UITTREDENDE LEIER NEEM JAAR IN OËNSKOU
VLEISVEILIGHEID wasdietemawatdieafgelope jaar die meeste aandag in die rooivleisbedryf geniet het, grootliks weens die uitbreking van listeriose wat meer as 200 mense se lewe geëis het. Mnr. Dave Ford, uittredende voorsitter van die Rooivleisbedryfsforum (RVBF), het op dié organisasie se jaarvergadering gesê die uitbreking het die vleisverwerkings- en die varkvleisbedryf ’n gevoelige slag toegedien. Dit het tot ’n grootskaalse herroeping van produkte gelei en die vleisbedryf se aansien is aansienlik geknou.
Volgens Ford is van die grootste knelpunte wat die bedryf voortaan moet hanteer, die koste wat dit gaan verg om voedselbesmetting te keer en te bestry en om strenger wetgewing doeltreffend toe te pas. Die mate waarin verbruikersbewustheid toeneem, asook die impak van sosiale media, sal ook vorentoe voorop dryf.
“’n Toename in misleidende etikette en belanghebbendes in die bedryf wat nalaat om behoorlik aan higiëne-vereistes te voldoen, hou ’n groot risiko vir die bedryf in. Die rooivleisbedryf sal moet toesien dat hy aan alle wetgewing voldoen. Sy kommunikasie in dié verband moet verbeter, veral die kommunikasie wat sy standpunt oordra,” het hy gesê.
“Die rooivleisbedryf streef steeds na die verbetering van die stelsels wat ingestel is om residue te toets, terwyl die behoefte bestaan om plaaslike standaarde wat op mikrobiologiese kriteria van toepassing is, meer in pas te bring met internasionale standaarde.”
Volgens Ford behoort die plaaslike bedryf deur ’n holistiese risikobestuursprogram gerig te word.
Hy het gesê die ernstige gesondheidsrisiko wat listeriose inhou, tesame met die impak van die langdurige droogte in die land, is daarvoor verantwoordelik dat die rooivleisbedryf steeds onder groot druk is. Laer voorrade van vee het daartoe gelei dat die prysvlakke van vee en vleisprodukte hoog is. Dit sal na verwagting geruime tyd nog op dié vlakke bly.
STRUIKELBLOKKE
Volgens hom het onverantwoordelike uitlatings deur politieke leiers, die afname in die groei van die bruto binnelandse produk, die verstewiging van die rand teenoor groot geldeenhede in die eerste kwartaal van 2018, die impak van waterbeperkings in droogtegeteisterde gebiede en die verbruiker se verswak- kende koopkrag daartoe gelei dat talle abattoirs hul deure in die afgelope jaar gesluit het.
Twee direkteurs-generaal van die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye is in ’n kort tydperk geskors. ’n Moratorium is op die vul van belangrike vakante poste geplaas, terwyl die departement ’n afname in sy finansiële bronne die hoof moet bied. “Dit lei daartoe dat die departement skynbaar nie daartoe in staat is om bestaande beleid toe te pas of om uiters belangrike dienste aan die rooivleisbedryf te lewer nie. Die rooivleisbedryf se kommunikasie met amptenare in die departement word verder in groot mate gekortwiek.”
Volgens hom is dit belangrik dat die rooivleisbedryf ’n goeie verhouding met die departement sal hê, aangesien die bedryf in groot mate afhanklik is van die departement. Daarom is daar reeds samesprekinge op ’n hoë vlak met die departement gevoer.
Die RVBF het verder aangebied om die departement se saak by die portefeuljekomitee vir landbou, bosbou en visserye te stel in ’n poging om finansiële en menslike bronne vir die departement te bekom. Vennootskappe met ander belanghebbendes moet ook gesmee word sodat die bedryf sy weg kan baan in die moeilike sake-omgewing.
Tydens die verslagtydperk het mnr. Senzeni Zokwana, Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, mense bemagtig om ingevolge die Wet op die Veiligheid van Vleis (Wet 40 van 2000) inspeksiedienste deur die vleisinspeksieskema te lewer. ’n Vleisinspeksie-adviesforum is gestig met verteenwoordigers van al die provinsies en elke veeras daarby ingesluit. “Daar moet standaardvereistes geld vir die lewering van die inspeksiediens,” het Ford gesê.
HUIDE EN VELLE
Die internasionale huidpryse het vanjaar aansienlik gedaal. ’n Moeilike tyd lê vir die plaaslike huidebedryf voor omdat een van die grootste leerlooierye sy deure gesluit het.
Die Departement van Handel en Nywerheid werf steun vir ’n beleid wat behels dat ’n algehele verbod op die uitvoer van onverwerkte beesvelle geplaas word. ’n Heffing van 20% sal van toepassing wees op die uitvoer van halfverwerkte velle in die eerste jaar van uitvoer en 40% vanaf die tweede jaar.
Die RVBF het ingestem om dié beleid namens die huide- en vellebedryf te beveg, aangesien dit verreikende gevolge vir die bees- en slagbedryf sal hê as die beleid afgedwing word.
Volgens Ford het die forum verskeie kere by die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye beswaar aangeteken oor die onwettige slag van donkies by ongeregistreerde geriewe, asook die verhandeling van donkievelle vir uitvoerdoeleindes.
Hy het gesê die departement het nog niks aan die saak gedoen nie.
SIEKTES EN INENTING
Ford het na die uitbreking van bek-en-klouseer in die beheerde gebied in Limpopo verwys. Volgens hom kon dit maklik buite beheer geraak het omdat daar nie entstowwe beskikbaar was nie. Die uitbreking is egter beperk en in bedwang gebring.
Die bedryfsforum het ’n hofbevel teen Onderstepoort Biologiese Produkte (OBP) bekom wat dié maatskappy verplig om die bedryf deurlopend op die hoogte te hou van die beskikbaarheid van entstowwe.
Die forum het ook ’n voorstel oor die Regering se brucellose-beheerbeleidstuk ter tafel gelê en dié voorstelle word tans deur die Departement van Landbou oorweeg.
Rooivleisboere is op verskeie maniere daarvan bewus gemaak dat dit baie belangrik is om hul beeste op die regte tyd teen brucellose in te ent.
HANDEL
Met verwysing na die Suid-Afrikaanse handelsooreenkoms met China het Ford gesê die handelsprotokol is steeds beperkend en bevoordeel nie uitvoer nie. Die bedryfsforum streef daarna om die ooreenkoms te hersien as albei lande meen dit is nodig.
Ná die werksessie oor diere-identifikasie en opspoorbaarheid verlede Augustus en die daaropvolgende instelling van ’n vee-identifikasie- en opspoorbaarheidskomitee, is ’n beleidsdokument in die Staatskoerant gepubliseer en gefinaliseer.
Die proses word egter gekortwiek deur ’n tekort aan geld, het Ford gesê.