Dries Visser se raad: ‘Vergeet wildspekulasie en begin boer’
Die wildbedryf het ’n nuwe era inbeweeg en verg nou daadwerklike bestuursaanpassings vir volgehoue winsgewendheid, sê mnr. Dries Visser, wildteler en jagondernemer van Thabazimbi.
In die vierde jaar van die taaiste droogte wat hy beleef het, is mnr. Dries Visser en sy span besig om buffels te pyl vir sy komende veiling. Hy bly optimisties oor die wildbedryf en glo die daling in wildspryse die afgelope jaar het die bedryf skoongemaak. “Baie mense wat bloot met wild gespekuleer het omdat dit sulke goeie pryse behaal het, het reeds of is besig om die bedryf te verlaat. Dit is deel van die rede vir die ooraanbod van diere op die mark. Die droogte wat in party gebiede voortwoed, speel natuurlik ook ’n rol. Dit is egter goed dat die pryse van wild op realistiese vlakke stabiliseer.”
Die Vyfster-veiling wat hy binnekort aanbied, gaan ’n belangrike aanduiding wees van die ware toedrag van sake in Suid-Afrika se wildveilingbedryf. Dié veiling op 24 Februarie beloof om van die land se beste teeldiere beskikbaar te stel. Spesiale gasverkopers sluit in Wintershoek Wild, Peter Bellingan, Twin City Game Breeders en Silent Valley Stud Game Breeders.
Dries noem dat dit die eerste veiling is waar diere van Bellingan beskikbaar gaan wees en dat dit vir baie ernstige telers ’n ideale geleentheid is om ’n verskeidenheid van die bedryf se beste teeldiere op een plek te koop.
Hy glo die boere wat na die jare van wegholpryse oorbly en steeds teen realistiese pryse ’n bestaan in die wildbedryf kan maak, is manne en vroue soos hy, ware wildboere. “Ek het nie ’n agterdeur nie, ek het nie nog ’n besigheid waaruit ek ’n inkomste verdien met wild as ’n besigheidjie op die kantlyn nie. Hierdie is my brood en botter. Ek moet dit laat werk.”
Dries en sy seun, Dries jr., se boerdery staan op twee bene: Dries Visser Pure Bred Game, wat met waardevolle vlakte- en skaars wildsoorte teel, en Dries Visser Hunting Safaris. Hoewel hulle in Suid-Afrika onder wildtelers vir veral hulle suiwer, swartgemaskerde Zambiese swartwitpense bekend is, is
hulle oorsee bekend as een van Suid-Afrika se beste jagbestemmings vir boogjagters. Albei is jagondernemers.
Hulle besit en bestuur dus die hele wildwaardeketting, ’n voordeel wat dit vir Dries moontlik gemaak het om sy boerdery by die veranderende wildekonomie aan te pas.
Hoewel sy jagbesigheid goed gevestig is, moes Dries die afgelope jaar groot veranderinge aan sy wildboerdery maak om die teelprojekte kostedoeltreffender te bestuur, terwyl hy die probleme wat die droogte meebring, die hoof bied. “Ek het kilometers en kilometers draad uitgehaal namate ek my intensiewe teelkampe afgebreek en begin het om my diere ekstensief te bestuur.”
Hy sê hy het nog net swartwitpense en bastergemsbokke in intensiewe teelkampe; die res van sy wild wei ekstensief in kampe van tussen 750 ha en 1 100 ha waar hy hulle selektief bestuur. Hierdie groot kampe is deel van sy jagbedryf, al is dit ook teelkampe. Hy selekteer sy teeldiere en sy jagkliënte skiet dan die diere wat hy nie vir aanteel wil hou nie.
Hy het byvoorbeeld al sy goue wildebeeste in een so ’n kamp of plaas. Hoewel daar nie ander wildebeeste in daardie kamp is nie, is daar ’n verskeidenheid ander wildsoorte. Die jagters word dus nie noodwendig in daardie kamp se skuilings geplaas om goue wildebeeste te jag nie, maar Dries bied wel die kleurvariante as opsie, as die jagter besluit om een te skiet.
