Mielie-opbrengs: Nog groot ruimte vir verbetering
Moderne mieliekultivars het ongelooflike genetiese potensiaal. Om dít te ontsluit, verg egter besonder fyn aandag aan veral wortelontwikkeling.
Moenie dink as daardie saailing-soldaatjies mooi egalig opgekom het, jou mielie-oes in wording outomaties ’n goeie produksiepotensiaal het nie. Dit is net die begin van die reis. “Suksesvolle, egalige opkoms beteken nie noodwendig suksesvolle stand-vaslegging nie,” het mnr. Corné van der Westhuizen, landboukundige van Pannar in Noordwes, op dié saadmaatskappy se jaarlikse Extravaganza-gewasdae benadruk.
Verfynde landboukundige praktyke om te verseker dat kultivars nader aan hul moderne genetiese potensiaal presteer, was ’n deurlopende tema op dié boeredae.
Groot klem is op die ondergrondse komponent – die mielieplant se wortelstelsel – gelê.
Egalige en vinnige opkoms bly wel baie
belangrik. Corné sê plante wat onegalig opkom, kan ’n potensiële opbrengsverlies van 6% tot 9% gee wanneer saailinge tien dae later opkom, en ’n 10%- tot 20%-verlies as saailinge 21 dae later opkom. Wanneer 25% van die plante nie opkom nie, is 10% van jou opbrengs verlore, en as die helfte van die plante nie opkom nie, kan ’n opbrengsverlies van 30% verwag word.
Ná opkoms speel die ondergrondse verloop van wortelvestiging egter ’n deurslaggewende rol.
KALIUM EN KALSIUM UITERS BELANGRIK
Corné se Wes-Vrystaatse kollega, mnr. Hendrik Linde, lê klem op die belangrikheid van korrekte kalium- en kalsiumvlakke in die grond en sê dit is altyd die moeite werd om jou grond se pH reg te stel.
In plantweefsel verbind kalsium met pektien, die “gom” wat plantselle bymekaar hou, en vorm dan ’n sout wat sorg dat die selwande stewig en hard is.
As daar ’n kalsiumtekort is, groei nuwe weefsel, soos wortelpunte, dikwels verwronge omdat selwande nie behoorlik kan vorm nie (sien regs op die foto bo).
Australiese navorsing waarin die gevolge van stikstof-, fosfor- en kaliumtekorte vergelyk is, het gewys dat ’n kaliumtekort die heel grootste stremming op wortelgroei plaas. Binne vier dae nadat geplant is, was daar minder wortels aan die plante wat aan ’n kaliumtekort blootgestel was. Ná drie weke het die kaliumgebrekkige plante net die helfte soveel kiemwortels as die stikstofen fosforgebrekkige plante gehad.
Dertig dae nadat daar geplant is, het die kaliumgebrekkige plante steeds geen stutwor-
‘As daar ’n kalsiumtekort is, groei nuwe weefsel, soos wortelpunte, dikwels verwronge.’
tels gehad nie, terwyl die stikstof- en fosforgebrekkige plante wel stutwortels gehad het.
’n Kaliumtekort het wortellengte op dieselfde manier ingekort. Die bywortels van die plante sonder kalium was op 16 dae ná plant net 15% so lank as dié wat voldoende kalium gehad het. Die persentasies vir die plante sonder fosfor en stikstof was onderskeidelik 70% en 98% .
VERMY TÉ GEREELDE, VLAK BENATTING
Hendrik waarsku teen té gereelde, vlak besproeiing. As wortelverspreiding nie deur ander faktore, soos verdigting, beperk word nie, bepaal die grond se waterhouvermoë worteldiepte, verduidelik hy.
Dit is gevind dat wortels dieper groei hoe minder vog daar vir hulle in die grond beskikbaar is. Gereelde besproeiing met vlak benatting kan tot die ontwikkeling van vlak wortelstelsels lei wat nie vog dwarsdeur die grondprofiel kan benut nie. Selfs met ’n groot waterreservoir dieper in die grond kan dié soort oorbesproeiing die wortels tot die boonste grondlaag beperk.
DIE DEURSLAGGEWENDE TYD
Dit is veral in die bestuiwingsfase – die sewe tot tien dae nadat die baard uitgekom het – wat ’n gesonde en goed verspreide wortelstelsel noodsaaklik is om in die plant se behoefte aan water en voedingstowwe te voorsien, sê Corné.
Stremming in hierdie stadium veroorsaak abnormale kopontwikkeling, soos sogenoemde “zipper”-koppe, die terugspeen van koppunte en onvolledige bestuiwing (enkele pitte hier en daar aan die kop).
Hy verduidelik dat droogtestremming die tydperk van en tussen verskillende vegetatiewe groeifases voor die blomstadium kan verleng. Ná die bestuiwingstydperk verkort dit egter die tyd van elke groeifase, wanneer graanvulling plaasvind. Die mielie gaan dan deur ’n oorlewingsfase, wat opbrengsverliese van 8% tot 10% per dag kan meebring.
Corné wys daarop dat verskillende basters anders onder stremming reageer. Meerkoppige mieliebasters se opbrengs is byvoorbeeld gewoonlik meer stabiel in strestoestande as enkelkoppige basters, maar enkelkoppige basters het die potensiaal om beter te presteer indien gunstige groeitoestande heers.