Boer jy nog saam met die natuur?
Is jy in voeling met die natuur of moet jy jaar ná jaar meer aanpassings maak om nog “winsgewend” te boer? Onthou, die beste versekering teen wisselvallige pryse is om ’n laekosteprodusent te wees.
Die klimaat verander beslis. Die tekens is daar – onteenseglik.
Ek het nou die dag gehunker na oom Gideon van Zyl van Olifantshoek, wat ’n groot mentor vir my was toe ek as jong man in die beeswêreld betrokke geraak het.
Oom Gideon was ’n visioenêre man met baie kennis. Hy het dinge lank en in die fynste besonderhede bedink. Omtrent tien jaar gelede het ek weer die voorreg gehad om in gesprek met hom te wees. Ek onthou sy woorde asof dit gister was . . . Hy het gesê: “Dit is nie of die klimaat verander nie, maar eerder hoeveel en hoe vinnig. Julle sal moet aanpas en vinnig ook.”
In die gebied waar ek boer, hoor ons al hoe meer klagtes oor die reënpatrone wat verander, dat boorgate opdroog, dat ons al hoe dieper moet boor vir water en dat die reën al hoe later begin. Verder is dit beslis waar dat een van die pilare van suksesvolle beesboerdery op natuurlike veldweiding is om seker te maak dat jy in pas is met die natuur.
My vraag aan elke beesboer in Suid Afrika is: Het jy al die tekens waargeneem en het jy die nodige aanpassings gemaak?
Ons moes hierdie Desembervakansie inderhaas boor omdat watervoorsiening ’n probleem geword het.
Uit moedeloosheid ná twee droë gate het ek my seun Nico, ’n hidrogeoloog, genader om hulp. Met sy kennis, die wetenskap en die harde werk van die ouer geoloë wat die land jare gelede deurkruis het, kon ons die potensiële plekke (dyke) identifiseer en was ons met albei boorprobeerslae suksesvol.
Vinnig leer jy dat water die lewensaar is van alles. Jy kan nog voer koop, maar om water te koop of water aan te ry vir beeste is ’n saak van onmoontlikheid.
BELADINGSTEMPO DEURSLAGGEWEND
Die golden bullet van beesboerdery is beladingstempo. Voor jy dus enige koste aangaan om dit ’n werklikheid te maak, maak eers seker jy het watersekerheid.
Verder is dit noodsaaklik dat ons elke druppel water doeltreffend benut en nie onverantwoordelik met waterbronne omgaan nie. Wanneer jy saam met die natuur boer, het jy ’n kleiner behoefte aan ekstra voeding (hooi), wat dalk onnodig baie water gebruik.
Verder het ons van die internasionale grondgesondheidspesialis dr. Christine Jones geleer dat met elke persentasiepunt wat die koolstofinhoud van die grond verhoog, verhoog die waterhouvermoë van die grond drasties (128 000 liter/ha).
Beesboere bestee baie tyd en geld daaraan om teelmateriaal te verbeter, maar om saam met die natuur te boer is dalk die maklikste klein bestuursaanpassing wat jy kan doen om jou winsgewendheid ’n hupstoot te gee.
Hoekom is dit so voordelig? Maklik, dit verlaag die behoefte aan aangekoopte produksiemiddele drasties. Gevolglik is minder lek nodig, kalwers is gesonder, jou besettingsyfer is hoër en jy hoef minder hooi te voer, indien dit die gebruik was.
As jy saam met die natuur boer, bring jy die voedingsbehoeftekurwe van die dier in ooreenstemming met die hoeveelheid en gehalte van die natuurlike weiding.
BESTE VERSEKERING TEEN ONSEKERHEID
Ons moet ons tyd en aandag bestee aan dinge wat finansiële voordele inhou. Om daarom tyd te bestee om die mate van klimaatsverandering te probeer bepaal, sal beslis die moeite werd wees. Ons moet minder staatmaak op ysters en fossielbrandstof en eerder stelsels ondersoek waar ons meer staatmaak op sonlig, die grond, reën en ons Godgegewe vermoë om te kan dink, redeneer en kreatief te wees en dan korrek daarop te reageer.
Die beste versekering teen onseker markte en wisselvallige, lae pryse is om ’n laekosteprodusent te wees. Wanneer ons die ontwikkelingskoste van verse in toom hou, behoort elke vroulike dier oor haar hele lewe winsgewend te wees, met ’n paar uitsonderings: Dit is die
vroulike diere wat geen kalf voortbring nie (om watter rede ook al) of ’n swak kalf speen. Die res behoort altyd teen ’n wins verkoop te word.
Onthou, dit is altyd beter om die diere te verander om by die omgewing aan te pas as om die omgewing te probeer verander om by die dier aan te pas.
Moeder Natuur en Vader Tyd het altyd die laaste sê. Kom ons neem in wat ons by die natuur kan leer en gebruik dit om te versnel wat natuurlik gebeur.
Die beesboere wat in die toekoms suksesvol gaan wees, is hulle wat die natuur die beste gaan naboots. Ons dink ons is slim en het baie kennis ingewin, maar ons moet bly by die basiese beginsels van hoe die kosmos beplan is.
WEES WAAKSAAM
Daag jou huidige praktyke uit. As jou koeie eers op drie jaar kalf, vra die vraag hoekom jy dit nie ’n jaar vroeër kan regkry nie. Onthou, die regte tipe diere is vroeër geslagsryp en sal op 14-16 maande (na gelang van die ras) reeds puberteit bereik het.
Is my kalftyd op die regte tyd? Kalf my diere op groen gras? Het ek die regte soort diere vir die veld? (Alle diere sal in voerkraalomstandighede die paal haal.)
Probeer om nie aan die natuur voor te skryf oor hoe diere behoort te lyk nie. Los ten minste die eerste seleksie van verse aan die natuur oor. Laat die bul en Moeder Natuur vir jou wys watter diere is aangepas in jou omgewing. Wees vroeg in ’n dier se lewe ongenaakbaar – en die res sorg vir hulleself.
Ek hoop regtig my waarskuwing is heeltemal betyds, maar ek wil tog aan elke beesboer sê: Wees waaksaam en voorbereid op die tekens. Stel nou al ’n droogteplan op en hou daarby. Moenie die situasie evalueer volgens langtermynvoorspellings nie, maar eerder op die werklikheid wanneer die tyd daar is om besluite te neem. Identifiseer vroegtydig die klasse diere wat wanneer verkoop moet word, indien nodig. As jy goed beplan, hoef jy nie paniekerig te word nie.
Vra jouself dié belangrike vraag: Boer jy nog saam met die natuur in die gebied waar jy boer? Of het dinge só verander dat jy aanpassings moet maak?
Onthou, die goedkoopste voer onder die son is dit wat God gee: goedversorgde natuurlike weiding.
As jy saam met die natuur boer, bring jy die voedingsbehoeftekurwe van die dier in ooreenstemming met die hoeveelheid en die gehalte van die natuurlike weiding.