BEDRYWE VEG VOORT TEEN ONTEIENING-BESLUIT
DIE georganiseerde landbou het verlede week soos een man onderneem om die Parlement se resolusie ten gunste van die onteiening van grond sonder vergoeding met hand en tand te beveg.
Daarby het landbouleiers boere gemaan om nie in wanhoop te verval nie, want om die Grondwet te verander is ’n lang en moeilike proses (sien die artikel hier onder). Agri SA én Graan SA staan gereed om enige aanslag op eiendomsekerheid in die howe teen te staan.
Hoop kan ook geput word uit belangrike toegewings wat die EFF, wat die mosie gebring het, moes maak voor die ANC ingestem het om ten gunste daarvan te stem.
Daarvan was een dat die konsultasie oor die verandering nie binne 10 weke – dus teen einde Mei – deur ’n ad-hoc-komitee behartig sou word nie, maar deur die Parlement se grondwetlike hersieningskomitee. Hierdie konsultasie moet eers teen einde Augustus klaar wees.
VOORBEHOUDE
Die mosie wat uiteindelik ingestem is, met ’n oorweldigende 241 teen 83 (uit 324 teenwoordige LP’s), het ook die stelling weggelaat dat dit sonder só ’n grondwetlike wysiging “feitlik onmoontlik is vir diegene wat van hul grond ontneem is om geregtigheid te kry vir die ongeregtighede wat teen hulle gepleeg is”.
Dit het ook nie die EFF se bewoording bevat dat onteiening van grond sonder vergoeding deel was van ’n “radikale grondhervormingsprogram” nie, maar eerder dat só ’n proses moet geskied ná omvattende raadpleging. Dit moet ook geskied “op ’n manier wat landbouproduksie verhoog, voedselsekerheid verbeter en verseker dat die grond terugbesorg word aan diegene van wie dit ontneem is”.
Landbouweekblad verneem vertroulik dat ’n goed georgani- seerde veldtog teen hierdie plan tans op die hoogste vlakke onderweg is en leiers is optimisties dat hulle die proses konstruktief kan beïnvloed.
GEKHEID
Mnr. Jannie de Villiers, uitvoerende hoof van Graan SA, sê daar is genoeg mense in die Regering wat deeglik bewus is van die vernietigende uitwerking wat só ’n stap sal hê. Hulle weet ook enige grondonteiening sonder regverdige vergoeding sal alle grondpryse se bodem laat uitval. Dit beteken boere sal nie meer vir produksielenings in aanmerking kom nie en “dan gaan ons niks meer kan plant nie”.
“Onteiening sonder vergoeding as ’n beleid is ’n erkenning deur die Regering dat hy nie vertroue het in sy eie vermoë om [grondhervorming] op ’n ordelike en korrupsievrye omgewing te implementeer en só voedselsekerheid in Suid-Afrika te beskerm nie.
“Hierdie aksies sal ’n ander fundamentele mensereg in ons Grondwet – naamlik die reg op voedsel – verder wegkalwe,” het hy in ’n verklaring gesê.
BANKWESE WAARSKU
Mnr. Cas Coovadia, uitvoerende hoof van die Bankvereniging van Suid-Afrika (Basa), het kort voor dié mosie in die Parlement gedien het, as spreker by die Kaapstadse Persklub opgetree. Hy het gewaarsku oor die ernstige sistemiese probleme wat