LANDBOUWEEKBLAD BRING HULDE

Die landbou het verskeie baanbrekers aan die dood afgestaan in 2017 wat nog lank vir hul bydraes onthou sal word.

Mnr. Brian Corbishley, ’n boorling van KwaZuluNatal en stigter van Pioneer Saad wat later Pannar geword het, is op 7 Januarie op Greytown oorlede. Volgens mense wat hom goed geken het, was hy ’n uitsonderlike sakeman wat deur sy maatskappye vir tienduisende mense werk geskep het. Hy het in 1957 die meerderheid aandele in ’n jong onderneming vir 300 pond gekoop met geld wat hy by sy pa geleen het en Pioneer op 27 Mei 1958 geregistreer. Pioneer Saad het later Pannar geword en is in 2013 aan die multinasionale maatskappy DuPont verkoop. Van sy ander maatskappye is Starke Ayres (tans die grootste groentesaadmaatskappy in private besit in Afrika), Pidelta (’n boerdery op ongeveer 8 000 ha) en Kombat (’n vervaardiger van landbouchemikalieë).

MNR. MANNY DA COSTA (65)

Mnr. Manuel (Manny) da Costa, boer en landbouleier van Nigel, se skielike dood in ’n motorongeluk op 25 Januarie het skokgolwe deur die landbousektor gestuur. Sedert hy in 1970 begin boer het, het hy en sy broer, Johnny, die boerdery Manjoh Ranch opgebou tot ’n omvangryke onderneming wat mielies, sojabone, droëbone en aartappels verbou. Dit sluit ook ’n beesvoerkraal, verpakkingsaanleg, graanmeule en ’n vennootskap met ’n Beefmaster-stoetery in. Die broers was in 2003 Graan SA se Graanprodusent van die Jaar. Da Costa was lank ’n hoofbestuurslid van Graan SA.

DR. FRIKKIE LIEBENBERG (54)

Dr. Frikkie Liebenberg, bekende landbou-ekonoom, is op 10 Maart op sy plaas naby Bronkhorstspruit doodgeskiet. Hy was sedert 2012 ’n dosent aan die Universiteit van Pretoria nadat hy jare lank by die Departement van Landbou en die Landbounavorsingsraad gewerk het. Prof. Johann Kirsten, hoof van die Buro vir Ekonomiese Ondersoek aan die Universiteit Stellenbosch, wat sy studieleier én oudkollega was, het hom beskryf as een van die unieke en skaars landbou-ekonome wat met groot sorg met Suid-Afrika se landboudata kon werk.

MNR. BARRIES SNIJMAN (47)

Mnr. Barries Snijman van Rietbron se ontydige dood op 11 April was ’n gevoelige slag vir die bokhaarbedryf. Hy was ’n perfeksionis en ambassadeur vir die bedryf en is as 27-jarige tot die bestuur van die SA Sybokhaarkwekersvereniging (SASKV) verkies. In 2005 het hy die ondervoorsitter geword en in 2008 was hy vir ’n jaar voorsitter. Hy was ten tye van sy dood die ondervoorsitter van die Sybokhaartrust. Hierdie megaboer is verskeie kere met buitelandse eerbewyse vir sy skeersel bekroon en was ook ’n stoetteler van formaat. Mnr. Louw Retief, wat op die plaas Driehoeksfontein, Murraysburg, geboer het, was ’n bestuurslid van die Nasionale Wolkwekersvereniging en het in die vereniging se nasionale bestuur gedien. Hy is in Junie in Somerset-Wes oorlede. Hy was ook sewe jaar lank die voorsitter van die SASKV en het in die Sybokhaartrust gedien. Retief was verskeie jare lank ’n parlementslid. Hy het verskeie kere van die toppryse vir sy bokhaarskeersel verower.

MNR. EDU KLEYN (70)

Mnr. Edu Kleyn, ’n bekende Suid-Afrikaner in Mosambiek se landboukringe en stigterslid van DriveMoz (’n webwerf vir besoekers aan Mosambiek), is in Junie in ’n motorongeluk in Krugersdorp oorlede. Hy was ’n suksesvolle boer in Mosambiek en was ook by talle eiendomsontwikkelings daar betrokke. Hy was ook betrokke by die vestiging van Die Bosvelder-restaurant in Centurion. Hy word oorleef deur onder meer sy vrou, Annie, en sy broer, Gerhard.

MNR. BOK KLOPPER (40)

Op 7 Julie het mnr. Johann (Bok) Klopper, groep- finansiële direkteur van GWK, in die St. George’s-hospitaal in Port Elizabeth beswyk aan beserings wat hy ’n week vroeër tydens ’n rooftog opgedoen het. Klopper het 15 jaar vir GWK gewerk en was net 35 toe hy as groepfinansiële direkteur aangestel is. Voorheen was hy hoof van finansiering en hoof van die interne oudit-afdeling. “Ons sal Bok onthou as ons kollega wat altyd tyd gehad het vir ’n grappie of ’n geselsie,” het mnr. Llewellyn Brooks, groep- besturende direkteur, oor hom gesê.

MNR. WILLIE VAN AARDE (62)

Mnr. Willie van Aarde, wat in 1989 as Landbouskrywers SA se Boer van die Jaar bekroon is, is op 28 Augustus in sy huis op Paul Roux in die Vrystaat oorlede. Van Aarde het byna 25 jaar lank met ’n oorgeplante hart geleef. Sy vrou, Emmerenzia, het gesê hy het op 2 Augustus geval en sy heup gebreek nadat hy vermoedelik weer ’n hartaanval gehad het. Sy hart was te swak vir ’n operasie aan sy heup en ná twee weke in die hospitaal is hy terug huis toe, waar hy sy laaste dae saam met sy gesin deurgebring het.

MNR. HERMAN BOTHA (64)

In Augustus eis nóg ’n plaasaanval die lewe van mnr. Herman Botha, ’n leierboer van Limpopo wat in elke komitee gedien het waar hy ’n bydrae kon lewer. Met sy ervaring as eertydse kommandobevelvoerder was hy ’n aanwins vir die veiligheidstrukture van Limpopo en die omgewing van Groblersdal. Boonop was hy bekend vir sy goeie menseverhoudinge, of dit nou met sy plaaswerkers of die leierskorps van die georganiseerde landbou was. Hy is deur ’n gewapende bende van 11 in sy huis op sy plaas buite Groblersdal oorval.

MNR. SPATZ SPERLING (87)

Een van Suid-Afrika se wynpioniers, mnr. Michael Hans (Spatz) Sperling van Delheim, is op 8 Oktober ná ’n lang siekte oorlede. Sedert sy aankoms in Suid-Afrika in 1951, met 10 pond in sy sak, aan boord van die Winchester Castle, het hy baanbrekerswerk in die plaaslike wynbedryf gedoen. Hy het onder meer in 1971 saam met mnre. Frans Malan van Simonsig en Niel Joubert van Spier die Stellenbosch-wynroete gestig – die eerste wynroete in Suid-Afrika. Saam met Malan en mnr. Sydney Back van Backsberg het Sperling die Cape Estate Wine Producers gestig, wat deurslaggewend was om wetgewing oor wynlandgoedere te verander.