‘SPAN SA’ MOET SAAM BOU AAN UITVOERMARKTE

DIE rooivleisbedryf het onlangs op ’n historiese byeenkoms die eerste treë gegee in ’n plan om Suid-Afrikaanse rooivleis op te gradeer van ’n kommoditeit na ’n nismark en die bedryf se volhoubaarheid drasties te verhoog met ’n toename in uitvoer.

Die werksessie op 16 Maart by die Landbounavorsingsraad se hoofkantoor in Pretoria was, sover bekend, die eerste geleentheid waar verteenwoordigers uit die hele rooivleis-waardeketting byeengekom het om ’n gesamentlike doelstelling te bespreek.

Die doelstelling om die Suid-Afrikaanse rooivleisbedryf in ’n wêreldklas-produsent te omskep is op verlede jaar se Aldam-vleisbeesskool geïdentifiseer.

Benewens etlike voorleggings oor hoe Suid-Afrika só ’n doelstelling kan bereik, het die organiseerders ook ’n breë beroep gedoen vir voorleggings deur lede van die publiek.

Dr. Michael Bradfield, hoof van Breedplan SA, het op die werksessie gesê dat daar geleenthede vir die rooivleisbedryf bestaan om gehaltesnitte uit te voer, maar dat kwessies rakende biosekuriteit, naspeurbaarheid en gradering die bedryf se vermoë om mee te ding, kniehalter.

Bradfield het ná afloop van die werksessie verwys na data wat dr. John Purchase, uitvoerende hoof van die landbousakekamer Agbiz, by die werksessie aangehaal het, waarvolgens uitvoervolumes van beesvleis tussen 2012 en 2016 van 15 000 ton tot amper 40 000 ton gestyg het, en die waarde van dié uitvoer van R300 miljoen tot amper R2,5 miljard.

Hy meen dit behoort die bedryf aan te spoor om naspeurbaarheid en gehalte te verbeter.

LEEMTE

Bradfield het op die werksessie gesê daar is internasionaal ’n groot leemte vir snitte van hoë gehalte, en Suid-Afrika is in die posisie om daarin te voorsien.

“Ons is egter agter ander Afrikalande wat die naspeurbaarheid van ons rooivleis betref,” het hy gesê. Ethiopië voer byvoorbeeld jaarliks sowat 800 000 stuks vee uit. Dié land se bedryf het reeds planne in werking gestel om dié diere elektronies te identifiseer en te verbind met hul oorsprong.

Hy sê Suid-Afrika sal ’n doeltreffende naspeurbaarheidsprogram van stapel moet stuur om lonende wêreldmarkte te betree.

Voorts moet gradering ook aandag geniet, want ofskoon die huidige stelsel voldoende is om karkaseienskappe te bepaal, voorsien dit nie in verbruikers se behoeftes nie.

“Die huidige graderingstelsel sal dus aangepas moet word vanaf ’n heelkarkasgradering tot een waarvolgens snitte gegradeer word. Dit sal ’n soortgelyke gradering wees as waaraan Australiese en Amerikaanse beesvleissnitte onderwerp word en waarmee dié lande reeds geweldig sukses geniet.” Bradfield sê snitte van hoë gehalte kan die plaaslike rooivleisbedryf teen ’n wisselvallige rand beskerm omdat rooivleis ’n internasionale prys het.

“Uitvoer kan ’n bedryf beskerm, maar dan moet die uitvoer reg hanteer word. Dit sal dus ’n gesamentlike poging van die hele bedryf kos om plaaslike rooivleis suksesvol as rolspeler in die internasionale mark te vestig.”

DIEREGESONDHEID

Só ’n grootse uitvoerpoging sal ook groter beleggings in dieregesondheid vereis.

“Ons kan nie ’n uitvoerder van rooivleis word as die status van ons nasionale kudde se gesondheid nie gewaarborg kan word nie,” sê Bradfield. Vergeleke met Australiese en Amerikaanse rooivleispryse, wat naby die R67/kg-merk verhandel, verhandel plaaslike rooivleis teen tussen R30/kg en R40/kg.

“Rooivleis het dus ’n kommoditeit geword, en is nie die hoëwaardeproduk wat dit veronderstel is om te wees nie. Suid-Afrika is die 13de grootste rooivleisverskaffer ter wêreld, maar ons ding nie as uitvoerder mee nie. Dit is ’n situasie wat die bedryf moet verander en ons kan dit slegs regkry as ons kollektief as “Span Suid-Afrika” optree.”

Bradfield meen ’n uitvoerraad kan ’n oplossing bied om die plaaslike rooivleisbedryf internasionaal te verteenwoordig.

Hy sê verder nuwelingboere moet deel wees van dié poging omdat hulle die nodige kritieke massa verleen om die plaaslike bedryf mededingend te maak.

“Ons kan nie terugsit en wag dat transformasie in die rooivleisbedryf plaasvind nie. Die regering is gewillig om met die bedryf saam te werk en ons moet nou reeds beweeg om daarvan ’n wen-wen-situasie te maak. Die eenvoudige punt is dat as ons nie nou gaan begin bou aan ’n bedryf wat lewenskragtig meeding nie, ons binne 20 jaar irrelevant gaan wees,” sê Bradfield.

VERDIEN STEUN

Mnr. Senzeni Zokwana, Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, het op die geleentheid die rooivleisbedryf geloof vir sy pogings om tot mededinger van wêreldformaat te ontwikkel en gesê die bedryf, as ’n beduidende rolspeler in die Suid-Afrikaanse landbou, verdien regeringsondersteuning. Hy sê deur ontwikkelde lande as model te gebruik, kan die Regering en die private sektor saam doelwitte opstel om mededingendheid te verbeter en produksie te bevorder.

Die graderingstelsel sal aangepas moet word van heelkarkasgradering tot een waarvolgens snitte gegradeer word.