Tegnologie versnel teelvordering
Die Van Pletzen-familie van Jamestown in die Noordoos-Kaap het die afgelope 15 jaar vordering behaal wat ’n verstommende 85% hoër as die rasgemiddelde is, danksy hul gesamentlike benutting van teeltegnologie.
Die Van Pletzen-broers Ras en Niel, en hul neef Diederik, bedryf elkeen hul eie Merinostoetery, maar werk oor ’n breë spektrum saam as vennote in Van Pletzen Merino’s (VPM). Die grootste daarvan is die uitruil van teelmateriaal om kuddes te verbeter, maar hulle help ook met toesig op die ander se plase, deel die koste met gesamentlike aankope en bied saam twee veilings per jaar aan.
Die groep se teelvordering is duidelik deur die toename in die stoetery se relatiewe ekonomiese waarde (REW) van R39 per kleinvee-eenheid (KVE). Dit is 85% beter as die rasgemiddelde van R21 per KVE. Die REW neem ekonomies belangrike eienskap- pe, soos vrugbaarheid, groei en wolgehalte, in ag. Dit word uitgedruk in R/KVE/jaar en is ’n teelwaarde wat die verskil in randwaarde tussen diere of stoeterye aantoon. Hul teelwaardes vir bouvorm (0,67) en wolgehalte (0,53) is ook meer as die rasgemiddelde van onderskeidelik 0,11 en 0,15.
“Die teel van doeltreffender skape – diere wat ’n hoër inkomste teen ’n laer koste lewer – is ’n stadige proses, maar deur teeltegnologie te benut, kan jy baie vinniger vorder as in die verlede. Vinnige teelvordering vereis egter die toegewyde en akkurate aantekening van produksie-eienskappe wat die inkomste van skaapboerdery bepaal,” sê Diederik.
Die grootste voordeel van prestasiemeting is die vermoë om teellyne met meerderwaardige genetiese eienskappe te kan uitwys. Al drie die Van Pletzen-stoeterye neem aan die Merinoplan van Merino SA deel. Dit behels onder meer die aanteken van ouerskap, geboorte- en speenstatus van lammers, jaaroudgewig en wolproduksie. Die wol word vir skoon opbrengs, stapellengte en veseldikte ontleed. Aantekening word dus gehou van die meetbare eienskappe wat oorerflik is en ’n regstreekse geldwaarde het.
“Elke dier (word) getoets, maar sy hele familie se produksie word gebruik om sy eie teelwaarde te voorspel. Dit is dus heelwat akkurater as indekse.”
Al drie telers stem saam dat die niemeetbare eienskappe ewe belangrik is as teelwaardes. “Dis ’n kwessie van balans dat die hand-en-oogmetode aanvullend gebruik word tot die teelwaardes om uitsonderlike teelmateriaal te selekteer.”
Die Van Pletzens se hoofdoelwit is om Merino’s te teel wat weiding ten beste ekonomies in vleis en vag van ’n hoë gehalte kan omskakel. In die seleksieprogram word beter groei en hoër skoonwolproduksie met langer vesel beklemtoon. Vrugbaarheid is uiters belangrik omdat dit winsgewendheid so beïnvloed. Melkproduksie en goeie moedereienskappe tel ook baie.