DIÉ WEEK IN DIE LANDBOU
ÁLMAL SE GROND
Die Grondwethof het beslis dat swart grondeisers van die gemeenskap Salem naby Grahamstad in die Oos-Kaap die reg het tot ’n sekere deel van die Salem-meent en dat hulle weens rassediskriminasie van die grond ontneem is. Die Grondeisehof in Grahamstad het in 2014 ten gunste van die eisers beslis in ’n geding met 18 grondeienaars. Hulle het aangevoer hulle het eienaarskap van die Salemmeent gehad voordat die 1820-Setlaars daar aangekom het. Die Grondwethof het bevind die eisers en die setlaars het destyds saam op die grond gewoon en dit gebruik vir weiding en landbou-aktiwiteite. Dus het nóg die eisers nóg die setlaars eksklusiewe regte tot die grond, maar is albei groepe geregtig op ’n deel daarvan. Die gemeenskap kan nou die Grondeisehof nader om te vra dat die grondregte wat hulle in 1940 verloor het, aan hulle herstel word.
KLEIN BEGIN
Die eerste kledingstukke gemaak uit wol en kasjmier wat plaaslik gelewer én verwerk is, is onlangs met die opening van ’n klein wol-en-sybokhaar-verwerkingsaanleg op Butterworth ten toon gestel. Ivili Loboya is danksy ’n vennootskap met die Wetenskaplike en Nywerheidnavorsingsraad (WNNR) in Port Elizabeth op die been gebring en word deur vroue by Ibika naby Butterworth bedryf. Die tekstielwebwerf Twist berig 1 500 boere is opgelei om bokhaar te oes, maar in sy eerste bestaansjaar het net meer as 200 bokhaar gelewer. Ten einde in ’n volhoubare besigheid te kan groei, sal die besigheid die deelname van 1 000 boere met 50 bokke elk nodig hê, volgens die projekleier, dr. Anton Botha.
DRUIWE-OPONTHOUD
Vertragings by die Durban- en Kaapstadhawe kan die weeklikse uitvoer van tafeldruiwe na Europa ontwrig, waarsku die Suid-Afrikaanse Tafeldruifbedryf in sy jongste nuusbrief. Volgens skeepsrederye veroorsaak ernstige opeenhopings by die Durbanhawe dat sommige skepe daar tot tien dae voor anker moet lê, wat weer verdere vertragings tot gevolg het vir skepe wat ook Kaapstad aandoen. Tafeldruifinnames tot die 48ste week van die huidige produksiejaar was nagenoeg 900 000 kartonhouers (4,5 kg) minder as die vorige jaar (5 802 982 teenoor 6 700 912), maar steeds meer as 2015-’16 se 5 276 917 kartonhouers. Die tafeldruifoes het in verskeie produksiestreke laat begin.
GOUE EIERS
Drastiese stygings in eierpryse ná die uitbreking van hoogs aansteek- like voëlgriep kan in die komende maande voortduur. Volgens mnr. Paul Makube, landbou-ekonoom by FNB, was die verbruikersprys van eiers in Oktober 8,5% hoër as ’n jaar gelede. Dr. Naudé Rossouw, besturende direkteur van die pluimveeprodusent Rossgro, sê produsentepryse het met 10-15% gestyg. Eierproduksie het reeds vóór die uitbreking in die middel van die jaar begin afneem weens die droogte en gepaardgaande hoë voerpryse. Makube sê aanbodtekorte kan minstens ’n jaar voortduur. Pryse kan in die volgende paar maande met 15-20% styg, sê hy in ’n verklaring.
WAGYU-REDDING
’n Bloemfonteinse sakeman se “winskoop” van sowat R170/kg vir ’n Wagyukarkas gaan teen renosterstropery ingespan word. Mnr. Lesole Mogorosi is ’n deeltydse boer van die plaas Slypklip by Kimberley. Die sowat R75 000 wat hy vir ’n ontbeende Wagyu-karkas betaal het, is aan die omgewingsbeskermingstigting van die Groter Kruger-gebied geskenk om stropery te beveg. Mogorosi het dié karkas van ’n Wagyu-os van 440 kg op die eerste veiling van die Gesertifiseerde Wagyu-telersgroep by die Atterburyteater in Pretoria aangeskaf. Hy het ook onder meer ’n swart Wagyu-vers (eerste kruising) van AL5-Wagyu’s van Bloemfontein teen ’n rekordprys van R72 000 gekoop. Kol. Otch Otto, bedryfsdirekteur van die stigting, sê die geld sal aangewend word om weeskalwers te red, gekweste diere te behandel en stropers te vervolg.