DIE ANDER SÊ

’NNUWE boek, Death and Taxes, deur Johann van Loggerenberg (wat aan die hoof van die Suid-Afrikaanse Inkomstediens se ondersoek na die tabakbedryf gestaan het voor hy uitgeskop is deur Tom Moyane) onthul dat die Tabakinstituut van Suid-Afrika (Tisa) se nuutste veldtog teen tabak-sluikhandel maar ’n skynheilige oefening is. Vernaam klink mnr. Francois van der Merwe, voorsitter van Tisa, se verontwaardiging oor tabakmaatskappye se versuim om belasting te betaal, maar hol in die lig van die misdadige gedrag waarby dié bedryfsliggaam vir Groot Tabak in Suid-Afrika bygesleep word deur sy invloedrykste lid, British American Tobacco (BAT).

Die bedryf het onder meer ’n prokureur betaal om op sy opponente te “spioeneer”. Deurslaggewend is dat BAT en Tisa ook in hierdie twyfelagtige gedrag geïmpliseer is. Tog het hulle terselfdertyd saam met die “taakmag”, bestaande uit die Valke, misdaadintelligensie, die Nasionale Vervolgingsgesag en die Staatsveiligheidsagentskap, saamgewerk teen onwettige tabakhandel. Dié verhouding het BAT toegang gegee tot staatsintelligensie en die vermoë om te beïnvloed wie van sy regstreekse mededingers in die visier kom. Met ander woorde, BAT het die wetstoepassers gekaap. Maar dit is dié taakmag wat deur staatskaping uitgeroei is, sê Van der Merwe.

Van Loggerenberg het egter reeds lank voor Moyane se “nag van die lang messe” sy span opdrag gegee om nie meer saam met die taakspan te werk nie. Hy sê in sy boek die taakmag is geïmpliseer in “korrupsie, afpersing, ontwrigting van SAID-sake en geldwassery”.