Vroue behaal sukses met unieke aanslag
Augustus is Vrouemaand en BKB, een van Suid-Afrika se landboureuse, vier met hierdie artikel die rol wat vroue in dié maatskappy speel. Drie vroue in uiteenlopende poste vertel hoe hulle hulself binne die BKB-groep uitleef.
NOMA NDWANDWE
Me. Nomaqhawe Ndwandwe staan aan die hoof van veiligheid, gesondheid, omgewing en gehaltebeheer (SHEQ) by Atlanta Sugar. Dit is ’n suikerverpakkingsaanleg in Matsapha, Swaziland, en is deel van die PackHouse-stal in die BKB-groep. Atlanta Sugar is ’n filiaalmaatskappy wat BKB in 2012 bekom het.
As die SHEQ-bestuurder van Atlanta Sugar rus ’n groot verantwoordelikheid op Ndwandwe se skouers om die werksplek en sy mense veilig en gesond te hou terwyl hulle ’n gehalteproduk lewer.
Onder haar vriende en kollegas staan sy beter bekend as Noma. Sy hou ’n fyn oog op die sake wat sy bestuur, asook op haar gesin en haar studie.
“Ek het ’n besige lewe as ’n werkende ma, vrou en student. Gelukkig het ek ’n baie ondersteunende man wat my visie vir my lewe en loopbaan van die begin af verstaan het en my help om daardie visie te verwe- senlik,” sê sy.
Haar ervaring van 10 jaar sluit werk in die suiker- en boubedryf in. Voor haar aanstelling by Atlanta Sugar het sy baie ondervinding opgedoen ten opsigte van die pligte en verantwoordelikhede van ’n SHEQ-amptenaar en -bestuurder.
Ndwandwe het ’n regskwalifikasie van Uniswa (Swaziland) en is besig om haar LL.B.-graad te voltooi met die klem op die nakoming van gesondheid- en veiligheidsregulasies.
Sy en haar man, mnr. Gcina Mathe, woon in Manzini en het ’n driejarige seuntjie, Nslosolenhle.
“Ons verwag ons tweede kind. Gelukkig is my ma ook ’n steunpilaar tuis as ons nie by al ons ouerlike pligte kan uitkom nie. ’n Ondersteuningsnetwerk is baie belangrik as jy ’n gesin het, heeltyds werk én deeltyds studeer.”
Sy sê dit was aanvanklik ’n groot uitdaging om as ’n vrou by werknemers respek in te boesem en hul sienswyse oor veiligheid by die werkplek te verander. “Figuurlik gesproke moes ek soms twee keer so hard praat om gehoor te word.”
Vandag, sê sy, verstaan almal die reëls en hou hulle ook by die regulasies. Deurlopende kommunikasie en opleiding is deurslaggewend.
Haar raad aan ander vroue is om skouer aan die wiel te sit en nie te wag vir dinge om te gebeur nie. “Kom op ’n plek in jou lewe waar jy doen waarvoor jy lief is.”
Ndwandwe se boodskap aan die sakewêreld en die landboubedryf is om vroue ’n kans te gun.
“Die grootste struikelblok is vooroordeel. Vroue doen dalk dinge anders as mans, maar ons het ook kennis en ervaring en het net die kans nodig om te bewys hoeveel ons werd is.”
CECILIA ENGELBRECHT
Die koördinering en bestuur van skeerspanne is g’n maklike taak nie. Vir me. Cecilia Engelbrecht is dit egter ’n loopbaan waarin sy groot vreugde en vervulling vind. Engelbrecht is ’n skaap-, wol- en skeerdiensadviseur in BKB se westelike bedieningsgebied.
Woladviseurs, soos Engelbrecht, wat ook skeerdienste bestuur, is ’n belangrike skakel in die wolwaardeketting.
“Dit is ’n groot job, maar ’n lekker job!” sê sy.
Engelbrecht het aan Morgenzon Gekombineerde Skool in Mpumalanga ’n landbouloopbaan begin ondersoek. Ná matriek het hul gesin na haar ma, Petro, se tuisdorp, Williston in die Noord-Kaap, verhuis en het sy haar studies in die landbou in 2005 aan die Landboukollege Grootfontein voltooi.
“Ek is bevoorreg om vandag al BKB se skeerspanne in ’n groot deel van die Swartland te bestuur. Van Moorreesburg, Eendekuil tot by Velddrif val onder my.”
Engelbrecht bestuur tien skeerspanne en bedien sowat 130 klante, wat meestal wolprodusente en skaapvoerkrale insluit. Die meeste kuddes is
Merino’s of Dohne-Merino’s. Haar ervaring en goeie verhouding met almal in dié deel van die wolwaardeketting het sy oor die afgelope agt jaar opgebou sedert sy haar by BKB aangesluit het.
Engelbrecht was die eerste vroue-adviseur in dié rol wat ook buite in die veld met klante en skeerspanne gewerk het.
“Nóg twee vroue in die maatskappy doen ook nou hierdie soort werk by BKB. Ek is vreeslik trots daarop om vir ’n vooruitstrewende maatskappy soos BKB te werk,” sê sy.
“Vroue kan hierdie soort werk net so goed soos ’n man doen as jy hard werk en jou klant se belange op die hart dra. Al doen ek dit dalk anders as my manskollegas, glo ek dit bring dalk juis iets nuuts na die tafel toe.
