VAT 90% REGTIG DIE GELD?
GEGEWE die hektare en aantal begunstigdes wat by grondeise in landelike gebiede betrokke is, waar mense eerder grond as geld vra, is daar ’n kans dat meer begunstigdes van restitusie-eise op herverdeelde grond woon as wat daar begunstigdes is wat geldelike vergoeding ontvang.
Só redeneer me. Nomfundo Gobodo, hoof-grondeisekommissaris. Sy het verlede week aan die Parlement se portefeuljekomitee vir landelike ontwikkeling en grondhervorming gesê die kommissie vir die herstel van grondregte wil self kyk na die aannames wat pres. Jacob Zuma en mnr. Gugile Nkwinti, Minister van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming, rondgooi. Hulle sê begunstigdes het eintlik eerder hul oog op geldelike vergoeding as grond.
Dit kom nadat die Regering voorheen aangedui het dat geldelike vergoeding by meer as 90% van die eise wat deurgevoer word, verkies is.
Nkwinti het verlede jaar ook aangedui dat dié neiging blykbaar voortduur, met 94% van die 143 720 voornemende nuwe eisers wat reeds aangedui het dat hulle finansiële vergoeding wil hê.
Gobodo meen die kwessie van grond teenoor vergoeding word verkeerd geïnterpreteer, en verduidelik dat die kommissie baie stedelike eise in die Wes-Kaap herstel. Een huurarbeider eis byvoorbeeld geldelike vergoeding vir 60 m2, terwyl een landelike gemeenskap (met heelwat meer begunstigdes) in Mpumalanga se eis 54 plase kan wees.
AKKURAAT
“Dit is waar dat 90% van die eise deur finansiële vergoeding afgehandel word,” sê Gobodo. “Maar wanneer jy kyk na die aantal hektare wat vir een gemeenskap in ’n landelike eis bekom word teenoor die hoeveelheid geldelike vergoedings vir ’n stedelike gebied, kom jy agter dat die vergelyking van finansiële vergoeding teenoor die herstel van grond nie akkuraat reflekteer word nie.”
Die kommissie het al sy teikens vir die vierde kwartaal van die boekjaar 2016-’17 bereik.