Hy sê op dié manier hoef ’n mens nie jou kleurvariante spesiaal in die buiteland te gaan bemark nie. “Dis iets wat jy sommer om die kampvuur aan jou jagbesoekers bemark.”
Hy laat nie sy topteeldiere só jag nie, maar gebruik die jagters om sy swakker bulle en ramme uit te haal. Dries sê hy het soveel sukses met hierdie metode dat hy nie vanjaar swart en saalrug-rooibokke op veilings aanbied nie. Die vraag op die jagveld is sterk genoeg om sy oortollige diere van die veld af te haal, terwyl die beste diere rustig aanteel. Hy het afsonderlike kampe vir sy swart rooibokke, saalrugrooibokke, goue wildebeeste, koningswildebeeste, goue gemsbokke en buffels.
MONITOR TEELTROPPE
Hierdie bestuurstelsel verg egter dat ’n mens daagliks in die veld kom en jou diere ken. Jy moet jou goeie teeldiere identifiseer en jou teeltroppe monitor om seker te maak daar is nie ’n swakker, manlike dier wat jou topteelbul of -ram van die vroulike diere af weghou nie.
Jy moet ook ’n goeie vertrouensverhouding met jou beroepsjagter en jagondernemer hê.
“Die beroepsjagters wat op jou grond werk, moet goed gekwalifiseer wees, wild ken en weet hoe ’n swakker manlike dier lyk. Hulle moet jou bestuursplan ken en verstaan, en daarvolgens jag,” sê Dries.
“In geen omstandighede mag ’n beroepsjagter swig voor die versoeking om een van jou topdiere te jag nie. Dit sal die einde van jul besigheid saam beteken. Hier het jy integriteit en kennis nodig, want jy het nie meer oorplaatjies om diere te identifiseer nie.
“Dit raak dus meer ’n ekstensiewe kommersiële boerdery, maar waar jy deur seleksie die gehalte van jou kudde aanhou opteel en die teelmateriaal van nuwe stoetdiere wat jy inkoop, behoorlik in die trop vaslê.”
Dries sorg dat hy weet wat op sy teelplase aangaan, veral in die kampe waar hy steeds op oorplaatjies staatmaak vir rekordhouding, soos by sy buffels. Hy het twee sulke kampe waarin hy tussen 40 en 50 van sy beste buffelkoeie aanhou. Elke kamp het net een bul.
Hier selekteer hy vir harde, breë horingbasisse. Dries gebruik ’n verskeidenheid van sogenoemde Oos-Afrika-, Addo- en Kruger-bloedlyne. Hy kan gou sien watter koeie het gekalf, binne ’n bestek van sewe dae sal hy weet en dan ’n aantekening agter daardie koei se naam maak.
In die wintermaande, wanneer hulle gevoer word, raak die buffels heel mak en dan is dit maklik om hulle in sy passiewe vangkrale te hanteer. Elke buffeltrop het sy eie passiewe vangkraal van 2 ha en in elke kraal kan Dries omtrent 200 buffels op ’n slag hanteer as dit nodig word.
Net ná die eerste reën, wanneer die buffels almal in die vangkraal is, maak Dries die opvangskamp se hekke toe. Hy pyl omtrent twee op ’n slag om horings te meet en vir nuwe kalwers oorplaatjies aan te sit. Die
plaatjies het nommers. Omdat hy weet min of meer wanneer elke kalf aangekom het, kan hy met akkuraatheid binne drie of vier dae sê wat ’n kalf se geboortedatum is.
“’n Mens sien gou watter kalf loop saam met watter koei. Hulle loop tot drie geslagte saam met hul ma’s en dan skryf ons die kalf se oorplaatjienommer by die koei s’n op. Dit is hoekom dit belangrik is dat ’n mens in jou veld beweeg en weet wat met jou diere aangaan.”
SKEI DIE KORING VAN DIE KAF
Wanneer Dries die buffels op sowat 30 maande oud speen, het hy al ’n goeie aanduiding van wat die gehalte van sy verskillende kalwers gaan wees. Die bulkalwers word na ’n bulkamp verskuif waar hulle saam met ander spesies wei, terwyl Dries hulle monitor. Bulle wat nie aan sy teelvereistes voldoen nie, word na die jagplaas verskuif. Ander bulle wat van goeie teelgehalte is, sal bemark word as Dries hulle nie vir sy eie teelprogramme hou nie.
