TRAE STAAT KÓS WITZENBERG-BOERE

VERTRAGINGS met die onderverdeling van grond het begunstigdes van die Witzenberg PALS-grondhervormingsprojek (Partners in Agri Land Solutions) reeds twee jaar se oeste ontsê. Die impak van die huidige droogte sou baie kleiner gewees het as permitte vir damme tydig toegestaan was.

Dít is van die redes waarom dié projek se bestuur dit nou oorweeg om die Regering voor die Grondwethof te daag. Die bestuur wil betrokke staatsdepartemente op dié manier dwing om hul grondwetlike verpligtinge jeens begunstigde boere na te kom.

PALS is ’n private inisiatief wat nie finansieel deur die Regering bygestaan word om grond te koop en oordragte te finansier nie. Dit het in die Witzenbergvallei rondom Ceres ontstaan, maar intussen ook na ander streke uitgebrei.

Bykans 50 grondprojekte in die Wes-Kaap kon al aan die gang gewees het as staatsdepartemente beter saamgewerk het, lui die mees onlangse Witzenberg PALS-nuusbrief. Daarvolgens het vertragings met onderverdelingsaansoeke, water- en kragpermitte, asook ander goedkeurings die inwerkingstelling van projekte vertraag.

“Ons gaan nie weer drie jaar vir staatsdepartemente wag om niks te doen nie, maar ons gaan op vernuwende wyse aanhou om projekte in werking te stel. Ons hoop dat so ’n aansoek (by die Grondwethof) nie nodig sal wees nie en dat ons nuwe politieke rigtinggewers betyds die sweep sal klap om staatsdepartemente reg te ruk.”

BAIE BEREIK

Die organisasie beskou dit steeds as “wesenlike vordering” dat hulle in drie jaar die PALS-raamwerk behoorlik kon toets, volhoubare projekte vir swart boere saamgestel het en meer as 12 nuwe landboubesighede staangemaak het.

“Dit is wesenlike vordering, veral vergeleke met die talle mislukkings wat landwyd met belastingbetalersgeld gefinansier is en nie meer doeltreffend tot voedselsekerheid bydra nie.”

Slegs 12 van hierdie projekte kon tot dusver van stapel gestuur word. Die betrokkenes hou duim vas dat ’n verdere ses projekte binne die volgende ses maande afgehandel sal word.

“Dit is ver benede ons verwagtinge, en hoewel PALS landwyd beny sal word vir die 15 LRAD-projekte (waarin werknemers aandele hou in plase en boerderybedrywighede) en 12 nuwe PALS-projekte, sou ons graag nou reeds die meerderheid PALS-projekte geïmplementeer wou hê,” lui die nuusbrief.

Boere en swart begunstigdes is glo “uiters gefrustreerd” omdat dit ’n verlies aan geleenthede vir ’n nuwe geslag opkomende boere beteken.

‘Ons gaan nie weer drie jaar vir staatsdepartemente wag om niks te doen nie.’