GEMENGDE REAKSIE OP KABINETSKOMMELING
DIE eerste reaksie op kabinetskuiwe wat veral die landbou en grondsake raak, was nie baie optimisties nie. Kenners meen egter van die skuiwe is dalk net tydelik. Daar is ook sterk steun vir die gedagte dat een minister aan die hoof staan van die landbou en grondsake.
Dr. John Purchase, uitvoerende hoof van die landbousakekamer Agbiz, sê hy is tevrede met die aanstelling van mnre. Nhlanhla Nene en Pravin Gordhan as ministers van onderskeidelik Finansies en Staatsondernemings, asook die klem om bekwame mense in die ekonomiese groep in die Kabinet aan te stel.
“Die aangestelde Kabinet is egter duidelik ook ’n kompromis. Terwyl ’n tiental ministers wél gepos is, is daar na ons mening verskeie ander ministers wat hulself gelukkig kan ag om weer aangestel te word, al is dit ook tydelik.”
Purchase sê die aanstelling van me. Maite NkoanaMashabane as Minister van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming is ’n groot verrassing en ’n mens sukkel om die rede daaragter te verstaan. “Ons moet haar egter ’n billike kans gee en kyk of sy die diepgewortelde probleme en korrupsie in daardie departement doeltreffend kan takel.”
SAAMSMELT?
Hy meen die agteruitsywaartse skuif van mnr. Sifiso Buthelezi na die pos van Adjunkminister van Landbou, Bosbou en Visserye is waarskynlik tydelik. Die rasionalisering van staatsdepartemente, wat hopelik die samevoeging van die landbou met landelike ontwikkeling en grondhervorming insluit, asook die afskaffing van ’n klomp adjunkministers se poste is nodig. Dit is onwaarskynlik dat Buthe lezi vorentoe baie betrokke sal wees.
“Agbiz wens egter graag al die nuwe ministers geluk met hul aanstellings en ons vertrou dat konstruktiewe werksverhoudings gevestig kan word,” sê Purchase.
Mnr. Jannie de Villiers, uitvoerende hoof van Graan SA, sê al het Buthelezi ’n indrukwekkende ekonomiese agtergrond, is hy nie ’n bekende in die landbou nie. Met al die agterdog oor beweerde ongerymdhede toe hy by die aankoop van treinwaens vir die Passasierspooragentskap (Prasa) betrokke was, sal daar moeilik ’n vertrouensverhouding gebou kan word.
“Ons glo egter daar sal weer skommelings kom en ’n samesmelting tussen die departemente van Landbou en Grondsake is moontlik ter sprake. Ek is in elk geval ten gunste van minder Dr. Frans Cronjé, direkteur van die Instituut vir Rasseverhoudinge, sê die landbou is uniek met die twee betrokke ministers. “Eintlik behoort daar nie eens een te wees nie. Die landbou kan onder die Departement van Handel en Nywerheid val. Daar behoort net 12 tot 15 ministers in die Kabinet te wees. Navorsing wys hoe meer ministers ’n land in verhouding tot die bruto binnelandse produk het, hoe swakker is die regering.”
Cronjé is nie beïndruk met verskeie kabinetskeuses nie en glo dit is gerig op politieke oorweginge en nie om SuidAfrika en die ekonomie te bevoordeel nie.
“Ek het betroubaar verneem die Kabinet is vasbeslote om onteiening sonder vergoeding deur te voer – selfs nog voor die einde van die jaar en ongeag die skade wat dit sal veroorsaak. Daar is glo ’n siening dat ’n mate van skade aanvaarbaar sal wees om die politieke doelwitte te kan bereik.”