Verstaan die witmielieprys

Onsekerheid heers oor die impak van verhoogde witmielie-invoer op plaaslike ouseisoen-witmieliepryse veral omdat Amerika toenemend meer wit mielies begin verbou en uitvoer. Amerikaanse witmielieproduksie kan in die nabye toekoms dié van Suid-Afrika ewenaa

DAAR is ’n sterk korrelasie tussen die witmielieprys en die waarde van die rand teenoor die Amerikaanse dollar. Die korrelasie in die afgelope 12 maande tot Desember vanjaar beloop 0,8. Die witmielieprys volg dus die rand getrou na ( GRAFIEK 1 ).

Die korrelasie tussen die witmielieprys en die Amerikaanse geelmielieprys is heelwat swakker – net 0,4. ’n Korrelasie van 1 beteken die pryse beweeg presies in tandem saam. Die afgelope twee weke was daar egter ’n swak korrelasie van 0,6 tussen die rand en die witmielieprys. Die rand het van R14,59 op 18 November sterker begin vertoon, terwyl witmieliepryse steeds gestyg het.

’n Knap ouseisoen-witmielieeindvoorraad bied ondersteuning aan witmieliepryse. Sprake van merkwaardige hoeveelhede witmielie-invoer deur Zimbabwe ondersteun die plaaslike prys. Witmielie-invoer uit Noord-Amerika was tot dusver tot 14 700 ton uit Amerika en 550 241 ton uit Mexiko beperk.

Volgens die Nasionale Landboubemarkingsraad se vraag-en-aanbodkomitee beloop Suid-Afrika se behoefte aan ingevoerde wit mielies 850 000 ton in die bemarkingsjaar tot einde April aanstaande jaar.

Die fitosanitêre invoervereistes vir mielies wat vir menslike en dierlike verbruik gemaal word, is op 11 Oktober vanjaar gewysig. Dit beteken mielies kan makliker deur onder meer Amerika na Suid-Afrika uitgevoer word. Die uitreiking van fitosanitêre sertifikate sal ook makliker kan gebeur, terwyl die Departement van Landbou die versekering het dat mielies volgens korrekte prosedures ingevoer sal word.

Tans is 42 geneties gemodifiseerde (GM) mieliekultivars vir Suid-Afrika by die International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications gelys as goedgekeur vir invoer uit Amerika.

’n Markvenster met hoë witmieliepryse bestaan vir die volgende vier tot vyf maande wat betref potensiële witmielie-invoer. Indien wit mielies goedkoper ingevoer kan word, kan dit die waarde van JSE-witmieliekontrakte vir Maart en Mei aanstaande jaar nadelig raak.

Na verwagting gaan die rand teen Julie aanstaande jaar swakker wees as nou.

’n Swakker rand behoort Suid-Afrikaanse mieliepryse vir die produksiejaar 2016-’17 steeds in Junie te ondersteun, ongeag invoer. Dit is hoogstens ouseisoen-witmielies se pryspremie wat op kort termyn dalk deur goedkoper invoer geraak kan word.

Weens die beperkte beskikbaarheid van wit mielies het ouseisoen-witmielies teen ’n premie bo geel mielies verhandel ( GRAFIEK 2 ). Wit mielies verhandel in Kansas in randwaarde teen ongeveer R1 940/ton teenoor geel mielies se R1 760/ ton. Wit mielies verhandel dus in Amerika teen ’n premie van R180/ton of 10% bo geel mielies.

Die lewering van nie-GM Mexikaanse en Amerikaanse wit mielies op die JSE geskied volgens die huidige permitvoorwaardes. Wit mielies wat ingevoer word van lande wat vry is van dodelike mielienekrose, word toegelaat en kan op die JSE gelewer word.

Volgens invoerders wat gehaltetoetse deur die Suid-Afrikaanse Graanlaboratorium laat doen het, vergelyk die gehalte van ingevoerde wit mielies met dié van plaaslike wit mielies wat vir menslike en dierlike verbruik gemaal word.

Ingevoerde mielies moet afsonderlik opgeberg word en die land van oorsprong moet op sertifikate aangebring word. Indien ’n koper nie mielies van Mexikaanse of Amerikaanse oorsprong vir lewering kan ontvang nie, kan die mielies weer op die JSE te koop aangebied word.

Suid-Afrika se finansiële omgewing tel onder die voorstes ter wêreld. Dit is belangrik dat die mark funksioneel bly en prysrisikobestuur kan plaasvind sonder dat markdeelnemers weens buitengewone prysbewegings en groot marge-inbetalings ontmoedig word om deel te neem.

Inligting oor witmielieproduksie en -uitvoer deur Amerika gaan deurslaggewend wees om te bepaal wat die waarde van ouseisoen-mielies is. Amerika het in Oktober begin stroop en na verwagting kan die invoer van wit mielies uit Amerika toeneem.

Amerika se produksie van wit mielies het in die afgelope ses jaar toegeneem en dit kan ná 2016-’17 die produksie van wit mielies in Suid-Afrika ewenaar. Invoer uit Amerika kan dus in die toekoms toeneem.

Inligting oor witmielie-invoer gaan belangrik wees in die volgende ses maande. Sekere markdeelnemers is dit eens dat die beskikbaarheid van dié inligting afdwingbaar moet wees. Groter markdeursigtigheid kan net tot ’n mark lei wat beter werk.

Mnr. Wessel Lemmer is ’n senior ekonoom by Absa-Agribesigheid in Johannesburg.