Weer: Is droë siklus op sy einde?
is optimisties dat Suid-Afrika se somerreëngebied ná die afgelope droë siklus weer in ’n natter tydperk begin inbeweeg, sê mnr. Johan van den Berg, klimatoloog van Santam Landbou.
Hy was ’n spreker op die kwartaallikse landboumarkwerksessie in Bloemfontein van die Landbouweekblad-medewerker prof. Johan Willemse. Van den Berg het gepraat oor die wetenskap van weer- en klimaatvoorspellings en vooruitsigte vir die res van die seisoen.
Soos sake nou staan, is daar ’n 70%-kans op minstens normale reën vir die grootste deel van Suid-Afrika, sê hy.
Sonvlek-aktiwiteit versterk dié verwagting. ’n Afname in sonvlek-aktiwiteit het in die verlede meestal met droogte in Suid-Afrika gepaardgegaan, terwyl ’n toename met ’n natter siklus gepaard- gegaan het. Volgens die jongste statistieke lyk dit of die sonvlekkurwe by sy onderste draaipunt kan wees en nou boontoe kan begin beweeg.
Die swak La Niña wat die afgelope paar maande heers, duur voort. Die tipiese atmosferiese toestande in die Stille Oseaan wat gewoonlik met ’n La Niña gepaardgaan en in ’n interaksie met die see-oppervlak tree om dié weerverskynsel te versterk, word nog nie opgemerk nie.
WEES REALISTIES
Van den Berg waarsku dat boere die wetenskaplike werklikheid van seisoenale voorspellings moet besef. Dit is op historiese statistieke gegrond, en nie – soos weervoorspellings op korter termyn – op dinamiese modelle nie.
“As daar ’n 70%-kans op normale reënval is, is daar steeds ’n 30%-kans dat dit nie ’n werklikheid gaan word nie. As die reënval dus ondergemiddeld is, het die 30% gegeld.
“Voorspellings bly voorspellings; dit is nie feite nie. Die heel beste voorspellings se akkuraatheid is gewoonlik nie meer as 70% nie. Die uitwerking van klimaatsverandering word ook nie in seisoensvooruitskouings verreken nie. Bou dit in jou beplanning in. Besluit wat jy gaan doen as die 30%-kans waar word.”
Historiese statistieke wys wel dat die verreweg die meeste La Niña-jare bogemiddelde graan- en
oliesaadopbrengste in Suid-Afrika se somerreëngebied oplewer en die meeste El Niño-jare ondergemiddelde opbrengste, sê Van den Berg. Hy voeg by dit is onmoontlik om die weer vir ’n enkele geografiese punt te voorspel.
“In ’n goeie jaar kan jy steeds in ’n swak kol lê.”
Dieselfde geld reënvalverspreiding binne ’n seisoen.
BEPLANNING
Boere moet ook nie net die voorspellings vir die komende seisoen in ag neem as hulle beplan nie. Die kumulatiewe uitwerking van voorafgaande droogtes (op byvoorbeeld ’n boerdery se finansiële posisie en grondvogvlakke) word té dikwels nie verreken voor boere op ’n plantstrategie vir die komende produksiejaar besluit nie, sê hy.
Van den Berg waarsku voorts teen die geneigdheid om ooroptimisties te wees en die beste toekomsscenario as normaal te beskou. “Moenie ’n goeie jaar as die nuwe normaal beskou nie.”