Internasionale graanoorlog: SókanSAdie gaping vat
Met die handelsoorlog tussen Rusland en China is ’n hoogs produktiewe maar kleiner speler, soos Suid-Afrika, in ’n uitstekende posisie om geleenthede te benut – maar groter samewerking is nodig om nie nóg verder agter te raak nie.
Rusland en China verskans en versterk hul wêreldrol in die graanbedryf te midde van die landboubedryf wat onder finansiële druk gebuk gaan omdat die klem op hoër produktiwiteit is. Dit was een van die neigings onder bespreking op die onlangse Internasionale Graanraad (IGR) se konferensie in Londen waartydens die beweging binne die markomgewing, asook die toekomstige uitwerking van handelsverskille bekyk is.
China, as die grootste verbruiker ter wêreld, bult sy spiere danksy sterk groei op dié mark.
Die optrede van regerings van die lande wat groei en vorder is tydig. Hulle is ingestel op belegging, hulle bestee tyd en geld aan navorsing en ontwikkeling, en, heel belangrik, handhaaf ’n omgewing waarbinne belegging en groei kan plaasvind.
Die produksie van graan sal in die komende groeityd op internasionale vlak na verwagting hoog bly. Dit veroorsaak gevolglik druk op pryse, ten spyte van ’n geringe daling van 2,8% in voorraadhouding.
Op langer termyn word Afrika en China gesien as die vraagopnemers, veral ten opsigte van veevoer.
KORINGMARK RY WIPPLANK
Op die koringmark was die aandag veral op Rusland wat die wêreldproduksie begin oorheers. Rusland sal na verwagting in die huidige groeityd minder koring lewer as beraam, maar dit kan steeds die naasgrootste oes van sowat 75 miljoen ton beloop. Die opbrengs van die meeste Russiese koringstreke is gemiddeld 4,4 t/ha.
Die sterk groei in die Russiese produksie en handel kan toegeskryf word aan die oorgang na ’n markgedrewe ekonomie, vryheid van produksie en verhandeling, private grondbesit, redelike spelreëls en min staatsinmenging.
Die private sektor se belegging in graanverwerking in Kazakstan word onder meer deur die staat beloon met rentekoerssubsidies en belastingkwytskeldings. Dit is nogal teleurstellend dat feitlik die teenoorgestelde maatreëls in SuidAfrika geld as die markaanspoorders en die plaaslike omgewing in ag geneem word.
Ten opsigte van die wêreldmark was dit interessant dat die grootste koringuitvoerders nie noodwendig met die oorlaatvoorraad sit nie, maar wel China. As China se voorraad buite rekening gelaat word, daal die wêreldvoorraad na vlakke gelykstaande aan ses jaar gelede. Dit veroorsaak dat China ’n baie sterk invloed op die mark uitoefen, en is dit ’n mark wat dopgehou moet word.
Wat ooglopend was, is dat die lande wat tradisioneel topgehalte koring lewer, al hoe minder verbou en omgekeerd vir die lande wat laegehalte koring lewer. Dit kan toegeskryf word aan winsgewendheid en die regstreekse korrelasie tussen gehalte en opbrengs.
MIELIEMARK: GELEENTHEDE VIR SUID-AFRIKA
Mielieboere in die Suidelike Halfrond is besig om te stroop en lande soos Argentinië het onder droogtes gebuk gegaan. Argentinië verwag ’n daling van sowat 11 mil joen ton in produksie. Brasilië het ook met sy tweede oes stremming ervaar en sukkel tans grootliks met ’n staking by hawens wat die uitvoer strem.
Dit bied SuidAfrika die geleentheid om pryse te ontvang wat meer sywaarts beweeg het as die verwagte afwaartse mark. Dit is bloot omdat die internasionale aankooppryse gestyg het en verder vanweë ’n verswakte wisselkoers.
Die Amerikaanse mielieoes lyk baie belowend en die vordering en produksietoestande van die oes is heelwat beter as die gemiddelde oor vyf jaar.
Vanweë die hoë voorraadvlakke van mielies op die wêreldmark en die lae pryse het die verbruik goed gegroei om die lae pryse te benut. China se verbruikstoename is sowat 5% per jaar, teenoor die wêreld se toename van slegs 3%. Teenoor Amerika wat altyd die sterkste vraag na mielies ondervind het, het die klem nou na China verskuif.
Volgens die IGR gaan die vraag op die voermark met 11 miljoen ton groei, die nywerheidsmark met 10 miljoen ton en die voedselmark slegs met 1 miljoen ton. Die verwagting is dat die verhouding van voorraad tot verbruik met 5% tot 23% gaan begin daal en China speel weer ’n merkwaardige rol daarin.
