Sonder grond droom dié jong boer groot

Net ná matriek moes die 26-jarige Cornel Landman van Oudtshoorn uitspring om as plaasbestuurder te werk. Geld vir grond of verdere studie was daar nie.

Toe dié plaas verkoop is, het hy sy werk verloor en in 2013 het hy ’n stukkie luserngrond gehuur. Daar het hy die potensiaal van lusern raakgesien en grond bygehuur. Vandag boer hy met lusern, bedryf ’n volskaalse lusernonderneming wat 70 ton lusern per dag maal, ’n winsgewende melkery, vervoervertakking – én verskaf werk aan 75 mense. Boonop kon dié finalis in die Wes-Kaapse Jongboer van die Jaar sy skoolseundroom van ’n skaapvoerkraal bewaarheid.

Sy onderneming Karoo Lusern is by feitlik die hele lusernwaardeketting betrokke en vermy vermorsing deur waardetoevoeging. Oorskotlusern van die fabriek word gevoer aan die koeie in hul melkery met 92 koeie. “Dit gaan ongelooflik goed met die melkstal omdat die voerkoste taamlik laag is. Ons wil nie 1 000 koeie melk nie. Solank ek waarde tot my afvallusern toevoeg, is ek tevrede.”

Nog ’n manier waarop oorskotlusern benut word, is ’n voerkorrelaanleg.

Cornel sê deesdae moet boere sakemense wees. “Ja, jy moet ’n liefde vir boerdery en die natuur hê, maar as jy nie ’n kop vir sake het nie en nie bereid is om jou produkte aan die eindverbruiker te bemark nie, gaan jy sukkel om in moeilike toestande voort te bestaan.”

Hy geniet wat hy doen en meen hy is baie geseënd. “As ek 100 mense kan werk gee en elke mens wat vir my werk, het ten minste vyf afhanklikes, gee ek 500 mense kos.”

Boonop help hy nuwe swart boere op hul plaas in die Baviaanskoof. Op die plaas Sewenfontein, ’n gemeenskapsboerdery met 74 aandeelhouers waarvan 7 op die plaas werk, het Cornel ’n dam gebou en spilpunte opgerig om 30 ha onder besproeiing te kry. Hy help hulle ook met ’n afsetgebied vir hul lusern.

Groei is ononderhandelbaar. Sy omset het die afgelope jare met onderskeidelik 52%, 25% en 36% (in 2016) gegroei. Sy skuldlasverhouding het van 7:1 in 2014 tot 5:1 verlede jaar gedaal.

Hy wil sy omset oor vyf jaar vervyfdubbel. “Hier is genoeg grond, bestuurskapasiteit en mense wat werk soek.”