Opleiding en die ‘basics’ laat produksie klim
Sy pad na die landbou het ’n nederige begin as plaaswerker se seun gehad, maar vandag pluk mnr. Frikkie Jacobs, plaasbestuurder op een van die Bo-Radyn-boerdery se appel- en peerplase, die vrugte van die ervaring wat hy by vorige werkgewers, soos die Dutoit Groep en Capespan, opgedoen het.
Onder sy knap hand het produksie op Queen Anne, die plaas wat hy bestuur, binne twee jaar met byna 60% gegroei. Hy is onder meer in 2015 as Hortgro se Plaasbestuurder van die Jaar aangewys.
“Ons het net die basics begin reg doen, soos om die regte hoeveelheid misstof en besproeiing op die regte tyd toe te dien, voorkomend plaagbestryding toe te pas, moeilike hellings beter te bestuur en snoei- en uitdunpraktyke te verbeter.”
Hy het baie geloof in presisieboerdery, daarom werk hy nou saam met Agrimotion om plantvoeding te verbeter en grondregstellings te maak. DFM se sagteware en vogmeters sorg ook vir goeie besproeiingskedulering.
Opleiding het egter die grootste omwenteling in die boerdery teweeggebring. Frikkie se passie is juis opleiding en mense-ontwikkeling.
“Die Le Roux-familie (eienaars van Bo-Radyn) sê altyd hulle boer nie met vrugte nie, maar met mense.”
Eers het Frikkie gesorg dat die junior bestuurders opleiding kry (verskeie kursusse). Dis belangrik dat hulle die primêre boerderytake verstaan sodat hulle hul kennis aan toesighouers kan oordra. Daarna was dit die toesighouers se beurt om vir Shine-opleiding te gaan. Die klem was op plaas- en lewensvaardighede. “Ons bevorder ook ’n leeskultuur. Ons probeer vir elke permanente huisgesin ’n Landbouweekblad gee sodat hulle kan verstaan waaroor die landbou gaan. Dis goed dat werkers weet wat in die breë landbou en in ander bedrywe as hul eie aangaan.” Frikkie beskou egter steeds swart ekonomiese bemagtiging as ’n struikelblok in die landbou. “Die huidige model móét verander. Op die oomblik kom grond in die hande van mense wat regtig nie weet wat om daarmee te maak nie.” As iemand wat homself al bewys het as boer, sal hy graag grond wil hê? “As jy my vyf jaar gelede gevra het, sou ek ‘ja’ gesê het. Vandag sit ek op ’n plaas van 140 ha en ek werk vir ander mense. Maar dié plaas ís myne, want hier word ek toegelaat om myself uit te leef. Bemagtiging is gewoonlik waar iemand in jou belê deur grond, maar tans belê die Le Rouxs in mý. Ek is finansieel onafhanklik en hoef nie bakhand te staan nie. By Bo-Radyn beteken ’n belegging in mense om hulle in staat te stel om eiendom te besit, ’n eie motor te hê en kinders na goeie skole en selfs universiteite te stuur. Hulle maak dit álles vir my moontlik.”