“Baie van my klante sê hulle verkies ’n vrou in die pos. Hulle glo ons het ’n fyner aanvoeling vir wol en hanteer ook die administrasie, kommunikasie en reëlings baie goed. Met sowat 100 skeerders in my spanne hou my foon amper nooit op lui nie, maar ek praat graag en tref reëlings en maak seker dat ons die beste diens moontlik aan ons klante lewer.”
In dié groot bedieningsgebied bring sy baie kilometers op die pad en baie ure op plase deur.
“Dit is ’n groot bonus om buite in die natuur en met wol te kan werk. As ek boonop ons klante kan help om die beste prys vir hul wol te kry, gee dit my ’n gevoel van genoegdoening. ’n Deel van my werk sluit wolwaardasies in en dit is lekker om klante te bel met nuus oor goeie wolpryse wat op die veiling behaal is.”
Oor vrouwees in die landbou is Engelbrecht meestal ongeërg.
“Ek het nog nooit ervaar dat iemand blatant wonder oor my vermoë of vaardighede nie. As jy hard werk en jouself bewys en alles met integriteit en ’n gesonde werksetiek aanpak, hoef jy nie terug te staan nie.”
Ondanks die lang ure en probleme wat die werk bied, sê Engelbrecht sy is nie vir ’n oomblik spyt nie. “Ek hou van my werk en van die hands-on aard daarvan.”
Sy glo die ekstra moeite wat sy vir haar klante doen, voeg waarde toe en maak ’n verskil.
“My klante hoor nie net een of twee keer ’n jaar van my as dit skeertyd is nie. Ek het byvoorbeeld ’n WhatsApp-groep vir BKB-klante geskep waarop ek bedryfsnuus, tegniese artikels, inligting oor die wolprys en my skeerprogramme vir hulle stuur.”
Haar adviesdiens strek ook verder as die skeerhok en skaapkraal, sê sy.
“Die skeergetalle is die afgelope paar jaar onder druk weens die droogte. Ek praat gereeld met my klante en ons gesels dikwels oor diep dinge, soos hoop, geloof en hoe om optimisties te bly.”
ESNA LE ROUX
Me. Esna le Roux is die eerste vrou in ’n bemarkerspos vir lewende hawe by BKB. Sy het pas na Graaff-Reinet verhuis ná ’n bevordering uit haar vorige pos as veilingsklerk. Op 23-jarige ouderdom is sy ook een van die jongste spanlede in dié pos byBKB.
Haar plek in die BKB-span het half toevallig begin toe sy as derdejaarstudent op ’n Angoraskou in Willowmore langs mnr. Isak Staats, BKB se hoofbestuurder van wol en bokhaar, beland het.
“Ek hou van gesels en het nie geweet wie hy is nie. Angorabokke is een van my groot liefdes en ek het waarskynlik baie oor bokhaar gepraat,” sê sy.
Haar geesdrif oor die bedryf het duidelik ’n goeie indruk gelaat. Die volgende oggend het dr. Cobus Oberholster, hoofbestuurder van lewende hawe, eiendomme en afslaers, haar genooi vir ’n onderhoud en het sy ’n junior pos losgeslaan.
Le Roux is in hart en siel ’n plaasmeisie. “Ek was altyd saam met my pa, Hernus, op die plaas rond en tussen die skape totdat my broer, Thinus, sy opwagting gemaak het. My oupa Marthiens, my pa en nou ook my broer is boere op die plaas Zuurland tussen Williston en Fraserburg in die Noord-Kaap.”
Haar droom om in die landboubedryf ’n toekoms uit te kap het sy op die Landboukollege Grootfontein voortgesit, waar sy in 2016 haar studie voltooi het.
“Ek het tot onlangs nog in Cradock as veilingsklerk gewerk. Dit gee my ’n baie goeie idee van wat agter die skerms aangaan en wat die administrasie van veilings en verkope behels. Dit help my beslis in my nuwe pos as bemarker van lewende hawe waar ek kopers en verkopers by mekaar bring.
“Mense gee my energie en ek ontmoet graag nuwe mense. In my werk gaan dit nie net oor skape verkoop nie, maar ook oor die mense, hul gevoelens en hoe jy hulle bedien.
“Soms is mense maar skepties oor my as ’n jong vrou in die bedryf, maar ek is nie beterweterig nie en daar is altyd iets nuuts om te leer. Jy moenie net die regte woorde gebruik nie, maar ook weet wat daardie woorde beteken. As iemand dus opmerk dat ’n ram se wol mooi is, maar ek sien raak dat hy ’n bietjie wegval in sy ‘broek’, moet ek die vrymoedigheid en oortuiging hê om dit sê.”
Vir ontspanning bring sy graag tyd op die familieplaas deur en sy lees ook graag oor Angoras.
“My siel word daar skoongemaak. As ek self kon boer, sou ek met Angoras in die omgewing van Graaff-Reinet wou boer.”
Oor vroue in ’n manswêreld is Le Roux se siening prakties.
“Jy moet hard werk om die boer se respek en vertroue te wen. Dit is ook nodig om die gesinseenheid op die plaas in ag te neem en die boer se vrou met dieselfde respek en opregte vriendelikheid te benader.
“Daar rus ’n groot verantwoordelikheid op my om hierdie kans in my loopbaan met erns aan te pak. As ek droogmaak, is dit eerstens ’n vrou wat misluk het, en nie net ek, Esna, nie. My eerste doelwit is om tot die drie toppresteerders in die bemarkingspan te vorder.”