Hy bestuur deesdae sy kleurvariante op dieselfde manier, met die uitsondering dat hier nie meer oorplaatjies gebruik word nie. Hy beklemtoon weer dat hierdie nie ’n lessenaarboerdery is nie. “As jy só met jou wild wil werk, moet jy ’n boer wees en jy moet elke dag in die veld kom en jou diere ken.”
Dries glo boere wat nog intensiewe teelkampe het, sal aardverwarming in gedagte moet hou wanneer hulle bestuursplanne maak. “Ons aanwas kan nie meer in die hoogsomer aankom nie, dit word te warm en kalwers en lammers dehidreer op die veld.”
Hy sê boere gaan ook mooi moet dink oor ontbossing. Vanjaar se droogte het hom die waarde van blare laat besef.
FOKUS OP BUITELANDSE JAGTERS
Omdat Dries so ’n gewilde nisbestemming vir buitelandse boogjagters is, is dit nie vir hom moontlik om ook vir plaaslike biltongjagters voorsiening te maak nie. Hy sê boere wat nie deur die hele seisoen besprekings vir trofeejagters het nie, sal baat vind deur ook voorsiening te maak vir biltongjagters.
Dries sê biltongjagters is ’n winsgewende manier om veral vroulike diere te oes. Buitelandse jagters is op trofeejag ingestel en min van hulle stel belang om vroulike diere te jag.
Hy vang dus sy oortollige vroulike diere in passiewe vangkrale en verkoop hulle op veilings of uit die hand as kommersiële wild. Hy het verlede jaar byvoorbeeld 800 rooibokke met gesplete gene uitgevang en verkoop.
Dries sê hoewel dit nie noodsaaklik is om verblyfgeriewe vir trofeejagters te hê nie, is dit voordelig. Jagondernemers sal ander verblyf kry as die boer waar hulle jag nie verblyf verskaf nie, maar die boer kan ’n ekstra inkomste verdien deur verblyf te bied en jagters waarskynlik langer op sy grond hou. Hy waarsku egter dat boere nie moet oorkapitaliseer nie. “Verskaf gerieflike verblyf, maar moet byvoorbeeld nie ’n heeltydse sjef aanstel as jy net elke derde of vierde week buitelandse jagters het nie.”
Dries sê verskeidenheid is noodsaaklik. “Hoe meer wildsoorte jy op jou plaas het, hoe meer skep jy ’n eg Afrika-ervaring vir jou besoeker, en hoe meer tyd bring hulle vir jag en verblyf by jou deur.”
Dries wys daarop dat jagters ook geneig is om meer te jag as waarvoor hulle beoog het as hulle op ’n plaas ander diersoorte sien wat nie aanvanklik in hul bespreking ingesluit was nie.
Hy is nie bekommerd oor die mededinging vir internasionale jagkliënte uit Suid-Afrika se buurlande nie. “Die bloeityd in die plaaslike bedryf die afgelope klompie jare het ons ’n groot voorsprong in die teel van toptrofeediere gegee en die buiteland gaan nie kan kers vashou nie.” Hy meen Suid-Afrika kan in die toekoms selfs ’n belangrike rol speel om wild aan lande, soos Zimbabwe, te verskaf wanneer boere daar hul bedryf weer op dreef wil kry.
Hy glo die ANC-regering onder leiding van mnr. Cyril Ramaphosa sal die jagbedryf aan twee fronte bevoordeel. Eerstens glo hy die beleidsonsekerheid rondom grondeienaarskap sal aangepak word en beleggersvertroue sal weer herstel, en tweedens meen hy dat onnodige rompslomp met die invoer van jagwapens en immigrasiewetgewing wat dit moeilik maak om in Suid-Afrika te kom jag, onder oë geneem sal word.
“Ek glo ons het ’n blink toekoms in hierdie bedryf. Ons moet net besef dat ons nou moet begin boer en nie meer net kan spekuleer nie.” Hy is ook opgewonde oor die plaaslike vleismark en sien baie potensiaal vir wildsvleis in die toekoms.