Gemeganiseerde landboupraktyke verhoog sonder twyfel die produktiwiteit in boerderye. Daarom gebruik die kommersiële landbou tegnologie, soos dié van Rovic Leers, met soveel toewyding.
Binne die konteks van landboumeganisasie behels produktiwiteit om te meet hoe baie van ’n aktiwiteit per tydseenheid afgehandel kan word. Dit is dus ’n “horlosie teen die hektare of tonnemaat”.
Doeltreffendheid, daarenteen, is die akkuraatheid en herhaalbaarheid waarmee ’n aktiwiteit gemeganiseer kan word. Die “per hand”-weergawe dien as die verwysing van hoe om iets reg te doen.
Die vraag is of doeltreffendheid in die proses van meganisasie verhoog word. Die strewe na produktiwiteit is so oorweldigend dat dié kernvraag soms nie eens gevra word nie.
Die antwoord moet uiteraard ja wees.
Doeltreffendheid moet minstens behoue bly, maar dit moet verkieslik verbeter wanneer ’n aktiwiteit gemeganiseer word.
Die toerusting wat vir meganisasie gebruik word, moet oor die korrekte eienskappe beskik. Dit moet bewese resultate toon dat die taak wel verrig kan word.
Die kennis en begrip wat met die gebruik van die toerusting gepaardgaan om die doeltreffendheid te verbeter, is net so belangrik. Kenners by Rovic Leers gee raad oor ’n paar wanopvattings wat doeltreffendheid in die slag kan laat bly tydens meganisasie.
“My strooier se spesifikasies dui aan die kunsmis kan 36 m wyd gestrooi word.” Dit is die geval mits die boer kunsmis van die korrekte gehalte gebruik en die instellings volgens die handleiding doen, en ’n evaluasie van die strooipatroon dit ter plaatse bevestig. Die koëfsiënt van variasie moet minder as 10% wees om as aanvaarbaar beskou te word. Die 5%-variasie is haalbaar met toerusting van goeie gehalte wat korrek gekalibreer is.
“My selfloper-balkspuit het ’n padspoedvermoë van 40 km/h en ek spuit gerieflik teen 20-25 km/h.” Die doeltreffendheid van ’n balkspuitbespuiting met betrekking tot toerusting hang af van die korrekte druppelgrootte en spuitpatroonkeuse (byvoorbeeld 250-350 mikron VMD vir ná-opkomsonkruiddoders met platwaaier-spuitpunte), en toepaslike watervolume per hektaar (registrasie-etiket). ’n Konstante balkspuithoogte van 500 mm tussen die spuitpunt en die teiken moet gehandhaaf word.
“My nuwe vyftandskeurploeg trek my 150 kW-trekker vas. Die ploeg werk lekker diep.” Gronddeurlugting om verdigting deur die verdigte profiel op te hef, is die enigste verlangde uitkoms. Die diepte van die verdigtingslaag bepaal dus die werksdiepte en dus die tandspasiëring wat sodanig is dat die hele profiel deurlug word. Deur te diep te werk – onder die verdigtingslaag – vereis net meer energie en bied geen beter uitkomste nie.
“Ek gaan vanjaar die swartvlek uit my sitrusboorde was. Ek gaan my toedieningsvolumes met nog 30% verhoog en die spul sopnat spuit.” Enige chemiese toediening waar die aktiewe bestanddeel in die mengsel verantwoordelik is vir voorkomende of regstellende werking, vereis die hoogste moontlike herwinning van die aktiewe bestanddeel op die teiken, met ’n eenvormige verspreiding as oogmerk. Wanneer die druppelgroottes te grof is en/of watervolumes sodanig is dat afloop bespeur word, beland die meeste van die aktiewe bestanddeel op die grond. Die gevolg is verlaagde doeltreffendheid.
“Ek het die XYZ-modelspuit vir my boorde gekoop. Dit is duur, maar die verkoopsman sê ek kan spaar op my chemiese koste deurdat die verhoogde doeltreffendheid my toelaat om te verminder op die dosis per hektaar. Só betaal die spuit homself.” Wanneer iets te goed klink om waar te wees, is dit gewoonlik nie waar nie. Alles sal goed gaan terwyl die besmettingsdruk laag is en omgewingstoestande gunstig bly. Die oomblik wanneer dinge nie optimaal is nie, is probleme gewaarborg, soos potensiële oesverlies en weerstand wat opbou.
GEVOLGTREKKING
Navorsing die afgelope 15 jaar het onteenseglik bewys dat, selfs al word die beste praktyke en toerusting gebruik, daar ’n klein marge vir foute is tydens tydperke met hoë besmettingsdruk. Benut eerder verbeterde tegnieke en tegnologie om die veiligheidstydperk te vergroot en dus die risiko’s op hoëwaardegewasse beter te bestuur, as die strategie van chemiese “besparing”.
Die korrekte strategie vir meganisasie moet produktiwiteit én doeltreffendheid verhoog. Dit gaan gepaard met kennis en inligting wat nodig is om prosesse reg te bestuur.
Mnr. Marius Ras is groepsbemarkingsdirekteur by Rovic Leers. rovicleers.co.za; admin@ 021 907 1700.