Die grootste groei op ’n jaargrondslag in invoer kom vanaf lande soos Viëtnam, Iran, Mexiko, Egipte en SuidKorea. Dit is ’n verblydende neiging omdat dit tipies lande is waarvoor SuidAfrika ’n logistieke voordeel as uitvoerder het. Die kwessie gaan wees om aan al dié handelsvereistes te voldoen. Gegewe dat Argentinië gesukkel het, skep dit verdere geleenthede.
AUSTRALIË WIL KLIMAATSVERANDERING TEM
Almal weet dat SuidAfrika altyd goed vergelyk kan word met ’n land soos Australië. Volgens ’n voorlegging van die Australiese regering word plase al hoe groter weens die onwinsgewendheid van kleiner eenhede.
In die 1980’s was die gemiddelde Austra
liese plaas 500 ha vir gewasverbouing. Dit het in 2016-’17 tot 1 800 ha toegeneem. In die 1980’s het groot plase slegs 19% van die uitset gelewer, teenoor 58% in 2016.
Die Australiërs se grootste probleem is klimaatsverandering. Hulle bestee groot bedrae aan navorsing en ontwikkeling, asook monitering om ’n hoë vlak van produktiwiteit en mededingendheid te verseker.
’n Interessante syfer wat die Amerikaners genoem het, is die daling in reële netto boerderyinkomste. In 2012 was dit $130 miljard (sowat R1,7 biljoen) en tans is dit gelykstaande aan die inkomste in 1998 van $60 miljard (sowat R800 miljard). Die verwagting is ook nie dat dit nie vinnig gaan omkeer nie, maar meer sywaarts sal neig.
Amerika se bedryfskapitaal het met 65% vanaf $165 miljoen (sowat R2,2 biljoen) tot $58 miljoen (sowat R780 miljard) afgeneem. Dit plaas baie druk op die Amerikaanse plaaswetgewing (Farm Bill) en enige veranderinge daaraan.
SOJABOON-‘OORLOG’
Die grootste debat by die IGR was oor sojabone en in die besonder die handelsoorlog tussen China en Amerika. Amerika het nuwe tariewe ingestel wat China grootliks verhinder ten opsigte van algemene handel. China het in reaksie daarop tariewe op die invoer van Amerikaanse sojabone geplaas.
China is die grootste invoerder van Amerikaanse sojabone en voer reeds 61% van die Amerikaanse sojaboonoes (37 miljoen ton) in.
Brasilië is andersyds China se grootste verskaffer van sojabone en voer 78% van sy oes (50 miljoen ton) na China uit.
Die gevolgtrekking van die debat was dat prysdalings Amerika in die gesig gaan staar weens ’n verlaging in sojaboon-uitvoer. Dit sal die wêreldprysvlakke benadeel omdat Amerika grootliks die prysbepalende mark is.
Indien China die invoer van Amerikaanse sojabone beperk, kan dié land noustrop trek omdat sy tradisionele handelsvennote nie in dié groot vraag sal kan voorsien nie. As teenvoeter daarvoor beoog China om net sy voerrantsoene ten gunste van mielies te verander.
BETER SAMEWERKING IN SA NOU NODIG
Indien die vraag na sojabone in’ n hoof produksie land soos Amerika daaronder ly, gaan dit ’n wesenlike stremming op wêreldpryse plaas, wat weer Suid-Afrikaanse pryse kan laat verlaag.
Amerika gaan noodgedwonge nuwe markte met mededingende pryse moet ontwikkel.
Suid-Afrika sit met ’n oorskotvoorraad as gevolg van die invoer van oliekoek. Dit kan uitvoer moontlikhede na China beteken, mits toegewings in dié land se invoermaatreëls gemaak kan word.
Suid-Afrika is goed geleë om die komende geleenthede te benut, maar dan sal die land beter samewerking binne die waardeketting en tussen die bedrywe en die Regering moet vestig.
Almal sal ook moet oorskakel vanaf ’n status van krisisbestuur na die soek na geleenthede ten bate van die bedryf en ekonomie in die geheel. Belegging in logistiek is broodnodig, asook strategieë wat ingestel is op uitvoermarkte en ’n styging in produktiwiteit met behulp van navorsing en ontwikkeling.
Dit is belangrik dat boere en die private sektor geleenthede gebied moet word om mededingender te wees. Tans is SuidAfrikaanse boere van die produktiefste ter wêreld, gegewe beskikbare hulpbronne.
Die geleenthede tans op die mark gaan nie vir altyd daar wees nie. As jy ’n geleentheid op die graanmark misloop, gaan jy hom geruime tyd misloop.