ROOIBOS SE ‘LEWENSBOEK’ GOU GELEES
Navorsers is besig om rooibos se genetiese samestelling te ontsyfer om mettertyd ’n “handleiding” vir die plant saam te stel, sê me. Emily Stander van die Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut (Sanbi) by die Universiteit van Wes-Kaapland.
Sy was een van die sprekers op Rooibos Bpk. se onlangse navorsingsdag op die plaas Muggiedraai buite Clanwilliam.
Emily sê rooibos is die eerste Suid-Afrikaanse medisinale plant waarvan die genetiese inligting ondersoek gaan word. Die navorsers stel veral belang in die polifenole (anti-oksidante in plante en plantprodukte) in rooibosselle en die teenwoordigheid en konsentrasie van aspalatien, ’n polifenool wat net in rooibosplante voorkom.
Die navorsers het onlangs begin om rooibosblare op 15 plase in die verskillende rooibosproduksiestreke van die Wes- en Noord-Kaap te versamel. Die plan is om tot volgende jaar twee keer per jaar blare van dieselfde plante te versamel en te ontleed om te kyk of die plante verandering toon ten opsigte van hoe hulle teenoor droogte, insekte of siektes reageer. “Ons kyk ook of die hoeveelheid en tipe polifenole wat hulle produseer tussen jare en seisoene verskil. Só versamel ons ’n geskiedenis van elke plant en monitor hoe hulle verander.”
Die navorsing kan gebruik word om plante met mekaar te vergelyk ten opsigte van hul bestandheid teen droogte en siektes en die bakterieë wat in assosiasie met rooibos voorkom en die bosse help groei.
“Dit sal ons help om ’n ‘vingerafdruk’ vir rooibos te kry wat ons kan help om te bepaal of ’n produk werklik rooibos is. Daar was gevalle in Amerika waar produkte onder die naam rooibos verkoop is, maar nie rooibos was nie.”
Die navorsers kyk ook wat in die fermentasieproses met aspalatien gebeur. “Daar is reeds bewys dat van die aspalatien in die fermentasieproses van die tee afgebreek word. Ons het ’n makliker metode ontwerp om aspalatien vinnig en goedkoop in plante en tee te meet.”
Dit kan potensieel gebruik word om te meet hoe volledig fermentasie in tee plaasgevind het. Dit kan ook help om te verseker dat groen rooibostee in die winkel wél so te sê “groen” is en sal gebruik kan word om rooibosplante te selekteer vir hul vermoë om die meeste aspalatien te vervaardig.
“Rooibos maak ’n baie lekker tee, maar dis ook wetenskaplik bewys dat dit anti-inflammatoriese, anti-koliek-, anti-verouderings- en anti-allergeniese eienskappe het. Wat rooibos so gesond maak, is die polifenoliese molekules wat aan die plante onttrek kan word.”
Emily sê van die polifenole in rooibos kom ook in “Engelse tee” en ander plante voor, maar rooibos is al plant ter wêreld wat aspalatien bevat. Hulle het wel gevind dat ’n klein persentasie van wilde soorte rooibos nie aspalatien bevat nie. —