KOM SÓ VERBY DIE PRYSTAMELETJIE

Talle mielieboere sit ná wat weergewys ’n uitsonderlik moeilike produksiejaar was in ’n situasie waar hulle bogemiddelde opbrengste sal moet behaal net om gelyk te speel, te midde van stygende produksiekoste.

Die rand-dollar-wisselkoers, wat in vorige jare telkens gehelp het om plaaslike graanpryse teen internasionale prysdalings te pantser, help te midde van groeiende politieke optimisme nie daarmee nie. Aanduidings is dat die wisselkoers vir die volgende paar maande teen R12 per Amerikaanse dollar kan stabiliseer en nie gou weer tot R15 of R16 per dollar gaan verswak nie, sê prof. Johan Willemse, landbou-ekonoom.

Hy se die konsensus is dat dit eerder sywaarts sal beweeg of selfs effens versterk.

“’n Klomp ekonome is gemaklik met R11 teenoor die dollar en R15 teenoor die pond,” het hy op sy kwartaallikse landboumarkwerksessie buite Bloemfontein gesê.

VERDERE DALING?

Willemse waarsku dat mieliepryse, wat reeds langer as ’n jaar teen sowat R2 000 per ton (skaars bokant uitvoerpariteit) verhandel, in komende maande met nog R100 tot R150 kan daal. Dít terwyl die witmielieprys in reaksie op verlede jaar se rekord-oes reeds gehalveer het en die geelmielieprys met sowat ’n derde gedaal het.

Daarby lyk dit of vanjaar se oes minstens groot genoeg gaan wees om in die plaaslike behoefte te voorsien – tussen 9,5 en 10 miljoen ton.

Internasionaal is die mielieprys onder druk weens ’n groot voorraad. In 2016-’17 het die wêreldvoorraad ’n rekordhoogtepunt bereik.

Al verhandel Suid-Afrikaanse wit mielies al ’n jaar lank goedkoper as geel mielies op Safex, is daar steeds genoeg voorraad om in moontlike geelmielietekorte in die veevoermark te voorsien.

Voorts is die geelmielieprys nog nie laag genoeg om dit op die wêreldmark mededingend te maak sodat die uitvoertempo kan versnel nie. Voor dít gebeur, sal die reuse- plaaslike oordragvoorraad vir minstens die volgende jaar pryse laag hou.

“Die prys van geel mielies moet eers laag genoeg raak om by die hawe te kan uitgaan. Ons is nog sowat R200 tot R300 per ton bo die uitvoerprys. As dit nog reën, kan die mark nader aan uitvoerpariteit beweeg. Teen daardie prys kan boere vir die tweede opeenvolgende jaar nie hul produksiekoste dek nie,” sê Willemse.

VERSKANS NÓÚ

Sy raad aan boere is om so vroeg moontlik minstens ’n deel van hul verwagte mielie-oes met Safex-instrumente te verskans. “Na gelang van jou finansiële posisie ís daar metodes om dit te doen. Dit behoort jou R20 tot R30 per ton te kos. Gaan gesels met die markkenners en jou verhandelaar daaroor. Die beste tyd om te verskans, is nou, wanneer onsekerheid op sy hoogste is. As jy wil keer (teen ’n verdere prysdaling), moet jy nie slaap nie.”

Hy sê dit kan nou weer tyd raak om dit te oorweeg om jou veevertakking uit te brei ten einde die risiko van graanverbouing te systap, veral op marginale lande. “Die mielieprys gaan nie gou weer R3 000 per ton haal nie.”