Australiese boere op tegnologie toegespits

Australië se boerdery be planning en vooruitskouing is gegrond op kundige ontledings van die internasionale mark. Die land is op onder meer rekenaartegnologie toegespits om doeltreffendheid te verhoog en méér met minder te lewer.

Australië se departement van landbou hou jaarliks ’n uitstekende vooruitskouingskonferensie waar belanghebbendes vir twee dae die toekoms van landboumarkte in diepte bespreek. Anders as ons, is hulle toegespits op sake wat aandag moet kry sodat hulle winsgewend bly en op die internasionale mark mededingend is. Op die afgelope konferensie is daar weer gekyk na hoe tegnologie toegepas kan word om hulle ’n mededingende voorsprong te gee, veral om wins mettertyd te vergroot.

Kommersiële boere in Australië, saam met dié van Nieu-Seeland en Suid-Afrika, is van die boere wat die minste ondersteuning van hul regerings kry. Dié studie word jaarliks op internasionale vlak gedoen deur die organisasie vir ekonomiese samewerking en ontwikkeling. Die organisasie gebruik ’n omvattende maatstaf om regeringsteun te bereken. Dit sluit invoertariewe en byvoorbeeld diesel-rabat (soos by ons) in.

Al drie lande se kommersiële boere se staatsteun is gelykstaande aan minder as 3% van die bruto produksiewaarde van hul landbou. Vergelyk dit met ander lande waar staatsteun tot 20% van landbou se bruto produksiewaarde is. Ongelukkig is laasgenoemde ook die lande waarteen daar meegeding moet word op die internasionale mark.

Die Australiese regering werk egter hard daaraan om vir Australiese landbouprodukte voorkeur-marktoegang tot internasionale markte te kry. Australiese boere is hoofsaaklik op die Asiatiese mark toegespits, wat vervoergewys nader is. Die mark sluit Japan, China en ander lande in dié streek in.

UITVOER EN LAE SKULDVLAKKE

Australiese boere is op hulself aangewese. Anders as by van ons Suid-Afrikaanse bedrywe, is hul prysvlakke omtrent uitvoerprysvlakke, want die meeste bedrywe is op die uitvoermark gerig. Hul binnelandse mark is maar sowat 22 miljoen mense en hulle het nie die luukse om net “surplusse” uit te voer KORTOM

■ Australiese boere beplan met die veronderstelling dat die pryse van landbouprodukte op die internasionale mark sywaarts gaan beweeg. ■ Anders as in Suid-Afrika, hoop Australiese boere nie op ’n verswakkende geldeenheid om pryse op te jaag nie. ■ ’n Skielike verswakking in die wisselkoers gee produkpryse ’n hupstoot, maar is net ’n tydelike voordeel as die rand bly verswak.

nie. Hul hoofmark is die uitvoermark, maar met uitstekende gehalte en waarde vir geld, wat dan die binnelandse mark bevoordeel.

Die waarde van hul landbouproduksie is sowat drie keer groter as Suid-Afrika s’n. Hul uitvoer is gelykstaande aan 73% van hul totale produksie. By ons word net onder 40% van ons landbouproduksie-waarde uitgevoer.

Die Australiërs glo “om te meet, is om te weet” en het baie goeie inligting oor die winsgewendheid en stand van sake in die landbou – op bedryfsvlak én in streke. Byvoorbeeld, die skuldverhouding vir gemengde vee en saaiplase is slegs sowat 13%. Dit is aansienlik laer as dié van Suid-Afrika, wat vir die hele landbou sowat 35% is.

Hul boere hou hul skuldverhoudings laag, want hulle weet hulle is op hulself aangewese in swak jare (nie dat dit by ons anders is nie, maar baie boere het hul grond doelbewus belas om geld uit die land te neem). Australiese boere se rentekoers vir die leen van geld is tans sowat 4%. Die opbrengs op belegging in hul gemengde boerderye is sowat 3-5% per jaar (sonder kapitaalappresiasie).

Dit bevestig net wat ons weet: As grondwaardes nie styg nie, is die opbrengs op kapitaal laag. In Suid-Afrika word daar nou verder druk geplaas deurdat die voordeel van boerdery deur kapitaalappresiasie nou skerp verminder met die hoë vlak van kapitaalwinsbelasting. Dit plaas ekstra druk op die landbou en beleggings in die landbou.

Die voortbestaan van die familieboerdery is ook ’n groot kwessie – die ouderdomsprofiel van hul boere is ook in die laat 50’s en 60’s.

Daar is ál meer plase wat korporatief bedryf word, maar met boerderye wat deel vorm van die uitvoer-aanbodketting. Die ketting beland ál meer in die hande van die uitvoerder of oorsese supermarkgroepe. Dit is nie ongewoon dat ’n graanuitvoermaatskappy sy eie uitvoerterminaal, sy eie silo’s en in sekere gevalle selfs spoorlyne het na waar hul boerderye en produksiegebied is nie.

