KEER IS DIE ENIGSTE VERWEER
Honderde duisende hoenders is teen druktyd van kant gemaak om die verspreiding van hoogs aansteeklike voëlgriep te stuit. JOYLENE VAN WYK en CARIEN KRUGER berig.
BOERE moet nóóit dink hul biosekerheidstelsel is goed genoeg nie, sê mnr. Kevin Lovell, uitvoerende hoof van die SA Pluimveevereniging en lid van ’n internasionale groep van voëlgriepkenners, ná die gevreesde H5N8voëlgriep op ’n eierplaas en braaihoenderteelplaas uitgebreek het ( KASSIE ).
“Daar is altyd iets wat jy kan verbeter. ’n Mens kan wilde voëls nie keer om te vlieg nie. Al wat jy kan doen, is om die kanse vir besmetting van jou hoenders te minimaliseer.”
Die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye het wilde voëls bestempel as “reservoirs” van voëlgriepvirusse wat gewoonlik die siektes in hul asemhalingstelsel en dermkanaal dra. Die siekte word tussen voëls oorgedra deur regstreekse kont ak van siek voëls se asemhalingstelsel en ontlasting. Verder word dit ook oorgedra deur besmette water, voer en besmette voorwerpe, soos toerusting, mense se klere en skoene, en voertuie. Voëls toon drie tot vyf dae ná besmetting tekens van die siekte.
MAATREËLS
Om die verspreiding van die siekte te keer, is ’n landwye verbod eers op die verkoop van lewende, uitgediende lêhenne en hane geplaas, maar dit is intussen vervang met ’n stel voorwaardes vir verkopers en verkopers van meer as vyf sulke hoenders. Lovell sê dié spesifieke virusstam neig om ouer voëls meer aan te tas.
Dr. Mike Modisane, hoofdirekteur van diereproduksie en gesondheid by die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye, het aan die Parlement se portefeuljekomitee vir landbou, bosbou en visserye gesê produsente van vrylopende hoenders is ná die uitbreking in Zimbabwe gevra om liefs hul pluimvee onder dak te bring.
Modisane sê een van die grootste probleme is om te keer dat “die man wat die hoenders van sy bakkie verkoop” die siekte versprei.
Volgens hom is vrylopende hoenders in gemeenskappe waar daarmee handel gedryf word, ’n groot probleem. Hy sê die SA Nasionale Weermag, SA Polisiediens en verkeersowerhede gaan help toesien dat beheermaatreëls nagekom word.
BLY VEILIG
Die departement beveel die volgende biosekerheidsmaatreëls aan: Beperk toegang tot plase; niemand wat in die afgelope 48 uur met pluimvee kontak gehad het, word toegelaat nie. Ontsmet alle voertuie wat by plase in en uitry. Voorkom beweging van klere, stewels, toerusting en enige ander materiaal wat die virus na ander hoenderhuise en plase kan versprei. Hoendermis moet op die perseel begrawe en met kalk bedek word. Ontsmettingsmiddels, soos glutaraldehied, is doeltreffend teen die voëlgriepvirus. Voorkom waterpoele op plase om te keer dat wilde voëls en hoenders dieselfde water drink. Vrylopende hoenders se voer en water moet binnenshuis gegee word of minstens onder ’n lae, soliede dak. Meld enige toename in vrektes onmiddellik by die staatsveearts aan. Beperk die getal werkers by vermoedelik besmette hoenderhuise of plase. Toegewysde personeel moet verkieslik nie in kontak kom met werkers by onbesmette huise en plase nie.
RISIKO EN KOSTE
Lovell sê mismonsters gaan van wilde voëls by die land se belangrikste damme geneem word om te bepaal waar die grootste risiko’s is.
Hy sê daar is nie versekeringsprodukte teen voëlgriep nie. Boere moet self die koste dra van hoenders wat aan die siekte vrek, maar vir die hoenders wat deur die staat van kant gemaak word, sal daar na verwagting vergoeding wees, hoewel die bedrag nog onseker is.
Die Europese Unie (EU) sal volgens Modisane steeds behandelde volstruisvleis uit SuidAfrika invoer.
Modisane, ook voorsitter van die vergadering van afgevaardigdes van die internasionale organisasie vir dieregesondheid (OIE), het self met die EUkommissaris daaroor gepraat.
“Volstruisvleis wat gekook is om die virus onaktief te maak, kan steeds verkoop word.”
Daar is ’n verbod op die uitvoer van onverwerkte volstruisen hoendervleis.
Lovell sê SuidAfrika voer hoenderprodukte hoofsaaklik na sy buurlande uit en verlede jaar was dit slegs sowat 3,7% van totale plaaslike produksie.