Grondonteiening: Ramaphosa tussen twee vure
ONTEIENING sonder vergoeding sal binne ’n breë en omvattende grondherverdelings- en landbou-ontwikkelingsplan ingebed moet word om te keer dat die onteiening van grond die landbou en die ekonomie op sy knieë dwing.
Pres. Cyril Ramaphosa het in die repliek op sy eerste staatsrede in die Parlement verlede week meer lig begin werp op sy denke oor die ANC se omstrede besluit verlede jaar om onteiening sonder vergoeding as partybeleid te aanvaar.
Hy het gesê die apartheidsregering se onteiening van grond was een van die oorspronklike bronne van verdeeldheid onder Suid-Afrikaners.
“Die onteiening van grond sonder vergoeding word gesien as een van die maatreëls wat ons sal gebruik om die herverdeling van grond aan swart Suid-Afrikaners te versnel.”
Maar hy het dit ook duidelik gemaak dat ’n kollektiewe besluit geneem sal word hoe die maatreël ingestel kan word sodat dit ook landbouproduksie kan bevorder, armoede verlig en die ekonomie van die land kan versterk.
“Restitusie is ’n diepgaande verantwoordelikheid wat aan ons generasie gegee is. Ons is dit verskuldig aan ons voorvaders en aan ons kinders om te verseker dat dit vervul word.”
‘NIE ROEKELOOS’
Hy het vrese besweer dat onteiening sonder vergoeding roekeloos gedoen sal word. Die ingewikkelde kwessie sal só gehanteer word dat die foute wat ander gemaak het, nie herhaal word nie.
“Ons sal nie ‘vat en gryp’-ingrypings toelaat nie. Ons sal die kwessie hanteer op dieselfde manier wat ons al die ander moeilike kwessies in ons land moes hanteer. Ons sal altyd probeer om te doen wat in die beste belang van ons mense is.”
Ramaphosa het landsburgers ook gevra om die versnelling van grondhervorming te sien as ’n geleentheid en nie ’n bedreiging nie.
“Ons moet dit as ’n geleentheid sien om onsself te bevry van die bitterheid en pyn van die verlede,” het Ramaphosa benadruk.
TEENSTRYDIG
Ramaphosa het aanvanklik in sy staatsrede op 16 Februarie die finansiële sektor versoek om “die Regering se vennoot te wees” om hulpbronne te mobiliseer sodat grond onteien kan word sonder vergoeding.
Hy het aangedui dat die landbou van die grootste geleenthede vir beduidende groei in die land se ekonomie en arbeidsektor bied. Vanweë dié sektor se bydrae het die land se ekonomiese groei in die tweede en derde kwartaal van 2017 verbeter.
“Vanjaar sal ons besliste stappe doen om die groot ekonomiese potensiaal van die landbou te verwesenlik. Ons sal ons grondhervormingsprogramme versnel, nie net om die bedenklike historiese ongeregtigheid te herstel nie, maar ook om meer produsente na die landbousektor te bring en om meer grond beskikbaar te stel vir bewerking,” het Ramaphosa gesê.