Australië is daarop toegespits om vervoerkoste so laag en doeltreffend moontlik te hou weens die afstand na die markte. Een van die redes is natuurlik om die koste van vervoer en hantering te beheer, maar veral ook om beheer oor gehalte te behou. Die grootste uitvoerverdiener is vleis (bees- en skaapvleis), wol en dan koring, suiker, katoen, kanola en suiwel. Hul vrugte- en neutbedrywe is ook besig om skerp te groei. Hul wynbedryf is op internasionale vlak baie mededingend.

VOORUITSIG: INTERNASIONALE MARKTE EN KOMMODITEITE

Die TABEL gee ’n opsomming van die verwagte verloop van pryse van Australië se belangrikste uitvoerprodukte oor die volgende drie jaar. Die pryse is ook van toepassing op plaaslike produkte.

Die kundige ontledings van die internasionale mark word in diepte en met groot vaardigheid gedoen en is ’n inherente deel van Australië se boerderybeplanning, anders as in Suid-Afrika.

Natuurlik is hulle ook blootgestel aan wisselkoersskommelinge na die Asië-lande waarheen hulle uitvoer. Dit is nie eie aan die Suid-Afrikaanse landbou nie. Die verskil is dat hulle nie hul boerderye beplan met die verwagting dat die wisselkoers skerp moet verswak, wat dan uitvoerpryse skerp laat styg, nie. Hul beplanning is daarop ingestel om doeltreffendheid te verhoog. Kortom: Om meer met minder te lewer!

Dit is opvallend dat hulle nie juis verwag dat die pryse van die meeste basiese land-

bouprodukte in dollarwaarde oor die volgende drie jaar gaan verhoog nie.

Dit is die gevolg van die voldoende wêreldvoorraad van graan en oliesade. Hulle verwag wel dat die wêreldekonomie stadig sal verbeter, asook dié van Amerika en die Europese Unie, maar dat China se ekonomiese groeikoers sal afneem (maar sowat 7% per jaar sal bly.)

INTERNASIONALE PRYSE BEWEEG SYWAARTS

Die tabel gee ’n opsomming van die verwagte prysverloop van verskeie sleutelbedrywe op die internasionale mark oor die volgende drie jaar.

In die geval van graan en oliesade (grondbone uitgesluit) is goeie oeste die afgelope twee jaar wêreldwyd behaal en is die verwagting dat die hoë voorraadvlakke gaan voortduur, wat pryse sywaarts gaan laat beweeg. Dit is natuurlik as daar nie grootskaalse weerprobleme ontstaan nie. Dit is eintlik net by mielies waar Amerika nog ’n dominante rol speel en hy ’n groot invloed op die wêreldmielieprys het en dus op die prys waarteen Suid-Afrika in- of uitvoer.

Die meeste ander bedrywe se produksie is toenemend oor die wêreld versprei. Verskeie vastelande maak die risiko van die uitwerking van ’n misoes in een land op die mark heelwat kleiner as wat dit sowat 10 tot 15 jaar gelede was. Suid-Amerika en die Russiese republieke in die ou Oosblok speel ’n toenemende en selfs oorheersende rol in sekere bedrywe.

In die geval van bees- en skaapvleis en wol is die internasionale markvooruitsigte goed vir die volgende drie jaar. Ons binnelandse lamsvleispryse vergelyk goed met dié van Australië (onthou, daar is in Suid-Afrika ’n 27%-invoertarief op lamsvleis). Die prys van beesvleis (jong beeste waarvan die vleis uitgevoer word) is baie hoër as wat Suid-Afrikaanse boere behaal. Daar is al ’n vorige keer daarop gewys dat as die plaaslike beesvleisbedryf kan slaag om uit te voer (met die nodige naspeurbaarheid en gehaltekontrole) produsente hoër pryse behoort te kry.

Die Australiese landbou doen sy vooruitskouing en beplanning met die veronderstelling dat landbouprodukte se pryse op die internasionale mark na verwagting sywaarts gaan beweeg. Daarom was die afgelope konferensie toegespits op nuwe tegnologie en rekenaartegnologie om doeltreffendheid te verhoog en dus meer met minder te lewer. Dit is hul groot dryfkrag, en navorsing word ook so ingerig.

Anders as by ons, hoop hul boere nie op ’n verswakkende geldeenheid om pryse op te jaag nie. Onthou ook, die rand is steeds in ’n versterkende fase – ten spyte van die invloed van pres. Jacob Zuma se swak leierskap op die ekonomie. Ons moet anders begin dink as om te hoop dat ’n skielike verswakking in die wisselkoers ons produkpryse ’n hupstoot sal gee. In elk geval is dit net ’n tydelike voordeel as die rand bly verswak, want die meeste insette is ingevoer en hul pryse styg ook.