooreenstemmende tydperk in die vorige jaar gelewer.